İnşaat sektöründeki büyüme hafriyat sektörüne yaradı!

İnşaat sektöründeki büyüme hafriyat sektörüne de yaradı. Bundan dört yıl kadar önce sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı 600 dolayındaydı. Bugün ise irili ufaklı yeni yatırımcıların da bu alana girmesiyle şirket sayısı bine ulaşmış durumda. Kamu projelerinin yanı sıra özel sektör inşaat projelerindeki artışla birlikte sektörün büyüklüğünün 4 milyar Euro'yu bulduğu tahmin ediliyor. 

Türkiye ekonomisinin son yıllardaki büyüme motoru olan inşaat geniş bir ekosistemi besliyor. Bu ekosistem içinde hafriyattaki büyüme son derece dikkat çekici. Bir taraftan kentsel dönüşüm ve özel sektör yatınmlan, diğer yandan da kamunun dev altyapı projeleri hafriyat sektöründe hızlı bir büyüme yarattı. Üç yıl önce 1 milyar Euro olarak ölçülen sektörün büyüklüğünün, son dönemdeki gelişimle birlikte 4 milyar Euro'ya ulaştığı tahmin ediliyor. Sadece dünya,nın en büyük havalimanı olması planlanan Üçüncü Havalimanı projesinin sektörde yarattığı hacim 1 milyar Euro'yu buluyor. 

Sektörde gözlenen baş döndürücü büyüme bu alana yatırım yapan firma sayısını da artırdı. Bundan 3-4 yıl önce yaklaşık 600 firmanın faaliyet gösterdiği sektördeki firma sayısı, büyük çaplı inşaat projeleri ve büyük kamu projelerinin etkisiyle bugün bine ulaşmış durumda. Sektöre, eski başbakanlardan Mesut Yılmaz'ın oğullan Emir Hasan Yılmaz ve Mehmet Yavuz Yılmaz gibi birçok yeni isim girdi. Çünkü büyük kamu projelerinin sektördeki firmaları bağlamalanyla birlikte inşaat sektöründe hafriyatçı bulmak sorun yaratan bir hal almıştı. Örneğin Üçüncü Havalimanı inşaatında çalışmak üzere Bursa başta olmak üzere çevre illerden hafriyat kamyonlan getirilmişti. 

BÜYÜME SÜRECEK 

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, inşaat sektöründeki gelişmenin hafriyat sektörünün her geçen yıl büyümesine katkı sağladığını, yatırımcıların da bu büyümeyi görüp sektöre yatırım yaptıklarını söylüyor. Türkiye'deki sorunlu yapıların dönüşümünün hızlanmasıyla hafriyat sektörünün önümüzdeki yıllarda daha da büyüyeceğine işaret eden Durbakayım, "Hafriyat sektörü inşaat sektörünün en önemli partnerlerinden biri. Bu iki kardeş sektör birlikte büyüyor. Talep arttıkça bu alana yatırım yapan firma sayısı da artıyor" diyor. 

İnşaat projelerindeki artış, yenilenen binalar, kentsel dönüşüm çalışmalanyla birlikte büyüme gösteren sektöre en çok iş İstanbul'dan çıkıyor. İstanbul'da geliştirilen büyük çaplı projelerden çıkanlan hafriyatın ve mevcut binalarda yapılan tadilatlardan çıkan inşaat yıkıntı atıklarının yıllık ortalama 120 milyon metreküpü aştığı tahmin ediliyor. Veri bulmanın güç olduğu sektörde çıkan hafriyat rakamının Türkiye genelinde ise 250 milyon metreküpü bulduğu söyleniyor. İstanbul'da döküm alanlarının merkeze yakınlığına göre metreküp fıyatlan 30-70 lira aralığında değişiyor. Diğer kentlerde ise bu rakam 10 liradan başlayıp 50 liraya kadar çıkıyor. 

