Kira geliri beyan dönemi geldi çattı!
Aydınlık Gazetesi yazarı Melih Baş bugünkü yazısında kira gelirlerinin vergisine ilişkin konuyu kaleme aldı.
Aydınlık Gazetesi yazarı Melih Baş bugünkü yazısında kira gelirlerinin vergisine ilişkin konuyu kaleme aldı. "Kira geliri beyan dönemi geldi çattı!" diye bir girizgah yapan Melih Baş yazısında kira gelir vergisinde istisna kapsamına girmeyen yükümlerede değindi.
İşte Melih Baş'ın" Kira gelirlerinin vergisi" başlıklı yazısı...
***
"Sadece konut kira geliri için 2021 yılında sahibi olunan bir veya birden fazla konuttan elde edilen konut kiralarının toplam tutarı eğer 7 bin TL’yi (2022’de 9 bin 500 TL) aşmıyorsa bu gelirler beyana tabi değil, buna istisna tutarı deniliyor. İstisna yıl bazında toplamdan hesaplanıyor, her bir konut için ayrı ayrı değil. Sahiplik ortak ise her ortak ayrı ayrı beyanname verirken ayrı ayrı yararlanacaklardır bu istisnadan. Eğer kira geliri bu tutarın üstündeyse, aşan kısmın vergisi ödenmek zorunda.
İSTİSNA KAPSAMINA GİRMEYEN YÜKÜMLÜLER
Kimi yükümlülerin bu istisnadan yararlanma olanakları yok.
Bunlar,
(i) Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar,
(ii) İstisna tutarının üzerinde konut kira geliri elde eden yükümlülerin içinde gelirlerinin toplam gayrisafi tutarı 190 bin TL’yi geçenler,
(iii) Konut kira geliri istisnanın üstünde olup da kira gelirini eksik beyan edenler ve hiç beyan etmeyenler.
KİRALAR BANKA / PTT ARACILIĞIYLA MI ÖDENMELİ?
İşyeri kirası için alt sınırsız, konut kira geliri için 500 TL’lik tutarın üstündeki tutarlar Banka / PTT aracılığıyla ödenmelidir. Aksi halde hem kiracı hem de mal sahibine ceza uygulanmaktadır.Gerçek kişi yükümlüler için tahsil edilen tutarın yüzde 5’i ama en az 650 TL. (2022’de 880 TL) olmak üzere!
İŞYERİ KİRA GELİRİNDE KAYNAKTA KESİNTİSİ MESELESİ
Kiracılar gerçek kişilerden kiraladıkları işyerlerinin kirasını öderlerken belirtilen oranda kaynakta vergi kesintisi yaparlar (2021 Ocak-Eylül: yüzde 10; Ekim-Aralık: yüzde 20).
Kesinti yapılan konutun kira geliri toplamı (istisna tutarı düşülüp ve beyana tabi menkul sermaye gelirleri eklenip) 53 bin 000 TL’lik (2022’de 70 bin TL’lik) sınırı aştığında beyanname verilmesi gerekiyor. Beyannamede kesinti yoluyla ödenmiş vergiler indirilebiliyor.
Kaynakta kesintiye tabi olmayan (örnekse esnafa kiralanmış) işyeri kira geliri beyan sınırı ise 2 bin 800 TL (2022’de 3 bin 800 TL).
KİRA GELİRİNDE BRÜTTEN NETE
Kira geliri beyanında yükümlülere “götürü gider” ve “gerçek gider” yöntemlerinden birini seçme olanağı sunulmuştur. Götürü gider yöntemi seçildiğinde iki yıl geçmeden ötekine dönülemiyor.
Götürü gider yönteminde elde edilen brüt kira gelirinden istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutarın üzerinden, yüzde 15 oranında götürü gider indirilebiliyor.
Gerçek gider yönteminde, kiralanan konuta ait olarak toplam tutarın içindeki istisna dışı tutarın oranı bulunur. Bu oranla toplam tutar çarpılarak indirilebilecek gider tutarı bulunur. Gelir vergisi yasasında belirtilmiş kalemlere ait olan giderler, fatura ve yerine geçen belgeler ile belgelendirilmek şartıyla indirilebiliyor. Bu kalemler şöyle: boya, badana, ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu vd onarım ve bakım, aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, yönetim giderleri, sigorta giderleri, vergi resim ve harçlar, amortisman gideri (yüzde 2).
Gerçek gider yönteminin avantajları var. İlki: mal sahibinin krediyle edindiği gayrimenkulü için ödemekte olduğu taksitler de indirilebiliyor. Kira gelirinin bu taksitten az olması halinde fark, diğer gelirlerden indirim yapılabildiği gibi sonraki yıllara da devredilebiliyor. İkincisi: konutunu kiraya vermiş kişinin kira gelirinden, kendilerinin kirayla oturdukları konutun kira bedelini düşebilmeleri. Üçüncüsü: yeni alınıp da kiraya verilen (sadece bir) konutun alış bedelinin yüzde 5’i, alındığı yıldan itibaren 5 yıl süreyle o konutun kira gelirinden düşülebiliyor. Diğer gelirlerden düşebilme veya diğer yıllara devir son ikisinde söz konusu değil.
Sonra kalan tutar (matrah) üzerinden vergi oranı ile çarparak, ödenecek vergi bulunuyor.
VERGİNİN BEYANI VE ÖDENMESİ
Beyanname Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesindeki “Hazır Beyan Sistemi” kullanılarak verilebiliyor ve tahakkuk fişi alınabiliyor. Gerçek gider yöntemi seçilirse giderler tek tek yazılmaktadır. Daha sonra bu vergi (mart, temmuz aylarında) iki taksit olarak bankalar PTT veya vergi dairelerine ödenecektir."
