Kiralık ev fiyatlarına öğrenci dopingi!
Son zamanlarda ev kira bedellerinde meydana gelen yükselişler, üniversite öğrencilerinin okula geri dönmesiyle kriz haline geldi. Peki, kiralar neden bu kadar arttı?
Son zamanlarda ev kira bedellerinde meydana gelen yükselişler, üniversite öğrencilerinin okula geri dönmesiyle kriz haline geldi. Dünya Gazetesi'nde yer alan habere göre; yaz başından beri Türkiye'de kiralık ev bulmak zorlaşırken bazı illerde kiralar geçtiğimiz seneye göre yüzde 50’ye varan oranlarda yükseldi. Yeni eğitim döneminde yüz yüze eğitim kararı alınmasıyla üniversite öğrencilerinin yeniden konut aramaya başlaması, kiralık evlere yapılan zamları daha da artırdı. Bazı şehirlerde, konuta ve semte göre kira artış oranları yüzde 100’e kadar ulaştı.
Koronavirüs salgını sebebiyle yaklaşık iki senedir konutları boş kalan veya düşük fiyata kiraya veren konut sahipleri, öğrencilerin okula dönüşünü fırsata çeviriyor. Fakat istenen ücretleri vermeyi kabul edenlerin bile konut bulmaları garanti değil. Öyle ki pek çok bölgede boş ev bulabilmek için onlarca kişinin isminin yer aldığı listelere isim yazdırmak gerekli.
Peki, kiralar neden bu kadar arttı?
Kiralar neden arttı sorusuna ilişkin açıklamalarda bulunan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, geçtiğimiz sene kiraların artacağına ilişkin işaretlerin görüldüğünü belirtti. Akdoğan, kira bedellerindeki fahiş yükselişlerin sebeplerini şu şekilde açıkladı:
"2020’de pandeminin yoğunlaştığı dönemde kamu bankalarının başlattığı konut kredi kampanyaları, mevcut stokları ciddi şekilde eritti. Stoklar eridi ama yerine yeni üretim yapılamadı. Çünkü pandeminin etkisiyle inşaat sektörü de yavaşladı. Yavaşlamaya, inşaat maliyetlerinin de etkisi oldu. Şimdi o stokları bitirdik ama maliyetler ve pandemi kısıtlamaları yeni konut üretiminin önünde engel olarak duruyor."
Emlak sektörünün alışkın olmadığı bir süreci yaşadığının altını çizen Akdoğan, “Özellikle bazı bölgelerde, öğrencilerin de yoğun olduğu ya da şehrin en kalabalık olduğu bölgelerde sıra var. Ev kiralamak isteyenler ihtiyaçlarını söyleyip, isimlerini onlarca kişinin bulunduğu listelere yazdırıyor ve haftalarca sıra bekliyorlar” diye konuştu.
Peki, üniversitelerin yoğunlukta olduğu, emlak sektörünün gelirine üniversite öğrencilerinin en fazla katkı sağladığı yerlerde kiralık evler ve kira yükseliş oranları ne durumda?
İSTANBUL’DA ARTIŞ YÜZDE 200’LERİ BULUYOR
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, hem kentsel dönüşüm, hem yaz dolayısıyla memleketlerine dönenlerin geri gelmesi hem de öğrencilerin dönmesi ile İstanbul’da bir anda 150 bin hanenin konut arayışına başladığını vurguladı. İstanbul'da kira fiyatlarının yüzde 30 yükseldiğini, fakat bazen semt bazlı artışların yüzde 200’lere ulaştığını dile getiren Aşa, birkaç özel bölge haricinde İstanbul’da 2 bin 500 Türk Lirası'nın altında konut bulunmadığını belirtti. Avrupa Yakası’nda yükselişleri özellikle Avcılar’da başlayan dönüşümün tetiklediğine dikkat çeken Nizamettin Aşa, “Aniden gelen bu hızlı talep karşılanamıyor. Örneğin öğrenci bölgesi olan Avcılar’da 4 ila 5 bin binanın kentsel dönüşümden dolayı yıkımı söz konusu. Bu yüzden kiralarda yüzde 60-70’e varan bir artış var” diye konuştu.
