İstanbul Hakkında Her şžey kitabı 20 bin basıldı

çiğdem Pala - Dünyanın en ünlü rehber  kitaplarından Lonely Planet Türkiye"nin 10 yıl boyunca editörlüğünü yapan İngiliz
 seyahat yazarı Pat Yale ile 23 yıldır profesyonel turist rehberi olan Saffet Emre  Tonguç"un, 3 yıl süren araştırmalar sonunda kaleme aldığı 'İstanbul Hakkında Her  şžey', İstanbul"un tüm tarihi ve kültürel değerlerini gözler önüne seriyor.  Geniş kapsamlı bir rehber niteliğinde olan kitap, 3 bin fotoğraf,  illüstrasyon, harita, gravür ve minyatür ile şehirdeki restoran, kafe, bar,
 dükkan, otel, hostel, gece kulübü ve hamam gibi 2 bine yakın mekanı da  tanıtıyor. Skal International İstanbul tarafından, 2010"da 'Yılın En İyi Turizm  Kitabı' ödülünü alan 'İstanbul Hakkında Her şžey', dünyanın saygın  gazetelerinden International Herald Tribune"e ve iki kere de New York Times"a  haber oldu. Türkçesi Haziran ayında, İngilizcesi de Ekim ayında okuyucuyla  buluşan kitap, bugüne kadar 20 bin adet basıldı.

'İSTANBUL FARKLI MÜCEVHERLERİ SAKLAYAN BİR şžEHİR'
Oprah Winfrey, Colin Powell, Calvin Klein"ın da aralarında bulunduğu  dünyaca ünlü isimlere rehberlik yapan Saffet Emre Tonguç, AA muhabirine yaptığı  açıklamada, 'İstanbul Hakkında Her şžey' kitabının mümkün olduğunca İstanbul ile  ilgili her şeyi anlattığını belirtti. Pat Yale ile birlikte 2007 yılında böyle bir kitap yazmaya karar  verdiklerinde, detaylı bir İstanbul kitabı olmasını istediklerini ve bu kadar  kalın bir kitabın ortaya çıkacağını düşünmediklerini anlatan Tonguç, 'İstanbul"u  çok detaylı anlatan bir kitap ortaya çıktı. İnsanlar kitabı okudukları zaman o  yerle ilgili hafızalarında bir şeyler canlansın istedik. Vakit açısından her  insanın İstanbul"un her yerini görmesi mümkün değil. Gitmeseler bile  fotoğraflarını görerek fikir sahibi olabilsinler diye görsel açıdan zengin bir  kitap hazırladık' dedi.

şžehrin gizli kalmış sırlarını da ortaya çıkarmak amacıyla yola  çıktıklarını anlatan Tonguç, 'Dünyada üç imparatorluğa başkentlik yapmış başka  bir şehir yok. Hepsi de çok görkemli imparatorluklar. İstanbul, içinde bunlardan  çok farklı mücevherleri saklayan bir şehir. Bu mücevherleri parlatarak ortaya  çıkarmak istedik bu kitapla' diye konuştu. Yerli ve yabancı turistlerin, genellikle tarihi yarımadaya sıkışıp  kaldıklarını ifade eden Tonguç, 'Tarihi yarımada çok önemli bir yer, ancak  İstanbul"un çok küçük bir kısmı. Büyükçekmece, Silivri, çatalca"dan başlayıp,  Gebze, Darıca, Eskihisar"a ulaşan bir çerçevede yazdık şehri' dedi.

101 YER 3 BİN FOTOĞRAF
Tonguç, yazdıkları kitapta, Gebze"deki çoban Mustafapaşa Külliyesi"ni,  Ağva"daki sıra dışı otelleri, Mimar Sinan"ın Büyükçekmece"de yaptığı köprüyü,  Silivri"deki surları, Zekeriyaköy"deki Ovid Kulesi"nin de bulunabildiğini  belirtti.
Kitap için Yale ile birlikte 26 bin fotoğraf çektiklerini, 60"a yakın fotoğrafçıdan da 6 bin adet fotoğraf aldıklarını anlatan Tonguç, 'Kitapta 101  yer anlatıyoruz. Fotoğrafları da 101 yere ayırdık. Kitapta son olarak 3 bin  fotoğrafa yer verdik. Eski kartpostalları kullandık, özel haritalar ve üç boyutlu  çizimler yaptırdık' dedi.   Tonguç, kitapta yer verdikleri spot bölümler için Pat Yale"in 200 kitap  incelediğini anlattı. İstanbul"da 20"nin üzerinde kiliseden camiye çevrilmiş yapının  bulunduğunu, ancak bunlar içinde en çok bilinenin Ayasofya olduğunu belirten  Tonguç, bilinmeyen yerleri de bu kitapta anlattıklarını söyledi. Kitapta yeraltı ve açık hava sarnıçlarının yanı sıra şehirdeki ilginç  olayları da anlattıklarını belirten Tonguç, 'İstanbul, iki James Bond filminde  kullanılmış, ama insanlar genellikle "James Bond: Dünya Yetmez" filmini bilir.  James Bond: Rusya"dan Sevgilerle" filmini birçok insan bilmez. Bu film, Yerebatan  Sarnıcı"nda çekilmiş bir filmdir' dedi. Tonguç, kitapta, İstanbul"un mimarları diye bir bölümde hazırladıklarını,
 ayrıca Türkçeye yanlış isimlerle geçen mimari eserlerin adlarının doğru  yazılmasına özen gösterdiklerini ifade etti. Türkiye"de, doğru dürüst yerleri anlatan kitapların bulunmadığını ve  dünyanın en iyi rehber kitaplarından olan Lonely Planet"i okuduğunu belirten Tonguç, Pat Yale"in 10 yıl boyunca Lonely Planet"i yazdığını, bu kitabın 20 dile  çevrildiğini ve milyonlarca turistin Türkiye"ye geldiğini dile getirdi. Yazdıkları kitapta, bir Türk ve İngiliz"in farklı bakış açılarını ortaya  koyduklarını anlatan Tonguç, 'Kitapların Türkçesi ve İngilizcesi farklı.  Türkçesi çok daha eleştirel. İstanbul"da bizi rahatsız eden, değiştirilmesini  istediğimiz ne varsa bunları da dile getirdiğimiz bir kitap. Eleştirilerimizi  Türkçe kitaba sakladık. çünkü bazı ayrıntılar yabancıları ilgilendirmeyebilir.  İngilizcesi daha ziyade yabancıların bakış açısıyla yazılmış bir kitap' dedi.