YENİ SAHALAR AÇILDI 

Türkiye'de kullanılan döküm sahalarının yüzde 90'ı belediyeler tarafından işletiliyor. Özel sektöre ait birkaç döküm sahası dışında tüm yerler belediyelerin denetiminde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) kuruluşlarından biri olan İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme (ISTAÇ) kanalıyla İstanbul'da 2014 yılında yaklaşık 100 milyon metreküp hafriyat bertaraf edildi. Sektörün büyümesiyle birlikte, Silivri, Şile, Kemerburgaz ve Karaburun'da yeni döküm sahalan oluşturuldu. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul'da hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklan depolama alanlarının sayısını arttırarak, inşaat yıkıntı atıklannın çevre kirliliğine sebep olmasım önleme çalışmaları yürütüyor. Büyükşehir, çevre kirliliğinin önüne geçmek adına yaptığı denetimlerle, hafriyat atıklan için gösterilen alanlar dışında izinsiz hafriyat dökümüne de engel oluyor. İstanbul'da devam eden inşaatlardan çıkan yıkıntı ve hafriyat atıklan çevre kirliliğinin önüne geçilecek şekilde depolanıyor ve hafriyatla dolan depolama sahalan da ağaçlandırılarak doğal yaşama kazandınlıyor. İstanbul'da hafriyat işleri yapan Akçay Hafriyat Yönetim Kurulu Başkanı Savaş Akçay, bir kamyonun 20 ton hafriyat taşıdığını ve bunun bedelinin döküm yerinin merkeze uzaklığına göre 120 ile 400 lira arasında olduğunu söylüyor. 

ÖNEMLİ BİR KALEM 

Hafriyat, bir inşaatın en önemli kalemlerinden biri olarak öne çıkıyor.Artaş İnşaat Yönetim Kumlu Başkanı Süleyman Çetinsaya, hafriyatın bir inşaatın bütçesinin yaklaşık yüzde 78'ini oluşturduğunu, toplu konutlarda ise bu rakamın yüzde 5-6'lar seviyesinde olduğunu söylüyor. Çetinsaya, şöyle devam ediyor: "Hafriyat sektörü inşaat sektörünün birebir partneri bir sektör olması bakımından inşaat projelerindeki büyümeden pay alıyor. Önümüzdeki dönemde de bu sektörün büyümesi mümkün. Çünkü Türkiye'nin 10 yıllık süreçte dönüşümü gündemde. Bu durum da hafriyata yarayacaktır."

Sektörün en eski fırmalanndan bir olan Önder Hafriyat'ın ortağı Tuncer Açıkgöz, Türkiye'de inşaat proje sayısında yaşanan artışın hafriyat sektörünü büyüttüğünü, bu alana yeni yatırımcıların geldiğini söylüyor. Ancak işi bilen bilmeyen birçok yatırımcının bu alana yatırım yapmaya başladığına da dikkat çeken Açıkgöz, "Türkiye'de müteahhit olmaktan sonra artık hafriyatçı olmak da moda oldu. Ancak bu iş sanıldığı kadar kolay bir iş değil. Her geçen gün yeni firmalann kurulduğunu duyuyoruz ama bir süre sonra bu firmalar elenecektir" diye konuşuyor. 

Hafriyat sektörü daha çok büyüyecek

Cem Altınbüken: "İnşaat sektöründe son yıllarda yaşanan büyüme, Üçüncü Havalimanı, otoyol projeleri gibi büyük kamu projeleri başta hafriyat sektörü olmak üzere birçok sektörü büyütüyor. Türkiye'de hafriyat sektörüne yeni oyuncuların girdiğini görüyoruz. Hatta hafriyat sektörünün pazar büyüklüğünün 4 milyar Euro seviyesini aştığına ilişkin bilgiler var. Projelerin sayısı ve büyüklükleri hesaba katıldığında bu rakam hiç şaşırtıcı bir rakam değil. Birçok yeni yatırımcının da hala büyük bir pasta olan hafriyat sektörüne girme planları yaptıklarını duyuyoruz. Türkiye'nin önümüzdeki 10-15 yıllık süreçte kentsel dönüşüm çalışmaları yapacağı gerçeğini düşününce hafriyat sektörünün büyümesine devam edeceğini düşünüyoruz. Elbette bu süreçte sektöre yeni aktörler de gelecektir." 

SAHALAR BELEDİYELERE EMANET 

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile il sınırlarında oluşan hafriyat toprağı ve inşaat yıkıntı atıklarının bertarafımn yönetimi belediyelere verildi. Bu nedenle Türkiye'de kullanılan döküm sahalarının yüzde 90'ı belediyeler tarafından işletiliyor. Özel sektöre ait birkaç döküm sahası dışında tüm yerler belediyelerin denetiminde. İstanbul, İzmir,  Ankara  gibi büyük kentlerde çıkan hafriyatın bertarafı için döküm sahalarına ihtiyaç duyulurken, daha küçük kentlerde hafriyatlar kent dışında herhangi bir yere boşaltılabiliyor. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeyle, büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak iyileştirme çalışmaları sonucunda kentlerde bulunan çukurların doldurularak ağaçlandırılmasının sağlanması ve ormana kazandırılması planlanmıştı. 

Ekonomist