Diğer öğrenci bölgeleri olan Kadıköy merkez ile Bakırköy, Şişli, Beşiktaş gibi yerlerde de fiyatların benzer şekilde yükseldiğine dikkat çeken Aşa, “Kadıköy’de Suadiye ve Göztepe gibi bölgelerde 2 yıl önce 3 bin TL olan ev şu anda 5-6 bin TL’den aşağı değil. 3+1’ler ise 10 bin TL’nin üstünde. Beşiktaş’da halihazırda 3 bin ile 4.500 TL aralığında bir rakama eski ev bulmak mümkün. Yeni ev fiyatları 5 bin TL’den başlıyor” dedi.
ANKARA’DA KİRALIK EV YOK
Türkiye’nin pek çok üniversite kentindeki sıkıntının Ankara’da da görüldüğüne vurgu yapan Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Ahmet Rifat Yetkin, “Pandeminin başında faizin düşmesiyle birlikte gayrimenkul fiyatı yükseldi. Bu yükselişle birlikte, özellikle yatırım amaçlı ev alanlar amortisman süresini kısaltmak için kira fiyatını yükselttiler” diye konuştu. Yetkin, “Sonuçta burada yaşayacak olanlar bizim çocuklarımız. Ankara’da ortalama kira bedeli önceki döneme göre yüzde 50 civarında artarken, insanlar kiralık ev bulmakta büyük güçlük çekiyor” ifadelerini kullandı.
İZMİR’DE DAİRELER YÜZDE 50 ZAMLANDI
İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Mesut Güleroğlu, geçtiğimiz seneki depremden sonra Bornova, Bayraklı ve Karşıyaka’da halen yıkımı süren konutların bulunduğunu dile getirerek, bu bölgelerde kiralık ev bulmakta sorunlar yaşandığına dikkat çekti. Üniversitelerin yüz yüze eğitime başlamasıyla beraber öğrencilere yönelik 1+1, 2+1 kiralık evlerde fiyatın artış gösterdiğini aktaran Güleroğlu, şunları kaydetti:
“Pandemi döneminde 1+1, 2+1 ve üniversite ekonomisine dayalı konutlar boş kaldı. Depremle birlikte merkezden uzaklaşmak istemeyenler buralara yoğun talepte bulundu. Fiyatlar arttı. Üniversitelerin açılması kararı ile öğrencilere hitap eden 1+1’lerin bin 100 TL olan kirası bin 700 TL’ye yükseldi. Bin 300-bin 500 TL seviyesindeki 2+1’lerin kiraları ise 2 bin 500-3 bin TL oldu. Mülk sahibi ise 2 yılın zararını karşılamaya çalışıyor”
KİRALIK DAİRE KRİZİ ANADOLU'YU DA VURDU
Bursa’da artış yüzde 75’ i geçti
Bursa Emlak Müşavirleri Odası (BEMO) Başkanı Erdal Çelebi, eylül ayı itibari ile Bursa’da özellikle Görükle bölgesindeki emlak sektöründe hareketlilik beklediklerine vurgu yaptı. Çelebi, “İnşaat maliyetleri yüzde 50 oranında arttı. Buna bağlı olarak arsa fiyatlarının da yukarı gitmesi ile konut satış fiyatlarında ortalama yüzde 60 artış oldu. Tabii ki konut satış rakamlarının yükselmesi kiralarda da artışa neden oldu. Bugün bir öğrenci için ortalama kiralık daire fiyatlarımız 1.750 TL civarında gözükmekte. Fakat talebin artması nedeniyle bu rakamların daha da yukarıya gideceğini ön görmekteyiz. Pandemi öncesi bu rakamlar bin ve 1.200 civarındaydı” şeklinde konuştu.
