İsrail, Doğu Kudüs'te 50 bin konut planlıyor

Haaretz gazetesinin Planlama Dairesi yetkililerine dayanarak verdiği habere göre 20 bin konutun projesinin onaylanma ve uygulama safhasında olduğu belirtiliyor.
Sözde barış sürecinin önünü açmak amacıyla Batı Şeria'daki yerleşim birimi inşaatlarını 10 aylık bir süre için durdurduğunu öne süren İsrail, Doğu Kudüs'te ise arka arkaya yeni konut inşaatı projelerini açıklıyor. Son olarak önceki gün 1.600 konutluk bir projeyi duyuran İsrail, ABD'nin baskısıyla yapılması planlanan dolaylı görüşmelerin de başlamadan kesilmesine sebep olmuştu. Ortadoğu barış görüşmeleri yaklaşık 17 aydır kesik bulunuyor. Habere göre yeni konutlar İsrail'in 1967 Savaşı'ndan sonra işgal ettiği Doğu Kudüs'te inşa edilecek. Konutların büyük çoğunluğu Yahudi mahallelerinde, bazıları ise Arap bölgelerinde yapılacak. Yeşil Hat'la Batı Kudüs'ten ayrılan Doğu Kudüs'te halen 200 bin Yahudi yerleşimci yaşıyor. Kentte yaşayan Filistinlilerin sayısı da 220 bin civarında bulunuyor.

İsrail'in son 1.600 konutluk projesi, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın İsrail ve Filistin'e yaptığı ziyarete denk gelmiş, bu karar ABD ve Filistin'in sert tepkisini çekmişti. Karar üzerine acil olarak toplanan Arap dışişleri bakanları, daha önce destek verdiklerini duyurdukları dolaylı görüşmelere desteklerini çektiklerini belirtmiş, Filistin lideri Mahmud Abbas'ın da bu görüşmelere katılmayacağını açıklamıştı.

Karara sert tepki gösteren İsrail'de İsrailliler ve Filistinliler arasında iç barışın sağlanması için çalışan sivil toplum kuruluşlarından İr Amim (Halkların Şehri), Doğu Kudüs'teki söz konusu inşaat planlarının uygulamaya konulması halinde, İsrail-Filistin uyuşmazlığını çözmenin imkansız hale geleceğini vurguluyor. İr Amim yetkilisi Orli Noy, bu inşaatlardan en tehlikelisinin Eski Kent içinde yapılması planlananlar olduğunu, ikinci sırada, tarihî niyetlerle, Filistinlilere ait mahallelerin tam kalbinde inşa edilmesi planlanan "ideolojik" mahiyetli yerleşimler olduğunu vurguluyor. Noy, üçüncü sırada ise var olan Yahudi mahallelerinin genişletilmesi projelerinin geldiğini belirtiyor. Orli Noy, sonuç olarak, Doğu Kudüs'te inşaatın, İsrail-Filistin uyuşmazlığının çözümünde, İsrail'i geri dönüşü olmayan bir noktanın ötesine götüreceğini ifade ediyor.
Cumali Önal / Zaman

Konu ile ilgili basında yer alan diğer haberler

İsrail'in yeni yerleşim kararı uluslararası krize yol açıyor
İsrail'in Türkiye'nin Suriye ile arabuluculuğa yeniden başlama teklifini reddetmesinin ardından Filistinlilerle de barış görüşmelerini tehlikeye sokan adımlar atması dünya devletlerinin tepkisini çekti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta içinde Suudi Arabistan'da yaptığı açıklamada, Suriye ile arabuluculuk teklifinin İsrail tarafından kabul edildiğini açıklayarak, Gazze operasyonuyla duran sürecin yeniden başlayabileceğinin işaretlerini vermişti.

Ancak, İsrail Başbakanlığı kısa süre sonra bu sözlere yazılı bir açıklamayla yanıt verdi. "Türkiye'nin arabuluculuğunun yeniden başlamasıyla ilgili kesin bir karar alınmış değil" denilen açıklamada, Erdoğan'ın barış çabalarının takdir edildiği belirtildi.

