İşyerinin bedelsiz olarak çocuğun kullanımına tahsisi!

Mülkiyeti anne ya da babaya ait olan işyerinin çocuğun kullanımına, bedelsiz olarak bırakılmasının hem gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), hem de gelir vergisi kesintisi yönünden iki boyutu vardır.

GVK'nın 94. maddesinde, ticaret şirketleri ve maddede sayılan diğer gerçek ve tüzel kişilerin aynı Kanun'un 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları belirtilmiştir. 

Söz konusu vergi tevkifatının muhtasar beyanname ile vergi dairesine bildirilmesi için ilgili ay içinde işyeri sahibine "nakden" veya kendilerini istihkak sahibine karşı borçlu durumda gösteren bir kayıt veya işlemde bulunulmak suretiyle "hesaben" ödeme yapılmış olması gerekmektedir. 

Yukarıda da belirtildiği gibi gelir vergisi kesintisi nakden veya hesaben bir ödemede bulunulması sırasında yapıldığından, emsal kira bedeli olarak belirlenecek miktarın gelir vergisi kesintisine tabi tutulması söz konusu değildir (1). 

Kira geliri tahsil etmeyen anne ya da babanın ise, çocukları tarafından kiralanan gayrimenkulün işyeri olarak kullanılması nedeniyle emsal kira bedeli olarak hesaplanacak tutarı, gayrimenkul sermaye iradı olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeleri ve tahakkuk ettirilecek vergiyi de ödemeleri gerekmektedir. 

Konuya ilişkin Maliye Bakanlığı'nın görüşü; "Mülkiyeti annesine ait işyerinde faaliyette bulunan ödevlinin annesine nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunmaması başka bir ifade ile işyeri kirası karşılığı olarak hesaplarında gider göstermemesi halinde, söz konusu gayrimenkulün emsal kira bedelinin tevkifatatabi tutulmaksızın, annesi tarafından elde edilmiş gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekir41 (2), 

"Mükellefin babasına nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunmaması, başka bir ifade ile işyeri kirası olarak hesaplarında gider göstermemesi halinde, söz konusu gayrimenkulün emsal kira bedelinin tevkifatatabi tutulmaksızın babası tarafından elde edilmiş gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekeceği" (3). yönündedir. 

Danıştayca verilen bir Karacın özeti (4) de; "Annesine ait işyeri için kira ödemesinde bulunmayan davacının işyeri kirasına ait muhtasar beyanname verme yükümlülüğü yoktur." şeklindedir. 

Yukanda açıklanan konu, mülkiyeti usul ve fürua ya da kardeşe ait işyeri için de aynıdır. 

Yani, mükellefin işyeri olarak kullandığı gayrimenkulün mülkiyetinin, usul ya da fürudan birine ya da kardeşine ait olması durumunda da, benzer uygulama söz konusudur.

Hürses Gazetesi