Antalya’da kiralık ev bulmak zor
Turizm şehri Antalya, aynı zamanda öğrenci şehri de… Türkiye’de en fazla göç alan şehirlerin başında gelen Antalya’da kiralık ev fiyatları da sürekli yükseliyor. Antalya’nın her bölgesinde kiralık ev fiyatları normal koşullarda yüzde 40 yükseldi. Fakat, üniversitelerin açılması ve yüz yüze eğitimin başlamasıyla öğrenci yoğunluğunun olduğu semtlerde artış yüzde 100’e ulaştı. Antalya Emlakçılar Odası Başkan Yardımcısı Muzaffer Vurgun, kiralık ev kalmadığının altını çizdi. Vurgun, şu açıklamalarda bulundu:
“Antalya turizm kenti olduğu için sürekli göç alıyor. Bunun yanında konut maliyetleri de artıyor. Kiralık daire fiyatları da buna paralel artıyor. Geçen yıl 1000 liraya kiraya verilen daire fiyatı 2 bin-2 bin 500’e veriliyor.”
Eskişehir’de ev kiraları yüzde 40 arttı
Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Gazi Çelik, üniversitelerin yüz yüze eğitime geçeceğinin açıklanmasının ardından, şehirdeki kiralık konut fiyatlarında yüzde 40’a yakın yükseliş kaydedildiğini belirtti. Üç üniversiteye ve yaklaşık 70 bin öğrenciye ev sahipliği yapan Eskişehir’de talebin fazla, konutun ise az olması sebebiyle fiyatların yükseldiğini aktaran Çelik, “Pandemi nedeniyle geçen yıl evlerin büyük kısmı boş kaldı. Kışın evlerin boş kalması ev sahipleri açısından bazı giderlerin oluşmasına neden oldu. Üniversitelerin yüz yüze eğitim kararıyla birlikte kiralık ev talebinde de bir artışı yaşandı. Bu da kiralık konut fiyatlarına yansıdı. Pandemiden önce 500 ila 600 liraya verilen konutlar bu yıl 1.000 ila 1.500 liraya yükseldi. Ayrıca düğün sezonu olması ve sığınmacılar nedeniyle Eskişehir’de neredeyse boş ev kalmadı” diye konuştu.
Kayseri’de kiralar 1.000 ile 3.500 lira arasında
Dört üniversitenin bulunduğu Kayseri’de ise hem yeterli sayıda kiralık ev yok hem de mevcut evlerin fiyatları öğrencilerin bütçesini geçen boyutlara geldi. Bu sene konut kiralarına yüzde 15-25 arasında zam yapılan Kayseri’de döviz cinsinden yıllık kira ücretleri de öğrencilerin zorlanmasına neden oluyor. Kentte hem öğretim dönemi başlangıcı hem de devlet memurlarının tayin dönemi olması sebebiyle kiralık ev bulunmasında sıkıntı yaşandığına vurgu yapan Kayseri Emlakçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Selim Atasoy, “Öğrencilerin özellikle tercih ettiği Talas bölgesinde kiralar bin TL ile 3 bin 500 TL arasında değişiyor. Maalesef gelen talebi karşılayamıyoruz” ifadelerini kullandı.
Kocaeli’de kira bedelleri öğrenci bütçesini aştı
Yüz yüze eğitime başlama kararı ile beraber Kocaeli’deki kiralık konut piyasası da hareketlendi. Üç üniversitenin bulunduğu şehirde, öğrencilerin yoğun talebiyle beraber kiralık konut sıkıntısı yaşanmaya başlandı. Kocaeli Üniversitesi’nin yer aldığı İzmit’te kiralık konutların yok denecek kadar az olduğuna dikkat çeken Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, sıkıntının kentsel dönüşümün başladığı mahallelerde yaşayanların, dönüşüm süresince bölgedeki kiralık konutlarda yaşaması sebebiyle oluştuğunu dile getirdi. Kiralık konut bulmak isteyen öğrencilerin in de altını çizen Hacıoğlu, “Pandeminin etkisiyle, öğrenciler kalabalık ortamdan uzak durmak istediği için yurt yerine kiralık daireleri tercih ediyor. Bu yüzden kiralık ev bulma konusunda sıkıntı yaşanıyor” dedi.