Suriye ile İsrail arasında bu gelişmeler yaşanırken, Ortadoğu barışı için ABD önderliğinde yürütülen süreçte başta somut adımlar atıldı ancak ardından görüşme umutları yine zora girdi.

YERLEŞİM SIKINTISI
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden şu anda Ortadoğu'da bulunuyor. Biden'ın girişimleriyle İsrail ile Filistin dolaylı görüşmelere başlamayı kabul etmişti.

Ancak bu açıklamadan kısa bir süre sonra İsrail, Doğu Kudüs'te 1,600 yeni Yahudi yerleşim birimi kuracağını açıkladı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da bu açıklamaya tepki göstererek, eğer bu plan geri çekilmezse görüşme masasına oturmayacağını söyledi.
 
Filistin başmüzakerecisi Saib Erekat'ın yaptığı açıklamaya göre, Abbas, Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa'ya ABD'nin Ortadoğu Temsilcisi George Mitchell'in önümüzdeki hafta bölgeye yapacağı ziyaret sırasında İsrail'in yeni yerleşim planlarından vazgeçtiğini söylemesini beklediğini bildirdi.

DÜNYADAN TEPKİLER
İsrail'in 1,600 yeni yerleşim birimi kurarak Filistinlilerle süreci zora sokması ve Suriye ile görüşmelere yeniden başlamak konusundaki isteksizliği Türkiye'nin yanı sıra dünyanın tepkisini çekti. Türk Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı bir açıklamayla İsrail'i süreci sekteye uğratacak adımlardan kaçınmaya davet etti. Açıklamada, "Böyle bir ortamda söz konusu kararın alınması İsrail'in tutum ve niyeti konusunda ciddi kuşkulara yol açmaktadır" denildi.

Washington'da bir açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Philip Crowley de, ABD'nin yeni yerleşimler konusunu İsrailli yetkililerle görüştüğünü bildirdi. Crowley, "İsrail hükümeti ile görüşüyoruz ve ne olduğunu, neden bu kararın alındığını anlamaya çalışıyoruz" dedi.

Bölgede bulunan Biden da yaptığı açıklamada hayalkırıklığını dile getirdi. ABD Başkan Yardımcısı, Abbas ile düzenlediği basın toplantısında, "Süreçte ilerleme kaydettikçe ABD olarak, aynı bu [yeni yerleşim] kararı gibi tansiyonu yükseltecek ya da görüşmelerin sonucunu olumsuz etkileyecek açıklama ya da eylemlerden her iki tarafı da sorumlu tutacağız" dedi.

İsrail'e Avrupa'dan da tepki geldi. Avrupa Birliği Dışişleri Bakanı Catherine Ashton yayımladığı yazılı açıklamada, yerleşimlerin uluslararası hukuka aykırı olduğu görüşünü yineledi. Benzer görüşleri daha önce de BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon dile getirmişti.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband da yeni yerleşim planını "kötü bir zamanda alınmış, kötü bir karar" olarak nitelendirdi. Rusya da kararın "kabul edilemez" olduğunu ifade etti.

En sert tepki ise Arap ülkelerinden geldi. Arap Birliği olağanüstü toplanırken, Başkanı Musa da toplantı öncesi yaptığı açıklamada, bu kararın hiçbir Arap ülkesinin kabul edemeyeceği "bir hakaret olduğunu" belirtti.

NETANYAHU'DAN ÖZÜR
Başbakan Benjamin Netanyahu ABD'yle ilişkileri düzeltmek için atılmış bir adım atarak Biden'dan özür diledi.

Netanyahu, Biden'ı aradığını ve "talihsiz zamanlama için pişmanlığını belirttiğini" ifade etti. Biden da Netanyahu'nun yanıtını memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Biden da Tel Aviv Üniversitesi'nde verdiği konferansta, "Dost acı söyler, Başbakan'a bugün bana gönderdiği cevap için teşekkür ediyorum" dedi.

