İstinye'deki İMKB binasının ikizi Ateşehir'e yapılacak!

İMKB (istanbul Menkul Kıymetler Borsası), bu hafta 25'inci yılını kutlayacak. 26 Aralık 1985'te kurulan İMKB, 25 yılda 5 başkan tarafından yönetildi. Söz konusu dönemde hisseleri borsada işlem gören şirket sayısı 80'den 355'e ulaştı. İMKB'nin piyasa değeri de bu süreçte 1 milyar dolardan 314 milyar dolara çıktı. Kuşkusuz bu başarılarda bütün başkanların emeği var. şžu anda İMKB'nin başkanlık koltuğunda, bu göreve 2 Kasım 2007'de başlayan Hüseyin Erkan oturuyor. 3 yıldır bu görevi yürüten Erkan'ın başlangıç öyküsü hayli ilginç...

Erkan, 1990'h yıllarda Tezal Menkul Değerler'in ortaklarından biridir. 1994'teki ekonomik kriz üzerine şirketteki hisselerim zararına satarak Londra'da iş aramaya başlar. Tam da o dönemde Değer Menkul Değerler'in kurucusu olan ve yine kendisi gibi sektörün içinden gelen Tuncay Artun, İMKB başkanlığına atanır. Artun, Hüseyin Erkan'ı İMKB'de kendisiyle birlikte ça ¬lışmaya davet eder. Önce Artun'un isteğiyle dış ilişkiler müdürlüğünü, ar ¬dından kısa bir süre de araştırma mü ¬dürlüğünü kurar. Daha sonra da Avras ¬ya Borsaları Federasyonunu ve Uluslararası Pazar Müdürlüğü ile Serbest Bölge'yi faaliyete geçirir. 12 yıl sonra ise bildiğiniz gibi İMKB Başkanlığı görevini üstlenir...

Evet, yılın bitmesine iki hafta kala İMKB'nin bugününü ve geleceğini, son üç yılı başkan olmak üzere 15 yıldır İMKB'de ça-lışan Hüseyin Erkan'la konuştuk.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, borsa binasının Atasehir'e taşınacağını açıklamıştı. Nedir bu taşınma hikayesi

Aslında bu bizim Sayın Başbakanla daha önce konuştuğumuz ancak kamuoyuyla paylaşmadığımız bir konuydu. şžimdi bu açıklamasıyla çalışmalarımız hız kazanacak. O bölgede Takasbank ve MKK (Merkezi Kayıt Kuruluşu) için bizim de arsa arayışımız vardı. Hatta SPK ile birlikte bir proje geliştirebilir miyiz diye düşünüyorduk. çünkü sonuçta biz deprem bölgesindeyiz. İMKB'nin güvenlik ve altyapı olarak Istinye'nin kopyası, ikiz bir operasyon merkezine ihtiyacı var. Öte yandan bildiğiniz gibi hemen her ülkede borsaların prestijli ve şehir merkezinde binaları var. şžehir merkezinde olmaları gerekiyor çünkü, gelen giden çok oluyor. Bu nedenle

İstinye binamızın kalmasını istiyoruz. Ayrıca bir merkezimiz de İstanbul dışında, Anado-lu'da bir şehirde devreye girecek. Gerektiğin-de dakikalar içinde borsayı yeniden devreye sokabileceğimiz ayrı bir merkezimizin de mutlaka olması gerekiyor. şžu anda bu konu ¬da fizibilite çalışmalarımız sürüyor.
İMKB'nin özelleştirilmesi için ne düşünüyorsunuz
İyi bir model olması gerektiğini düşünüyorum. Evet 'A.şž.' olsun. Ancak yüzde 100 ka-mu sermayeli bir KİT olmamalı. Hızlı ve anlık kararlar alınmasını gerektiren, ekonominin nabzını tutan bir yer burası. Karma bir yapının daha doğru olaca ¬ğını düşünüyorum.

