İstanbul'un çözüm bekleyen 7 sorunu!

Habertürk yazarı Esra Boğazlıyan, 31 Mart sonrası İstanbul’un yeni belediye başkanını bekleyen 7 kritik sorunu yazdı. İşte Esra Boğazlıyan'ın yazısı... 

Dünyanın en kalabalık metropolleri arasında yer alan İstanbul, tarihi ve turistik kimliğinin yanında ülkenin eğitim, sağlık, ulaşım sektörünü ve sosyal yaşamını da sırtlıyor. Engellenemeyen göçle birlikte sınırları büyüdükçe büyüyen, 145 ülkenin nüfusundan fazla olan İstanbul, bu büyüme ve özellikleriyle bazı sıkıntı ve sorunları da bünyesinde barındırıyor. 31 Mart sonrası, İstanbul’un yeni belediye başkanını da ulaşımdan kentsel dönüşüme, yeşil alan krizlerinden silüet tartışmalarına bir dizi sorun bekliyor.

İstanbulluların öncelikli çözüm beklediği sıkıntının başında elbette trafik geliyor. Toplu ulaşımdaki, özellikle de metrobüsteki problemler, genişlemeyi bekleyen metro ağı, yeşil alanlardan parklardan geçirilen inşaatlar, tarihi yarımada silüetinde yükseldikçe yükselen binalar, deprem hazırlığı, toplanma alanlarının yok olması, taksi-UBER kavgası, yeni başkanın ivedilikle eğilmesi gereken konular. İşte Yeditepe’nin 7 önemli problemi...

1-TRAFİK

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Motorlu Kara Taşıtları istatistiklerine göre, Temmuz 2018 itibariyle İstanbul'da 4 milyon 167 bin 889 araç var. Kentte 2000 yılında 1 milyon 217 bin olan toplam araç sayısı, 18 yılda neredeyse 4 kat arttı. 

ÇARE METRODA

İstanbul’un iki ucunu birbirine bağlayan TEM Otoyolu ve E-5 Karayolu’nun alternatifsiz kalması ise başka bir problem yaratıyor. Saatlerini trafikte harcayan İstanbullular trafiği rahatlatmak için alternatif yolların bir an önce belirlenmesini istiyor. Trafik kâbusunun azaltılması için toplu taşıma kullanımının artırılması hedefleniyor. Ancak orada da bazı sıkıntılar var. 2007 yılında hayata geçen metrobüs sistemi bu derde çare olmuş değil. Günde 300 bin yolcu taşımak için tasarlanan metrobüs her gün 1 milyona yakın yolcu taşıyor. Talep o kadar fazla ki tıklım tıklım olan metrobüslere binmek neredeyse imkânsız. Bu hat üzerinde TÜYAP’a kadar yapılması planlanan metro inşaatının ne zaman başlayacağı merak ediliyor. Sirkeci-Halkalı ve Söğütlüçeşme-Gebze arasındaki banliyö hatları, İstanbul  Ankara  arası Yüksek Hızlı Tren projesine entegrasyon için 2013’te kapatılmıştı. Hat boyunca istasyonların ve rayların inşaatlarının büyük bir kısmı bitti. Hat boyunca yolcuları taşıyacak olan  Marmaray  treni test sürüşleri yapıyor. Banliyö’nün açılmasıyla kent trafiği biraz daha nefes alacak olsa da İstanbul trafiğini kurtaracak asıl çözüm metroda. Şu anda 170 kilometre olan metro ağının 470 kilometreye çıkarılması hedefleniyor.  İstanbul’un yeni başkanının bu metro hedefini yakalaması bekleniyor. İstanbul kent içi toplu ulaşımda deniz ulaşımının payı ise sadece yüzde 4.3. Vatandaşların toplu ulaşım alternatifleri arasında kıyıya paralel tekne taşımacılığının artırılması için adımlar atılması şart.

2-ALTYAPI

İstanbul, son dönemde afet boyutunda yağışlarla karşılaşıyor. Şiddetli yağış tüm kenti esir alıyor. Pek çok tünel ve metro istasyonunda su baskınları yaşanırken, yollar göle dönüyor. Yaşananlar İstanbul’un afet durumlarında kaldığı çaresiz durumu gözler önüne sererken kentsel risk yönetimi ve altyapı eksikliğini de gündeme getiriyor. Yıllardır süren kontrolsüz yapılaşma ve hızlı göçün bu sorunları tetiklediğini belirten uzmanlara göre, betonlaşmanın artması suyun toprakla buluşmasını engelliyor, suyun akacak alan aramasına neden oluyor. Megakent’te hala kanalizasyon sistemi olmayan bölgeler var. Örneğin Avcılar’da Yeşilkent Mahallesi… Sarıyer’in köylerinde de kanalizasyon sorunu çözüm bekliyor. Derelere atıksu girişi de tamamen engellenmiş değil.

