İş bitirme belgesi sorunu çözüm bekliyor!
'İş bitirme’ belgesinin yarattığı rekabet ile uğraşan inşaat sektörü temsilcileri bu soruna bir çare bulunmasını istiyor.
Dünya Gazetesi'nden İbrahim Ekinci'nin haberine göre; Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), ‘iş bitirme’ belgesinin yarattığı rekabet ile uğraşıyorlar.
İnşaat sektör yetkilileri, “Bir şirket 500 milyon dolarlık iş yapıyor. Proje müdürü, kamu idaresi kontrolörü, ita amirleri, daire başkanları, taşeronlar neredeyse 30 kişi ‘iş yönetme ve denetleme belgesi’ sahibi oluyor. Sonra da rakibimiz oluyorlar. İnternette belge ticareti var. Yapı Merkezi’nin sahibi Başar Arıoğlu, “Proje müdürümüz rakibimiz oldu” dedi.
Anlatılanlar şöyle:
Bu kişi gidip bir şirkete yüzde 51 ortak oluyor. Ortaklık bir yılını doldurduktan sonra belgeyi göstererek ihalelere girebiliyor. Belge sahibi kişi sonra o şirketten ayrılıyor. Bu kez başka birine belge kiralıyor o şirketin ana ortağı gözüküyor. İnternetten belge ticareti yapıyorlar. Fiyatı değişiyor. 100 kilometrelik bir tünel inşaatının belgesi daha pahalı. Bir okul inşaatının belgesi daha ucuz. Pazarlığa bağlı. Bu sadece müteahhitlere rakip çıkarmıyor aynı zamanda kamu işleri ucuz teklifl e kapasitesiz şirketlere gidiyor. Bu ticareti önlemek için şirketlere ortaklıkta 1 yıllık şartı getirıldi ama çare değil. Ticaret devam ediyor.
TMB Başkanı Mithat Yenigün, Başkan Vekilleri Hüseyin Arslan, Burak Talu, Selim Bora, Murat Üstay ve Yönetim Kurulu Üyesi Başar Arıoğlu’nun katılımıyla yapılan toplantıda Yenigün ve yönetim kurulu üyeleri başka önemli bilgiler de verdi. Bunları şu başlıklarda toplayabiliriz:
1-) Rusya’da yıllık iş tutarı 4-5 milyar dolara ulaşmıştı. Uçak krizi sonrası düştü. Şimdi yavaş yavaş işler geliyor. 2018’de birkaç milyar dolarlık iş alınır. Son birkaç ay içinde 1 milyar dolarlık iş alındı.
2-) Türkmenistan çok sıkıntılı. Alaca çok. Manat veriyorlar.
3-) Azerbaycan projelerde frene bastı. Kendi firmaları da güçlendi. Bazı işler onlara gidiyor. Özellikli projeleri Türk şirketler alıyor.
4-) Kazakistanda önemli pazar. Bu ülkede de yerli firmalar güçlendi, işi öğrendiler. Finansman getirene iş çok. Her tarafta kamu-özel sektör işbirliği (PPP) furyası var.
5-) Irak'ta Maliki hükümeti, “Türklere iş vermeyin” talimatı vermişti. Şimdi ilişkiler gayet iyi. Petrol fonları geliyor. 2018’de hareket başlar.
6-) Katar’da Türkiye’ye sempati var. Önemli işler de alındı.
7-) Arabistan pazarı finansman nedeniyle yavaşladı. Bazı sözleşmeler imza bekliyor. Mekke, Cidde metro projeleri iptal edildi. Kamu- özel sistemi yapmak istiyorlar.
8-) Libya’da devam eden 240 proje var. 1.1 milyar dolar alacak, 1.5 milyar dolarlık makine parkı var. Bunların çoğu çalınmış, yağmalanmış. Bazı firmalar sıkıntıda çünkü sadece bu ülkede iş yapıyorlar, bekliyoruz. Bu projeleri için verilmiş teminat mektuplarına 50 milyon dolar komisyon ödeniyor. Devam edenler var ama güvenlik yok.
İş deneyimi belgesi alabilenler
İş Denetleme Belgesi Kamu Kurumlarında: Kontrol mühendisi, şantiye mühendisi, kontrol şefi. Yüklenicilerde: Şantiye mühendisi, şantiye şefi. İş Yönetme Belgesi Kamu Kurumlarında: Yapım ve/veya teknik işlerden sorumlu; şube müdürü, proje müdürü, kontrol amiri, inşaat ve tesisat müdürü ve yardımcıları ve bunlarla aynı teknik seviyede görev yapanlar, il müdürü ve yardımcıları, bölge müdürü ve yardımcıları, yapım ve/veya teknik işler daire başkanı ve yardımcıları, yapım ve/veya teknik işlerden sorumlu GM yardımcıları ve GM’ler. Yüklenicilerde: AŞ’lerde genel müdür, murahhas müdür, YK üyesi ve YK başkanı, Ltd’lerde şirket müdürü (en az 5 yıl), mühendis veya mimarlar (en az 5 yıl), Proje müdürü (en az 5 yıllık) mühendis veya mimarlar.
TÜFE artışı yetmiyor, kararname lazım
TMB üyeleri ağırlıkla yurtdışında iş yapıyorlar. Ancak içerde de kamu projelerinde işleri var. Bu alandaki sıkıntı hakedişlerin aksaması… Karayolları’ndan alacak miktarı yüksek. 4 milyar civarında. DSİ ödemeleri yapmış. TMB, bir dönem uygulanan ve sonradan kaldırılan Fiyat Farkı Kararnamesi için uğraşıyor. Demire yüzde 80 gibi yüksek oranlarda zam gelince, enflasyon oranındaki standart artışlar yetersiz kalmış. “TEFE–TÜFE artışı karşılamıyor. Fark kararnamesi talep ettik. Bu işleri yapanlar sıkıntı yaşıyor. Maliye bu konuda çalışma yapıyor. Kamu İhale Kanunu üzerinde de ortak çalışmalar yaptık. Taslak hazır bekliyor. Buradaki en önemli konu ihaleye çıkılan işin ödeneğinin ayrılmış olması. Bir de aşırı düşük tekliflerin önlenmesi gerekiyor. Bu olmayınca işler bitmiyor, sıkıntılar yaşanıyor" diyorlar.