Denizli’deki artış yüzde 30
Denizli Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Arslan, şehirde satılık ve kiralık ev fiyatlarında yüzde 30’a yakın artış kaydedildiğini belirtti. Pamukkale Üniversitesi’nde 60 bine yakın öğrencinin eğitim gördüğünü vurgulayan Arslan, bu sene Denizli’de kiralık ev bulmanın çok zorlaştığını belirtti. Arslan, şöyle konuştu:
“Tayin dönemi, üniversitenin yüz yüze eğitime başlayacak olması gibi nedenlerle kiralık konuta talep arttı. 2+1 bir dairenin kirası 1.000-1.500 lira arsında değişiyor. 2 bin 500-3 bin liraya kadar kiralanan daireler var. Üniversite kampüsünün bulunduğu Kınıklı bölgesinde 1+1 apartların kiraları 1.500 liraya kadar çıkıyor. Arzın talebi karşılayamaması fiyatları yükseltti.”
Diyarbakır’da kiralık ev yok
Diyarbakır Emlak Komisyoncuları ve Müşavirleri Derneği Başkanı Mustafa Koç, “Üniversiteler açılıyor, öğrenciler gelecek. Öğretmenlerin de tayinleri çıktı. Ancak kentte kiralık daire bulmak mümkün değil. Olanların da fiyatları çok yüksek. Kayapınar tarafında kiralık daireler 2 bin 500 liradan başlıyor ve 4 binlere kadar çıkıyor” şeklinde konuştu. Yüzde 15 olması gereken kira zamlarının şehirde yüzde 100’e ulaştığının altını çizen Koç, şu açıklamalarda bulundu:
“Emlakçılar olarak iki aydır kiralık ev bulamıyoruz. Diyarbakır’da kiralar asgari ücretin üzerinde. İşin sonu güzel görünmüyor. 4-5 yıldır Diyarbakır’da konut yapılmıyor. İmar çalışması yok. Arsa sahipleri yüzde 50’nin altında arsa vermiyor. Acil imar çalışmaları yapılmalı. Sorun ciddi ve büyük. Öğrenciler barınma ihtiyaçlarını karşılayamazlarsa geri dönebilirler.”
Gaziantep’te 1+1 daireler 1500 TL
Gaziantep’te kiralık ev stokunda ciddi sıkıntılar olduğuna dikkat çeken Gaziantep Tüm Emlakçılar Odası Başkanı Mehmet Aytaç, “Daire fiyatları yüksek olunca insanlar kiraya vermeyi düşünmüyor. Bu yüzden stokta kiralık daire yok. Şu an öğrencilerin yaşayabileceği bölgelerde 1+1’lerde kira bin ile bin 500 lira arasında değişiyor. 2+1’ler bin 500 ile 2 bin lira arasında. Pandemi öncesine göre kiralarda yüzde 30-40 oranında bir artış oldu” diye konuştu.
Konya’da kiralar artmaya devam edecek
Konya’da üniversitelerin açılması ile kiraların artmayı sürdüreceğine vurgu yapan Konya Emlakçılar Odası Başkanı Sedat Altınay, bu sene yüzde 30’a varan yükselişler kaydedildiğini belirtti. Altınay, “Kiraların artması, arz talep dengesine bağlıdır. Çok fazla kiralık ev arayan var. Ev ihtiyacı arttı. Tabii ki konut üretimi de son 3 yıldır eskisi hızında değil. İnsanlar ev bulamıyor. Buna binaen kiralık ev fiyatları da ciddi oranda artıyor. Yüz yüze eğitimin başlamasıyla birlikte de öğrenciler ev arayışına gireceği için konutlarda sıkıntı yaşanacak. Konya›da her semtte kiralar arttı” ifadelerini kullandı.
