İntifa hakkı ayni hak mıdır? 16-07-2014

Bir gayrimenkulü kullanma, yararlanma ve tüketme yetkilerinden kullanma yararlanma yetkilerini bir başkasına tahsis etmesi ile kurulan hakka intifa hakkı deniyor. Peki, intifa hakkı ayni hak mıdır?

İntifa hakkı ayni hak mıdır?

Mülkiyet başta olmak üzere maddi nesneler üzerindeki eşya hukukunun konusunu oluşturan her türlü hakka ayni hak deniyor. Maddi olmayan mallar üzerindeki haklara ise fikri haklar deniyor.

Ayni haklar yalnızca önceden belirli nesneler üzerinde kurulabiliyor. Belirsiz bir eşya topluluğu üzerinde ayni hak kurulması mümkün olmuyor. Ayrıca hangi eşyanın kime ait olduğu tek tek belirlenmesi gerekiyor. Peki, intifa hakkı ayni hak mıdır?

İntifa hakkı bir eşya üzerinde malikinin sahip olduğu kullanma, semerelerinden yararlanma ve tüketme yetkilerinden kullanma ve yararlanma yetkilerini bir başkasına tahsis etmesi ile kurulan hak tipi olarak ifade ediliyor. Doğuş biçiminden de anlaşılacağı üzere iktisabı bakımından tesisen halefiyetle, cüz'i olarak kurulan bir hak olarak karşımıza çıkıyor. Bunun dışında egemenlik hakları kapsamında olan intifa hakkı bir sınırlı ayni hak tipi olup; sınırlı ayni haklar içerisinde irtifak hakları sınıfında yer alıyor. Aynı zamanda intifa hakkı bir egemenlik hakkı olmasından ötürü mutlak haklar sınıfında yer alıyor.

Şahısla özel bir hak olan intifa hakkı bu sebepten dolayı devredilemiyor, mirasla geçemiyor. Gerçek kişilerde en geç kişinin ölümü ile tüzel kişilerde en geç yüz senenin dolması ile son buluyor. İntifa hakkı tanıyan malik, mülkü üzerinde sahip olduğu kullanma ve yararlanma yetkilerinden mahrum kaldığı için geride kalan mülkiyete kuru mülkiyet adı da veriliyor. Bu düzenlemenin amacı zamanla piyasadaki bütün mülkiyetlerin kuru mülkiyet haline gelmesini önlemek olarak ifade ediliyor.

İntifa hakkı üç şekilde kurulabilir:

1) Kanundan doğan intifa hakkı (Ki bu şekilde doğan intifa haklarını iktisab bakımından yukarıdaki rejimden ayırmak gerekir.)

2) Sözleşmeyle kurulan intifa hakkı

3)Mahkeme kararı ile kurulan intifa hakkı

Taşınmaz eşyalarda intifa hakkı tapu kütüğüne tescil anında doğarken taşınır eşyalarda sözleşmede aksine bir hüküm yoksa sözleşme hakkın anında doğduğu kabul ediliyor. Taşınmazlarda tescilin terkiniyle veya o eşyanın yok olmasıyla veya hak süresinin dolmasıyla veya hak sahibinin kişiliğinin son bulması ile sona ererken taşınırlarda tescilin terkini hariç yukarıda sayılan diğer yollarla sona erebiliyor.