İstanbul'un surları büyük depreme dayanabilir mi?
Silivri açıklarında yaşanan 4.7 ve 5.8'lik depremin ardından, 7.2 kilometre ile dünyanın en uzun kara suları olan eşsiz tarihi mirasın durumunun ne olduğunu işin uzmanı anlattı.
İstanbul'da tarihi yarımadayı çevreleyen surlar, Doğu Roma döneminde, 5'inci yüzyıldan itibaren inşa edilmeye başlanıyor. Yaşanan yıkımlar nedeniyle bu göz bebeği tarihi miras dört kez elden geçiriliyor. Tarihi kaynaklar ise surların yapımının M.S. 408 yılında sonlandığını belirtiyor.
DÜNYANIN EN UZUN KARA SURLARI: 7.2 KM UZUNLUĞUNDA
Habertürk'ten Alper Uruş'un haberine göre, Fransız devlet adamı Napolyon Bonapart'ın, "Dünya tek bir ülke olsaydı, başkenti İstanbul olurdu" sözünü doğrulamasına 7.2 kilometre uzunluğundaki dünyanın en uzun kara surları da İstanbul'da bulunuyor.
DEPREMLERİN ARDINDAN TARİHİ SURLAR
Silivri açıklarında salı günü yaşanan 4.7 ve perşembe günü meydana gelen 5.8'lik depremin ardından bu eşsiz mirasın ne durumda olduğunu İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat ile konuşuldu. İşte UNESCO'nun Kültür Mirası Koruma Listesi'nde yer alan İstanbul'un surlarına ilişkin Polat'ın dikkat çeken ifadeleri...
"DEPREMLERİN ARDINDAN SURLARI TİTİZLİKLE İNCELEDİK"
"Surlar, kendilerine özgü dirençli yapılardır. Bizans'ı bin yıl ayakta tutan güçlü surlarının olmasıydı. Aynı surlar daha sonra Osmanlı İmparatorluğu için bir kalkan görevi gördü. Biz, yaşanan son iki depremin ardından dünyanın en uzun kara surları olan 7.2 kilometrelik surlarımızda incelemede bulunduk. Öncelikle,1999 Marmara Depremi'ne de direnç gösteren surlarda son depremde oluşmuş kaygı verici bir durumun olmadığını söylememiz gerekir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat.
"BURÇLAR UZUN YILLARDIR RİSK ALTINDA"
Ancak şunu hemen belirtmek gerekir ki, 'Tarihi surlar risk altında değildir' diyemeyiz. Özellikle burçlarda uzun yıllardır ciddi riskler bulunuyordu. Oldukça geniş temel yapısına sahip surların bütünlük halinde yıkılma olasılığının dışında çatlama, ayrılma, taş dökülmesi riskleri de vardır. Tarihi olarak bakıldığında bu surlar, hemen yanlarına açılmış hendeklerle birlikte inşa edilmiştir. Bugün bu hendekler zaman içinde doğal olarak dolmuş durumda. Burçların zayıf olduğu,
"O SUR FOTOĞRAFI 1999 DEPREMİ SONRASI"
Basında yer alan yarılmış surun, 1999 depreminin ardından o duruma geldiğinin bilinmesini isterim. Ancak bu son depremlerde çok dikkat çeken bir durum yaşanmamakla birlikte küçük taş ve sıva dökülmesi gibi ayrıntıları titizlikle gözlemledik. Surlardan düşebilecek olası parçalara karşı ağ gerilmesi gibi çalışmaları deprem öncesinde sürdürüyorduk, bu çalışmaya devam ediyoruz.
EDİRNEKAPI SURLARI İÇİN KORUYUCU ÇALIŞMA
Genel olarak sadece tarihi surlar değil, olası açılma görülen bölümlerinde risk vardır. Şehrimizdeki yapılaşmayı ve kültür miraslarımızı ne kadar tehdit ediyorsa; surları da o derece tehdit etmekte. Son depremlerden sonra bazı tarihi camilerde çatlaklar olduğunu biliyoruz. Surlar açısından Edirnekapı'da bir an önce koruyucu önlem olarak çalışmaya başlamalıyız.
"22 BURCUN DURUMU RİSKLİ"
7.2 kilometrelik kara surlarının yüzde 87’lik kısmının rölöve ve restitüsyon projeleri ilgili koruma kurullarınca onaylandı. Restorasyon projelerinin onay süreci devam etmektedir. Günümüze kadar ulaşan 45 adet burcun yıkılma ve düşme tehlikesine karşı çelik güçlendirme ve kısmi tamamlama yapılması planlanmakta. Bunların içinde 22 tanesinin riskli olduğunu tespit ediyoruz.
"ONAYIN ARDINDAN RESTORASYON BAŞLAYACAK"
Restorasyon proje onaylarının tamamlanmasına müteakip restorasyon uygulamalarına başlanabilecek. Restorasyon uygulamalarına başlanmasına geçilecek zamana kadar sur beden duvarlarındaki taş düşme tehlikelerine karşı Galvanizli çelik ağ ile sur duvarlarının yüzde 25’lik kısmında önleyici uygulama tamamlanmış olup diğer alanlarda da güvenlik önlemi alınmasına yönelik çalışmalar devam etmekte.
"KÜLTÜREL MİRAS İÇİN ORTAK AKIL HAREKETE GEÇMELİ
Surların uzunluğu 7.2 kilometre... Şu an yüzde 90', için bir risk olmadan, belirtsek bile yüzde 10'u 720 metre uzunluğunda bir hat demek ve orada yaşanacak bir kırılma da tarihi mirasın kaybı anlamına gelir. Bu yüzden biz, hep birlikte, kısa ve uzun vadeli planlama yapmalı, kaynağımızı doğru harcamalıyız. Kültürel mirasımız için koruma aktörlerini, ortak akılı ve akademisyen aklını hepsini bir araya getirmeliyiz.
CENEVİZ SURLARININ AKIBETİ NE OLACAK?
Ceneviz surlarıyla ilgili olarak ise bu surlara ait parçalar özel mülkiyette kalıyor. Hem restorasyonu hem de korunmaya alınması için kamulaştırılması ardından da müdahale etmek gerekiyor. Tarihi yarımadanın çevresindeki surlar gibi Galata bölgesinde yayılmış olan Ceneviz surları içinse envanter çalışması yapıyoruz."
"UYGULAMA AŞAMASINA BİR AN ÖNCE GEÇİLMELİ"
Bizden önceki dönemde surlarla ilgili yapılan belgelendirme, koruma kararlarının alınması gibi çok önemli çalışmalar var. Anıtlar Kurulu'na gönderilen bu çalışmaların bir an önce uygulama aşamasına geçirilmesi gerekiyor.