YAZARIN GÖZÜYLE İSTANBUL"DAKİ DEÄžİşžİM
Kitabı hazırlarken Tarih Vakfının İstanbul Ansiklopedisi"nden, John  Freely ve Hilary Sumner-Boyd"un 'Strolling Through Istanbul' kitabından  yararlandıklarını anlatan Tonguç, internette çok ciddi bir bilgi kirliliğinin  bulunduğunu, ancak güvendikleri kaynakları esas aldıklarını belirtti.  Kitap için yaptıkları araştırma sırasındaki gözlemlerini anlatan Tonguç,  şunları dile getirdi:'Suriçi olarak geçen tarihi yarımada ile Boğaz, talandan çok fazla zarar  görmüş. Beton, şehri tekeline almış. Ahşap evlerin sayısı hızla azalıyor. Mesela  Süleymaniye"de 1980"lerde restore edilmesi planlanan 360 tarihi ev vardı, çoğu  yandı ya da yakılıp otopark yapıldı.  şžehrin rengi azınlıklara yazık etmişiz, onlar gidince geriye grisi bol,  kozmopolit yapısını yitirmiş bir İstanbul kalmış. şžehrin kalbinin attığı ana  caddelerden biri Aksaray"dan Unkapanı"na giden Atatürk Bulvarı. 2. Dünya Savaşı  sırasında şehrin planını yapan Fransız Henri Prost tarafından tasarlanan bulvarın  yapımı sırasında Prost, şehirdeki çok sayıda Osmanlı eserinin yok edilmesine  sebep olmuş. Adnan Menderes döneminde yol yapacağız diye, şehrin tarihi dokusu  mahvedilmiş. Vatan ve Millet caddeleri yapılmış. Oysa Suriçi"ni muhafaza edip  modern şehri dışarıda inşa etmeleri gerekiyordu.'

İstanbul"un birçok semtinde artık çok homojen bir yapının bulunduğunu  belirten Tonguç, 'Kilise ve sinagogların neredeyse tamamı sürekli kapalı.  Bakımsızlıkları iç acıtıyor. Biz bu kitabı yazarken dinlerin kardeşliğinden  bahsedilen, ezan sesine çan seslerinin karıştığı söylenen İstanbul"u bulmakta çok  zorlandık. Tam tersi hep hüzün hikayeleriyle karşılaştık' dedi.Tonguç, Türkiye"nin gizli kalmış yerleri üzerine Yale ile yeni bir kitap  çalışması yapacaklarını sözlerine ekledi.

İSTANBUL AşžIĞI İNGİLİZ YAZAR
Türkiye"ye ilk kez 1974"de geldiğini ve uzun zamandır Türkiye hakkında  rehberlik kitabı yazdığını anlatan Pat Yale, 12 yıldır Kapadokya"da restore  edilmiş bir peri bacasında yaşamını sürdürdüğünü belirtti. Yale, turistlerin, özellikle Ayasofya ve Topkapı"yı iyi bildiğini, ancak  İstanbul"da bilinmeyen çok sayıda yerin de bulunduğunu ifade etti.Turist rehberlerinin de kentte belli başlı noktaları gezdirdiğini, Bağdat  Caddesi gibi İstanbul"un önemli merkezlerine ise hiç gidilmediğini anlatan Yale,  bu nedenle yazdıkları kitapta hiç gidilmeyen yerlerin fotoğraflarına yer  verdiklerini ifade etti. 'İstanbul Hakkında Her şžey' kitabının, İstanbul"u anlatan benzer  kitaplardan farkının, İstanbul hakkında her şeye yer verilmesi olduğunu anlatan  Yale, 'Genellikle kitaplar gizli yerleri anlatmıyor, daha yüzeysel oluyor.  Herkese hitap eden bir başucu kitabı hazırladık' dedi. İstanbul"un, en sevdiği ve kendisi için en ilginç şehir olduğunu ifade  eden Yale, 'İstanbul ile ilgili daha çok tarih araştırması yapıyorum, kitaplar  ve şiirler okuyorum. Mimarisini çok seviyorum. Kapadokya"da yaşıyorum, ama daha  sonra İstanbul"a geleceğim. İstanbul"da bazı eserler çok iyi durumda, ama  bazıları iyi korunamıyor. Genellikle camiler çok iyi korunuyor. Bize göre  İstanbul"daki en başarılı restorasyon Mısır Başkonsolosluğu binası' diye  konuştu.
AA