MKK'ya kaydolmamış hisselerin kaydedilmesi, aksi halde hakkının yanacağı yönündeki açıklamaları nasıl yorumluyorsunuz Hukukçular, mülkiyet hakkında zaman aşımı olamayacağını, bunun ancak kamu yararına durumlarda sınırlandırılabileceğini, aksinin anayasaya aykırı olacağını ileri sürüyor... Hukukçuların dedikleri doğru. Bu konuda yasal bir boşluk varsa doldurulması gerekiyor. Tabii ki yatırımcıların hakkı yanmamalı. Bunlar da bir şekilde MKK'ya kaydedilecek. Fiziki hisse senedi hem zor hem de riskli.

Yatırımcı seferberliği kapsamında neler yapmayı düşünüyorsunuz

Yatırımcı açısından ciddi bir bilgi eksikliği var. Oysa genel olarak bakıldığında uzun vadede en iyi yatırım aracı hisse senedidir. Alternatif yatırım araçlarıyla kıyaslandığında şu anda konjonktür de borsayı ön plana çıkarıyor. SPK, İMKB ve MKK ile ortak bir çalışma yaparak 'finansal okur-yazarlığı' yaymak için çalışma yapıyoruz. Bu kapsamda temettü geliri yüksek hisse senetlerinden oluşan bir endeks üzerinde düşünüyoruz. Ya da bu endekse dayalı yatırım fonları veya şehir en ¬dekslerine dayalı fonlar çıkarılabilir.

Opsiyonların önümüzdeki günlerde VOB'da işlem görmesi bekleniyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz

SPK'mn hangi enstrümana izin vereceği daha belli değil. Biz de SPK'ya üç yıldır başvurumuzu yapıyoruz. Endekse dayalı işlemlerde VOB'u destekleriz. şžu anda tek bir endeksle VOB, İMKB'nin yüzde 70'ine yakın işlem hacmi yapıyor. Kotasyon müdürlüğümüzde her şirket için ayrı bir uzman çalışıyor ve şirketleri yakından takip ediyoruz. Bunun için ciddi bir kaynak ayırıyoruz. Alt piyasası bizde olan hisse senedi ve tahvil gibi enstrümanların bizim kendi içimizde oluşturulacak bir vadeli piyasada işlem görmesinin daha doğru olacağına inanıyoruz. Spot piyasayla doğrudan ilişkili ve fiziki teslimat gerektirdi ¬ği için hisse senedine dayalı işlemlerin İMKB'de yapılması gerekiyor. Onlar nakdi teslimatla yapmayı planlıyorlar. Oysa kontrat sayısının halka açık oranla sınırlı olması gerekir. Siz nakdi uzlaşma yaparsanız çok spekülatif bir piyasa oluşturursunuz. Bu da spot piyasayı olumsuz etkiler. Bizim ticari bir kaygımız yok. Tamamen doğru yapılanma üzerine bir değerlendirme yapıyoruz.

Biraz da ileriye yönelik projeleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz

KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu) pro-jesi çok ciddi bir yapılanma. şžu anda bütün dünya, İMKB şirketleriyle ilgili bilgilere bizim piyasamızla birlikte eş zamanlı olarak ulaşabiliyor, ingilizce sitemizin ilk fazı tamamlandı. İkinci fazryla ilgili çalışmalar devam ediyor. şžu anda bütün yatırımcılar KAP'tan şirketlerle ilgili verilere ulaşabiliyor. Önümüzdeki dönemde bu verilerin veritabanından, analize daha uygun bir formatta (XBRL-eXtensible Business Reporting Lan-guage) alınabilmesini de sağlayacağız.

İMKB'nin nerdeyse üçte ikisi KOBİ'lerden oluşuyor. Bir de üstüne GİP'i kurdunuz. Burada hedefiniz nedir

