Konut satışları hız keserek artacak!

Dünya Gazetesi Ekonomi sayfası haber editörü Alaattin Aktaş bugünkü yazısında 'Konut satışı artıyor, ama hız keserek' başlığına yer veriyor. İşte Aktaş'ın haberi;

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun kararına  yoğunlaşmak gerekince, TÜİK'in açıkladığı konut satış istatistiklerine eğilmek ancak bugün mümkün olabildi. Konut satışında artış sürüyor; ama dikkat çekici bazı yönler var; sıralayalım:

Konut satışı artmaya devam ediyor, ama artış hızı yavaşlıyor. Bazı göstergeleri yalnızca bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslamak doğruysa da, konut satışında bir önceki aya da bakmak gerekiyor. Böyle değerlendirilince çok açık olarak gözlenen, mayıs ayı satışının nisanın gerisinde kaldığı, bu da önemli bir ayrıntı. 

Bu yılki konut satışı martta 116 bini, nisanda 119 bini bulduktan sonra mayıstaki satış 108 bine geriledi. Peki, bu üç ayda hep böyle bir dalgalanma mı söz konusu oluyor, hayır. Geçen yıl mart, nisan ve mayıs aylarında 88 bin, 84 bin ve 90 bin adetlik satış gerçekleşmişti. 2013 yılının söz konusu aylarındaki satış ise 98 bin, 95 bin ve 103 bin olmuştu. 

Özellikle vurgulamakta yarar var. 2013 ve 2014 yıllarında mayıs aylarındaki satış, nisan aylarındaki satışın üstünde gerçekleşmişti; bu yıl ise tam tersi oldu, mayısta keskin bir düşüş yaşandı. Mayıs ayındaki satış nisanın yaklaşık yüzde 10 altında kaldı. 

Mayıs ayındaki konut satışı önceki aya göre gerilemiş olsa da, geçen yılın yine de yüzde 19 üstünde. Ne var ki, geçen yıla göre olan değişimdeki eğilim bozuldu. Konut satışı ocak ayında geçen yılın yüzde 1.7 altında kalmış, şubatta yüzde 15, martta yüzde 32, nisanda yüzde 43 artış sağlanmıştı. Dolayısıyla artışın yüzde 43'ten yüzde 19'a inmiş olması önemli.

Mayıs ayında gerçekleştirilen satış geçen yılın yüzde 19 üstünde olmakla birlikte, 2013'ün aynı ayıyla yapılan kıyaslama yalnızca yüzde 4'lük bir artışa işaret ediyor. Yani bu yılki konut satışlarının geçen yıla göre değişimini irdelerken, geçen yılki satışların genelde düşük seyrettiği gerçeğini de gözden uzak tutmamalı.

Önemli olan ilk satış

Beş aydaki konut satışı geçen yılın yüzde 21 üstünde. Artışı bu düzeye çeken, ikinci el konut satışı. İkinci eldeki satışlar yüzde 26 artarken, ilk satışlardaki artış yüzde 16'da kaldı. 

İnşaat sektöründe gerçek anlamda bir canlılıktan söz edebilmek, ilk satışların artmasıyla mümkün. İlk satışların, yani yeni konutların satışı artacak ki, sektörde bir canlanma olabilsin. İkinci el konutlardaki satışın büyüklüğü, sektörde canlanma olduğuna değil, ancak bir el değiştirmeye işaret eder. 

İpotek konularak gerçekleştirilen ilk el konut satışı nisanda 19 bin olmuş ve geçen yıla göre yüzde 88 artmıştı. İpotekli ilk el satış toplamı ilk dört ayda da yüzde 44 artış göstermişti. İpotek tesis edilerek yapılan ilk satışlar geçen ay 17 bine, 2014'ün mayısına göre artış yüzde 30'a indi. Beş aylık artış da yüzde 41 oldu.

Beş ayda 232 bin ilk el konut satışı gerçekleştirildi. Geçen yılın tümündeki satış 542 bindi. Bu yılın tümündeki ilk el satışın 700 bin dolayında olması bekleniyor. Yine bu yılın tümünde yapı kullanma izin belgesi verilmesi beklenen daire sayısı 900 bin. Geçmiş yıllardan hiç stok devretmemiş olsa bile, 900 bin yeni daire ve 700 bin satışla bu yıl konut stokunun 200 bin artacağı tahmin ediliyor. Geçmiş yıllardan gelenlerle birlikte, sayısı tam olarak bilinmiyor olsa da, konut stokunun en az 1 milyon düzeyinde bulunduğu dile getiriliyor.

Stokun milyon boyutuna varmış olması ya da kısa vadede varacağının bilinmesi, sektör için kaygı verici bir sıkıntı kaynağı. Kaldı ki, yakın gelecekte de, orta vadede de faizlerin hızla aşağı çekilmesi ve bu sayede konut arzını karşılayacak bir talep oluşturulması mümkün değil. Hatta tam tersine, kredi faizlerinin artması çok daha muhtemel görünüyor. Bütün bunlar da karamsarlığı artıran etkenler olarak karşımıza çıkıyor.  

Dünya - Alaattin Aktaş