Biden, konferans sırasında İsrail'in Doğu Kudüs'te yeni konut inşaatı planının, İsrail ile Filistinliler arasında  görüşmeler için gerekli olan güveni zedelediğini yineledi. Biden, bununla birlikte, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun inşaatı onaylanan  konutların yapımına başlanmasının birkaç yıl alacağı yolundaki sözlerinin, ortaya  çıkan sorunun çözümü ve görüşmeler için zaman tanıyacağını söyledi.

Filistinli liderler Abbas ve Başbakan Selam Feyyad'dan övgüyle bahseden Biden, hem kendisinin, hem de Obama'nın İsrailli  liderlerin barış hedefini paylaşan, bu isteğe sahip ortakları olduğuna  inandıklarını vurgularken, iki devletli çözümün hayata geçirilmesi ve Ortadoğu'da şiddet sarmalının mutlaka kırılması gerektiğini, yaşamak için başka bir yol  bulunmadığını vurguladı.

İSRAİL'DE HÜKÜMET SALLANIYOR
İsrail'in içinde de hükümetin kararına yüksek sesle tepkiler dile getirildi.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun koalisyon ortağı merkez sol İşçi Partisi de hükümetten çekilebileceği uyarısında bulundu.

Tarım Bakanı Şalom Simhon, ordu radyosuna yaptığı açıklamada, "Filistinlilerle barış sürecinin yeniden başlaması amacıyla hükümete katılan İşçi Partisi üyeleri, koalisyonda kalmaya devam etmek konusunda her geçen gün yeni zorluklarla karşılaşıyor" dedi.

Filistinliler, Doğu Kudüs'ü başkentleri olarak görülüyor. Kudüs'ü 1967 savaşında ele geçiren İsrail, ise bu kutsal kentin kendisinin ebedi ve bölünemez başkenti olduğuna inanıyor.
Hürriyet

Dolaylı görüşmeler 'yerleşime' takıldı

İsrail'in Kudüs'e bin 600 yeni konut inşaatı kararı barış sürecini sekteye uğrattı. Arap Birliği Başkanı, "Filistin tarafı mevcut şartlarda müzakereye hazır değil" dedi
ARAP Birliği Başkanı Amr Musa, "Filistinlilerin, ABD tarafından önerilen İsrail-Filistin dolaylı görüşmelerine katılmayacağını" söyledi. Musa, Arap Birliği'nin Kahire'de yapılan olağanüstü toplantısından sonra düzenlenen basın toplantısında, "Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail ile yapılacak bu görüşmelere şu an için katılmamaya karar verdi. Filistin tarafı, mevcut şartlar altında görüşmeye hazır değil" dedi. Kahire'deki toplantıya katılan Arap Birliği üyeleri de görüşmelerin başlamasının İsrail'in Doğu Kudüs ve işgal edilmiş bölgelerdeki yerleşimlerin genişletilmesinin durdurulmasına bağlı olduğunu bildirdi. Görüşmelerin devamı ABD'nin önerisiyle tekrar gündeme gelmiş, ancak İsrail'in bu aşamada Doğu Kudüs'te bin 600 yeni konut inşaatına izin vermesi tepki uyandırmıştı. Bu arada İsrail'de yayımlanan Haaretz gazetesi İsrail'in, Doğu Kudüs'te 10 yıl içinde 50 bin dolayında konut yapımını planladığını ileri sürdü.

ABD: İNŞAATLAR GÜVENİ ZEDELER
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, İsrail'in Doğu Kudüs'te yeni konut inşaatı planının, İsrail ile Filistinliler arasında görüşmeler için gerekli olan güveni zedelediğini söyledi. Biden, Tel Aviv Üniversitesi'nde verdiği konferansta, iki taraf arasında barış görüşmelerinin mutlaka sürdürülmesi gerektiğinin altını çizdi.

TÜRKİYE: İSRAİL'İN TUTUMU KUŞKULU
Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Doğu Kudüs'te bin 600 yeni konut inşa etme kararını kaygıyla karşıladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Filistin ve İsrail arasında dolaylı görüşmelerin başlatılmasının gündemde olduğu bir dönemde, söz konusu kararın alınması İsrail'in tutum ve niyeti konusunda ciddi kuşkulara yol açtığı kaydedildi.
Sabah