İstanbul'un tarihe tanıklık etmiş okulları kitaplaştırıldı!

Medeniyetlerin beşiği İstanbul'da tarihe tanıklık etmiş binaların bir bölümü şimdi okul olarak hizmet veriyor. Birçok ünlü okula ev sahipliği yapan tarihi binaların korunması ve gelecek nesillere aktarılması için İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü tarihe tanıklık eden okulları iki ciltlik bir kitap haline getirdi. Üç yıllık çalışmanın sonunda tamamlanan kitaplar, mimarlık fakültelerine, kamu kurumlarına ve kurullara önemli kaynaklık edecek. Tarihi okulların korunması için de önemli bir veri olacak.

Yapılan çalışma sonucunda İstanbul'da 150 tarihi okulun bulunduğu belirlendi. Aralarında daha önce saray ve konak olarak kullanılan, padişahların hapsedildiği tarihi binalar da var hastane binaları ve kılıç atölyeleri de.

Eski Düyun-u Umumiye Meclisi binasında yer alan İstanbul Erkek Lisesi, Boğaziçi'nde bir gerdanlık gibi duran Kabataş Lisesi ve Beşiktaş Anadolu Lisesi, Batıya açılan ilk penceremiz olan eski Mekteb-i Sultani şimdiki Galatasaray Lisesi, Ermeni, Rum vakıflarına ait okullar, İtalyan Lisesi, Özel Saint Benoit Fransız Lisesi, Avusturya Lisesi de tarihe tanıklık eden okullar arasında yer alıyor.

'Koruma eğitimle başlar' sloganıyla hazırlanan kitapta Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, İstanbul Milli Eğitim Müdürü Muammer Yıldız'ın ön sözleri bulunuyor. Tespitler sırasında birçok tarihi binadaki eksikler de giderildi.

Kitaplar okulların arşivinde yer alırken tarihi binalarda eğitim veren okulların müdürleri de binalara sahip çıkma yöntemleri konusunda eğitimden geçirilecekler.

Kılıç atölyesiydi okul oldu

Sultanahmet Anadolu Teknik Lisesi: Bizans İmparatoru Filozof Leon'un oğlu Konstantin tarafından yaptırılan bina bir süre akıl hastanesi olarak hizmet verdi. 1054 yılında demir işçiliğinin yapıldığı sanat evi haline getirildi. Fatih Sultan Mehmet döneminde kılıç atölyesi yapılan bina Sultan I. Ahmet döneminde tekstil atölyesine çevrildi ve yeniçerilerin kıyafetleri burada dikildi. III. Ahmet döneminde, ilk yapıldığı haline yani hastaneye dönüştürüldü.

Vefa Lisesi: 1872 yılında kurulan Vefa Lisesi, anadilde eğitim öğretim yapan, ilk sivil lise olma özelliğini taşıyor. Türkiye'nin ilk akşam lisesi de Vefa Lisesi bünyesinde açıldı.

Bakırköy İlköğretim Okulu: İstanbul'un taş mekteplerinden biri olan Bakırköy İlköğretim Okulu binası 1874 yılında Paris'ten İstanbul'a getirilen şehircilik uzmanı Kont Alleon'un konutu olarak inşa edildi. 1999 yılı depreminde hasar gören okul, 2009 yılında çıkan yangınla harabeye döndü.

Kadıahmet İlköğretim Okulu: 1875 yılında Bahariye Nezareti tarafından deniz subayı yetiştirmek üzere yapıldı. Şimdi ilköğretim okulu olarak hizmet veriyor.

Okçu Musa İlköğretim Okulu: 1850 yılında rahibe okulu olarak yapılan tarihi okul ismini Fatih Sultan Mehmet'in okçu başından alıyor.

Balyan Ailesi'nin eserleri

Tarihi okullar arasında ünlü mimar aile Balyanlar'a ait birçok eser bulunuyor. İşte o okullardan bazıları:

Kandilli Kız Lisesi: Sultan Abdülaziz'in kız kardeşi Adile Sultan için yaptırdığı yazlık saray olan Kandilli Kız Anadolu Lisesi 1850'li yıllarda yapıldı. Sarkis Balyan'ın eseri saray 1986 yılında yandı ve kullanılamaz hale geldi. Merhum Sakıp Sabancı'nın bağışlarıyla hayata döndürüldü ve şimdi kız lisesi olarak hizmet veriyor.

İSÖV İnşaat Anadolu Teknik Meslek Lisesi: 1884 yılında Sultan Abdülaziz'in oğlu Yusuf İzzetin için yazlık av köşkü olarak yapılan bina şu anda İSÖV İnşaat Anadolu Teknik Meslek Lisesi olarak öğrencilere hizmet ediyor.

Beşiktaş Anadolu Lisesi: Yine Sultan Abdülaziz tarafından Mimar Balyan'a 1871 yılında Çırağan Sarayı harem dairesi olarak yaptırıldı. Binada Sultan V. Murat 28 yıl boyunca hapis yattı. Hapis odası bugün kantin olarak hizmet veriyor. 

Kabataş Erkek Lisesi: 1867 yılında Feriye Sarayları'nın karakol binası olarak inşa edilen binanın yeni düzenlemelerinin mimarlığını yine okul mezunları yaptı.
Akşam/Ercan Sarıkaya