Kira geliri elde etmeyen mülk sahipleri beyanname verecek mi?

İş yeri ve meskeninden kira geliri elde edenler için beyan dönemi bugün başladı. 2018'de kiraladığı konuttan 4 bin 400 TL'nin, iş yerinden ise 34 bin liranın üzerinde kira geliri olanlar 25 Mart'a kadar beyan vermek zorunda.

Hürriyet Gazetesi'nden Ahmet Karabıyık'ın habere göre, 4.400 liralık konut kira istisnasının özel koşulları da önem taşıyor. Bazı mülk sahipleri bu muafiyetten yararlanamıyor.

1- İstisnadan kimler yararlanamaz?
2018 kira gelirine ilişkin beyannamesini; 25 Mart 2019’a kadar vermeyip sonradan (denetim sonucu) vergisini ödeyecekler istisnadan faydalanamıyor. Maliye’nin radarına takılanlar hem vergisini cezalı ödeyip, hem de vergi hesabında 4.400 liralık istisnaya düşemeyecekler.

4.400 liralık istisna konut kira gelirleri için düzenlendiğinden, işyeri kira geliri olanlar istisnadan yararlanamıyor. Aynı dönemde hem işyeri, hem de konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabında 4.400 lirayı gelirinden düşebiliyor.

Ticari, zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan, esnaf, tüccar, doktor, avukat vb. kişiler de istisnadan yararlanamıyor.

Ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının tutarı yıllık 120 bin lirayı aşanlar da istisnadan yararlanamıyor.

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak, 4.400 liralık istisnadan ayrı ayrı yararlanabilecek.

Bir kişinin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde ise 4.400 liralık istisna yalnızca bir kez uygulayabilecek.

2- Kira ödenmediyse beyan edilecek mi?
Ev sahiplerinin (veya işyeri sahiplerinin) kiracılarından tahsil edemedikleri kiralar varsa, alınamayan bu kiralar beyannameye de dâhil edilmeyecek, vergisi de ödenmeyecek. 2018’de peşin tahsil edilen gelecek yıla ait (2019) kira geliri varsa, ertesi yıl (2020) Mart’ta beyan edilecek.

Eğer 2018’de önceki yıla ait (2017) kira bedeli gecikmeli olarak kiracıdan tahsil edilmişse, 25 Mart 2019’a kadar verilecek beyannameye 2017 kira geliri de dâhil edilip vergisi ödenecek.

3- Dövizle ödeme varsa hangi kur dikkate alınacak?
Döviz cinsinden kira geliri tahsil edilmişse, tahsilat günündeki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru dikkate alınarak beyannameye dahil edilir.

4- Halamdan kira almıyorum, vergisini ödeyecek miyim?
Amca, dayı, teyze, hala, kuzen, yeğen, kayın valide fark etmiyor. Kira alınmasa da yakınlara tahsis edilen konutlar için vergi hesaplanması gerekiyor. “Kira alınmamışsa vergisi nasıl hesaplanacak?” diye sorulabilir. Emsal kira bedeli (emlak vergi değerinin yüzde 5’i) üzerinden vergi ödenecek.

5- Oğlumdan kira almıyorum vergisi var mı?
Anne, baba, çocuk, torun veya kardeşin kira ödemeksizin oturduğu konut için, konut sahibi vergi ödemiyor. Aynı kişiye (yakınına) ikinci bir konutta tahsis edilmiş ise bu avantaj kalmıyor, emsal kira bedeli üzerinden ev sahibi (ikinci konut için kira almasa da) vergisini ödüyor.

Konutların mal sahiplerinin, usul-füru (üstsoy-altsoy) veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda emsal kira bedeli esası uygulanmıyor. İşyerini;  aynı kişilere (Anne, baba, çocuk veya kardeşe) tahsis eden için bedelsiz kullanım da olsa vergi var.

6- Özel okul faturası vergiyi azaltıyor mu?
Kira gelirinden dolayı beyanname verecek mükellefler gelirlerinden (2018 yılı gelirleri için) 4.400 TL istisnayı ve gerçek/götürü gideri düştükten sonra vergiyi hesaplarken küçük çocuklarının eğitim masraflarını da indirebilirler. Dolayısıyla özel okul faturaları, ödenecek vergiyi azaltabilecektir. Ancak özel okul faturası her durumda beyan edilen kira gelirinin yüzde 10’nu geçemiyor.

Eğitim masraflarının dışında; sağlık masrafları, özel sigorta masrafları, bağış ve yardımların beyannamede indirim olarak yer alabileceği (dolayısıyla ödenecek vergiyi azaltabileceği) hususu Gelir Vergisi Yasası’nın 89. maddesinde (en fazla yararlanılabilecek oranlar belirtilerek) yer almaktadır.

Şahıs sigorta primleri; mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin yüzde 50’si ile, ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin yüzde 100’ünden oluşmakta. İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin yüzde 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamıyor. (Asgari ücretin yıllık brüt tutarı 2018 için 24.354 lira.)

Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ise vergi hesabında dikkate alınamıyor.

7- Sağlık masrafları vergiyi azaltır mı?
Sağlık harcamaları da (Türkiye’de yapılmış olmalı) eğitim masrafları gibi (gelirin yüzde 10’nu aşmayacak şekilde) vergiyi azaltabilir. Bu harcamalar; mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ait olabiliyor.

8- Çocuklar için yaş sınırı var mı?
18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış kişilerin eğitim ve sağlık harcamaları belgelendirilmek için vergi hesabında düşülebilir. İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınır. 

Kira geliri beyanname dönemi başladı!