Evet, aslında bizim bir de İkinci Ulusal Pazarımız var. Ancak bu tip KOBİ ve KOBİ türü şirketler, sadece sermaye artışı yoluyla piyasaya gelebilecek. Ve GİP'te (Gelişen İşlet-meler Piyasası) işlem görmeyi kabul edecek. Söz konusu şirketlere biz kayıt ücretinde yüzde 90'a yakın bir indirim yaptık. Burada amaç, sermaye artışı yoluyla halka arzı özendirmek. KOSGEB de bu şirketlere halka açılma için gerekli fonu temin edecek. Piyasayı geçen ay kurduk. şžu anda bir başvuru var. 9 piyasa danışmanına izin verdik. SPK, bunların aracı kurumlar, bağımsız denetim şirketleri ve risk sermayesi yatırım ortaklıkları arasından seçilmesini istedi. çünkü onların elinde birçok şirket var. Böylece İMKB'ye daha fazla şirketin girmesi sağlanacak. Piyasa danışmam, şirketi halka arz ederken ve kamuyu aydınlatma yükümlülüklerini yaparken onların yanında olacak. Piyasa yapıcısı ise o şirket için likidite sağlayacak. Alış satış fiyatı, miktarı ve kotasyonu girecek. Hedefimiz, sermaye piyasasına yeni şirketleri kazandırmak ve şeffaflığı artırmak. Söz konusu şirketler belli bir sürede gerekli büyümeyi sağlarsa Ulusal Pazara da geçebilecek.

Halka arz seferberliği kapsamında 2011 hedefleriniz neler

Seferberlik sayesinde bu yıl şu ana kadar 22 şirket İMKB'ye geldi. Yılı 25 şirketle kapatırız. Önümüzdeki yıl 25-30 şirketin daha İMKB'ye gelmesini, halka arz tutarının da miktar açısından bu yılın en az iki katına çıkmasını öngörüyoruz.
'C grubu hisselere getirdiğiniz yaptırımlar sonucu de işlem hacmi dörtte bire indi. Bunlar şimdi nasıl işlem görecek
Bu hisseler halka açıklık oranı ve tedavüldeki hisse adedi düşük olduğu için manipülasyona çok kolay alet olabiliyordu. Gözetim çalışmaları da hep bunlar üzerineydi. Amacımız böyle bir adım atarak manipülasyonu önlemekti. Belki de likiditenin azalması, hissenin olması gereken işlem hacmine ulaşmasını sağladı. Ama tabii ki likiditenin azalması hoş bir şey değil. SPK ile C gurubu hisselerde işlem hacmini artıracak bazı işlemler yapmayı düşünüyoruz.

Veri akışı için İMKB'nin yatırımcılardan para alacağı söylentileri doğru mu

Biz değerli bir bilgi veriyoruz. Bugüne kadar bu değerli bilgi, kullanan için de kullanmayan için de açık ve bedavaydı. Bundan sonra kullanıcı başına para alacağız. Aracı kurum ¬lar, bu parayı müşteriden tahsil edemediğini söylüyor ve itiraz ediyor. Ancak dünyadaki en önemli veri bilgidir. Biz bunu 'derinlikli bilgi' ve 'yüzeysel bilgi' olarak ikiye ayıracağız. En iyi alış, en iyi satış, en son fiyatı, satış miktarı gibi derinlikli bilgilere ulaşmak isteyenler, kullanım başına aylık 12 TL ödeyecek. Bu bilgilere ulaşmak amacıyla açılan her bilgisayar başına aracı kurum ya da yatırımcı, bu miktarı aylık olarak ödeyecek. Öte yandan, TV ile veri kuruluşlarından en son işlem fiyatı ve endeks değeri için daha önce aylık 2 bin 400 TL alıyorduk. Bu veriler için bundan sonra yayıncı kuruluşlardan bin 500 TL alınacak ve geniş kitlelere sayı sınırlaması olmadan ücretsiz sunulabilecek.

Hisse senetleri piyasasında gerçekleşen işlem sorgularında alıcı ve satıcı tarafların gösterilmemesi de piyasadan çok tepki alıyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz

Biz hiçbir şeyi sadece değiştirmiş olmak için değiştirmiyoruz. Piyasadaki yansımalarını etkilerini inceleyip, yanlış giden bir şeyler varsa değişiklik yapıyoruz. Burada da amacımız yanlış ve kirli bilgiyi önlemekti. Örneğin X aracı kurumdan işlem yapılıyor ve bu direkt yabancı işlemi olarak yorumlanıyor. Halbuki değil. Belki kendinden kendine işlem yapıyor. Emir iptalini bu nedenle getirdik.
Para/İdil TARAKLI