Kütahya’da da kiralar yükselişe geçti
Üniversitelerin yüz yüze eğitime geçmesine kısa bir zaman kala Kütahya’da artan kiralık ev talebinin fiyatları da etkilediğini aktaran Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) İl Başkanı Rıza Kenan Uzman, arzın talebi karşılamadığına vurgu yaptı. Öğrencilerin evlerine dönmesiyle yüzde 95’i, boş kalan 1+1 evlerin haricinde ciddi bir sıkıntı yaşandığına dikkat çeken Uzman, “Tayinlerin çıkması, düğünlerin yapılmaya başlamasıyla herkes ev arayışına girdi. Okulların açılacağı haberinin gelmesiyle dönüşler de başladı. Kiralık ev ve boş daireler var, ancak 50 yıllık binalar olduğu için çoğu vatandaşımız daha yeni ve lüks daireleri tercih ediyor” dedi. Uzman, 1+1 ev fiyatlarının 2 yıl öncesine göre aynı seviyelerde seyretmesine karşın 2+1,3+1 ve 4+1 evlerde fiyat artışının yüzde 15’lere ulaştığının altını çizdi.
Trabzon’daki artışlar yüzde 50’ yi buluyor
Kovid-19 salgını sebebiyle geçtiğimiz sene birçok ev boş kalırken, bu sene üniversitelerin açılacak olmasıyla ibre tersine döndü. Trabzon Emlakçılar ve İnşaatçılar Odası Başkanı Ayhan Taflan, kiralık ev fiyatlarının yüzde 30 ila 50 arasında yükseliş gösterdiğini belirtti. Öğrencilerin geri dönmesi, tayinle gelenler ve evlenenlerin oluşturduğu talep karşısında evlerin ederlerinden fazla fiyatlarla kiralandığına vurgu yapan Taflan, özellikle öğrencilerden kişi başı kira istenmesine tepki gösterdi.
Balıkesir’de öğrenciler evlere yöneldi
Balıkesir Emlakçılar Derneği eski Başkanı İlhan Ay, şehirde öğrenciler konutlara yöneldiği için kiraların bu sene yüzde 50 arttığına dikkat çekti. Ay, “Pandemi nedeniyle, öğrenciler yurtlar yerine evlere yöneldiler. Yurtların kapasitesi de yetersiz olduğu için kiralar bu kadar arttı” diye konuştu. “Özellikle de üniversitelerin açılacağı kesinleşince, öğrenciler ev kiralamaya başladı. Özellikle 1+1’lere çok talep var” ifadelerini kullanan Ay, öğrencilerin tek başlarına ya da en çok iki kişi kalmak istediklerine dikkat çekti. Buna karşılık, Balıkesir’de kiralık konut kapasitesinin de düşük kaldığına vurgu yapan Ay, “Kiralar eşyasız 1+1’ler ortamına 800-1.000 lira arasında değişiyor. Eşyalılar, 1.200-1.500 arasında” dedi.
Changeorg'da imza kampanyası başlatıldı
Kira zammı krizi o kadar büyüdü ki, bireylerin kendi imza kampanyalarını başlatmasına imkan sunan ve toplumsal yarar için kullanan bir platform olan Changeorg’da “Kiralara Üst Sınır Getirilsin!” başlığı ile bir imza kampanyasına start verildi. Kampanyada kiralık ev fiyatlarının son bir senede hızla arttığını, artan fiyatlar sebebiyle insanların güvenli ve sağlıklı konutlarda yaşamayı geri plana attığına dikkat çeken Kira Hareketi, yasal düzenlemeyle üst limitlerin belirlenmesini talep etti. İmza kampanyası devam ediyor.
Fahiş kira zamları karşısında ne yapılabilir?
İstanbul'da boş daireler hızla kiralanıyor!