Konut istisnasından yararlanma şartları değişti!

Akşam Gazetesi yazarları Metin Taş ve Sezgin Özcan değişen konut istisnasından yararlanma şartlarını anlatıyor. İşte o yazı!

Anımsanacağı gibi, geçtiğimiz yıl Maliye Bakanlığı kira geliri elde edenlere yönelik bir dizi çalışma yürütmüştü. Bu çalışmaların sonucunda da kira geliri elde edenlerin beyanlarında hatırı sayılır bir artış ortaya çıkmıştı.

Beyanlarda ortaya çıkan bu artış, doğal olarak konuya olan ilgiyi de artırmış durumda. Bu bağlamda, konut kira geliri elde edenler 'konut istisnası' konusuyla yakından ilgilenmeye başladı. Geçtiğimiz günlerde bu konuyla ilgili önemli bir değişiklik yapıldı. Bu yazımızda kısaca bu değişiklik üzerinde duracağız.

İstisnanın amacı 

Gelir Vergisi Kanunu'nun 21. maddesinde düzenlenmiş olan istisna, verginin kira fiyatlarına olumsuz etkisinin giderilmesini ve konut edinimini teşvik etmeyi amaçlıyordu. Bunun temel nedeni, konut arzındaki yetersizlikti. İstisna ile aynı zamanda kira geliri elde edenlerin belli şartlar altında hiç vergi ödememesi ya da az vergi ödemesinin sağlanması hedeflenmekteydi. Örneğin, emekli ikramiyesiyle bir ev alıp kiraya veren ve emekli maaşı dışında bir geliri olmayan kimseler böylelikle korunmuş olacaktı.

Uygulamadaki sorunlar

Bir yandan gayrimenkullerin konut olarak kiraya verilmesini diğer yandan da kira geliri dışında başka geliri olmayan kimselerin korunmasını sağlayan bu istisna uygulamada istenildiği gibi çalışmadı. İstisnadan yararlanma şartları olarak ortaya konulan; 'ticari, zirai ve mesleki kazanç dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmama' koşulu, uygulamada ciddi haksızlıklar ortaya çıkardı.

Bu bağlamda, kira geliri elde eden küçük esnaf gerçek usulde gelir vergisine tabi olduğu için istisnadan yararlanamazken; astronomik miktarda temettü elde eden şirket ortakları istisnadan yararlanabiliyorlardı. Bu durum, istisnanın getiriliş amacının ters sonuç vermesine neden oldu.

Değişen ne

Yapılan değişiklikle, konut istisnasından yararlanmak için yeni bir şart daha ortaya konuldu. Buna göre; istisna miktarına kadar konut kira geliri elde edenlerin istisnadan yararlanmaları için diğer şartları yerine getirmeleri yeterli. İstisna miktarının üzerinde konut kira geliri elde edenler ise elde ettikleri diğer geliri toplamına göre değerlendirilecek.

İstisna miktarının üzerinde konut kira geliri elde edenlerin diğer gelirleri toplamına göre değerlendirilmesi yapılırken, bu gelirlerin beyanının gerekip gerekmediğine bakılmayacak. Bunların ayrı ayrı veya birlikte elde ettikleri ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarlarının toplamının GVK'nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenmiş tutarı aşmaması gerekiyor.

Ne zaman başlayacak

Gayrimenkul sermaye iradı elde edenlerin konut istisnasından yararlanmaları için getirilen yeni şart, 2012 yılında kira geliri elde edenlere uygulanmayacak. Başka bir deyişle, içinde bulunduğumuz yıl konut kira geliri elde edenlerin istisnadan yararlanıp yararlanmayacağının belirlenmesinde diğer gelir toplamları dikkate alınmayacak. Bu durumda olanlar, ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamaları halinde, 2013 yılının Mart ayında verecekleri beyannamede elde ettikleri konut kira gelirinden istisnayı düşebilecekler.

Konut istisnası için yeni getirilen parasal sınır şartıyla ilgili düzenleme 1.1.2013 tarihinde yürürlüğe girecek. Dolayısıyla, uygulama 2013 yılında elde edilen konut kira gelirleri nedeniyle 2014 yılında verilmesi gereken beyannamelerde dikkate alınacak.

Beyanname vermeyenlere istisna yok

Konut istisnası için yasayla belirlenmiş koşulları sağlayanlar; konutlardan elde ettikleri kira gelirlerini beyan etmez ya da eksik beyan ederlerse istisnadan yararlanamıyorlar. Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamelerde yer almayan konut kira gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler kiranın elde edildiği yıl için tespit edilen istisnadan yararlanabiliyorlar.

Özürlü emeklilik şartları

1981 doğumluyum. İşe giriş tarihim 01.03.1998 ve 3000 prim günüm var. Evli ve çalışan bir bayanım. 24.12.2002 tarihinde aldığım yüzde 40 özür raporum var ve vergi indirimim devam ediyor. 2006 yılında doğum yaptım, iki yıl çalışmadım. Bana, '15 yıl 3600 günle emekli olursun' dediler, bilgilenmek istiyorum. 

Sigortalılık süreniz, 6 Ağustos 2003 tarihi itibariyle 12 yıldan fazla olsaydı, 15 yıllık sigortalık süresi ve 3600 prim günüyle emekli olabilirsiniz. 6 Ağustos 2003 tarihi itibariyle sigortalılık süreniz 6 yıldan az olduğundan, özürlü hakkıyla emeklilik için 18 yıllık sigortalılık süresi ve 4080 prim günü şartlarına tabisiniz.

18 yıllık sigortalık sürenizi dolduracağınız 01.03.2016 tarihinde 4080 prim günüyle emekliliğe hak kazanırsınız. Bu tarihe kadar 4080 günü tamamlayamamanız halinde, 720 güne kadar doğum borçlanması yapabilirsiniz.

Metin Taş-Sezgin Özcan/Akşam