3-KENTSEL DÖNÜŞÜM

Son 6-7 yıldır kentsel dönüşüm çalışmalarına hız verilmiş durumda. İstanbul bir açık hava şantiyesi konumunda. Nereye baksanız bir kamyon, beton mikseri ve vinç görüyorsunuz. Kentte 4000-4500 vinç çalışıyor, her gün 8 bin ton ile 45 bin ton arasında inşaat malzemesi kaldırılıyor. İnşaatlar nedeniyle oluşan toz bulutları, gürültü kirliliği ve kamyon terörü, İstanbullunun yaşam kalitesini düşürüyor. Hatta can güvenliğini tehdit ediyor. Ayrıca, hızla yükselen bu beton binalar kentin tarihi silüeti açısından da tartışmaları beraberinde getiriyor. Kentsel dönüşümün çok sancılı ilerlediği Fikirtepe, Gaziosmanpaşa gibi bölgeler de var. İstanbul’un yeni başkanının eğilmesi gereken öncelikli konuların başında da kentsel dönüşüm sorunları yer alıyor.

4- DEPREM

Bilim adamlarının ortak görüşü olası bir İstanbul depreminden kaçış olmadığı. Bu depremin büyüklüğünün de 7 veya üzerinde olacağı söyleniyor. Raporlara göre; 1999 depremi öncesinde yapılan binaların en az yüzde 50’si riskli gözüküyor. İstanbul’da riskli bina sayısı 600 bin civarında. Deprem bu kadar yakınımızdayken kentteki toplanma alanlarının yüzde 84 azaldığı AVM ve gökdelene dönüştüğü gerçeğiyle de karşı karşıyayız.

5- YEŞİL ALARM

Dünya şehirleriyle ilgili istatistiksel raporlar yayınlayan World Cities Culture'ın son raporunda İstanbul, sahip olduğu yüzde 2.2'lik yeşil alan oranıyla 34 şehir arasında son sırada yer alıyor. İmar mevzuatına göre şehirde kişi başına en az 15 metrekare yeşil alan düşmesi gerekirken bu oran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na göre 7.5 metrekare, İBB’ye göre ise 8.41 metrekare. Elimizde kalan son yeşil alanlar ise birtakım projelere kurban gidiyor. Hatırlarsanız geçen aylarda Aşiyan Parkı’ndan geçen Rumelihisarüstü Finüküler Hattı nedeniyle ağaçlar işaretlenmiş, büyük bir tartışmanın fitili de böylece ateşlenmişti. Maçka Demokrasi Parkı’nda da benzer bir kriz yaşanmıştı. Dolmabahçe-Levazım- Baltalimanı-Ayazağa Karayolu Tüneli parktan geçirilince ağaçların sökülmesi gündeme gelmişti. Fındıklı Parkı’nın bir bölümü de Kabataş Martı Projesi kapsamında kapatılmıştı.

İstanbullular son kalan yeşil alanlara sahip çıkılmasını istiyor...

6- TURİZM

2018’de İstanbul'a gelen yabancı ziyaretçi sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artarak 12 milyonu aştı. 2018'de İstanbul'a en çok yabancı turist 991 bin 17 ile Almanya'dan geldi. İkinci sırada 872 bin 560'la İran, üçüncü sırada ise 586 bin 814'le Suudi Arabistan yer aldı. Listenin dördüncü sırasında 571 binle Rusya, beşinci sırasında 564 binle Irak, altıncı sırasında ise 424 binle İngiltere yer aldı. 2018’de bir önceki yıla göre turizmde artış olsa da turizmciler özellikle Avrupalı turistleri tekrar İstanbul’a çekecek projelerin geliştirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

7-TAKSİ-UBER KRİZİ

2018’de patlak veren taksi-UBER kavgası sürüyor. Taksiciler, vergi vermeyen, illegal bir oluşum olan UBER’e tepkili. Ancak bu tepkiler sokaklarda taşlı-sopalı saldırılara dönüşüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi geçtiğimiz aylarda UBER’i engellemek için bazı önlemler almış ve denetimler artırılmış olsa da sorun tamamen çözülebilmiş değil.