Konutta Sınır Ötesi Tedirginliği

Sınır ötesi operasyonun gündeme geldiği 7 Ekim tarihinden itibaren tüketicilerin uzun vadeli borçlanma taleplerinde önemli oranda düşüş kaydedildi. 30 yıla kadar vadeli borçlanmalarda net büyüme, operasyonun gündeme geldiği ilk haftada bile 230 milyon YTL'den 145 milyon YTL'ye kadar geriledi. Sektör şimdi, büyüme rakamlarında yaşanan bu düşüşün sürmesi durumunda, konut kredilerinde 30 milyar YTL'lik yıl sonu hedefinin yakalanamayacağı endişesine kapıldı.

Peş peşe yaşanan terör olaylarının ardından, Kuzey Irak'a düzenlenecek sınır ötesi operasyonla ilgili yaşanan son gelişmeler, gayrimenkul sektöründe bir anda tedirginliğe yol açtı. Yaz döneminde yaşanan durgunluktan kampanyalı satışlarla silkinmeye çalışan sektör, son gelişmelerle birlikte yeniden talep ertelemesiyle karşı karşıya kaldı. Gayrimenkul satışları azalırken, uzun vadeli konut kredi kullanımı da gerilemeye başladı. Sınır ötesi operasyonun gündeme geldiği 7 Ekim tarihinden itibaren tüketicilerin uzun vadeli borçlanma taleplerinde önemli oranda düşüş kaydedildi. 30 yıla kadar vadeli borçlanmalarda net büyüme, operasyonun gündeme geldiği ilk haftada bile 180-230 milyon YTL'den 145 milyon YTL'ye kadar geriledi. Sektör şimdi, büyüme rakamlarında yaşanan bu düşüşün sürmesi durumunda, konut kredilerinde 30 milyar YTL'lik yıl sonu hedefinin yakalanamayacağı endişesine kapıldı.

Faizde İndirim

Oysa, ABD Merkez Bankası'nın (FED) faiz oranlarını düşürmesi ve bu düşüşün devam edeceği yönündeki sinyaller, global piyasalara iyimserlik aşılamıştı. FED'in ardından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'da (TCMB) 50 baz puanlık faiz indirimine gitmesi, Türk para ve sermaye piyasalarındaki olumlu seyri önemli oranda etkilemişti. Hatta Merkez Bankası'nın indirime devam edileceğine dönük verdiği sinyallerde bankacılık sektörünü harekete geçirmiş, birçok banka bireysel kredilere uyguladığı faiz oranlarını aşağı çekmek için kolları sıvamıştı. Bono bileşik faizi de yüzde 15'li seviyelere çekilmesiyle konut kredilerinde aşağı yönlü seyir bekleyişi gündeme gelmişti.

Bekle Gör Taktiği

Ancak bu kez faizin seyri değil, 7 Ekim'de 13 askerin şehit edilmesiyle başlayan, TBMM'nin Kuzey Irak'a sınır ötesi operasyon için Hükümet'e yetki veren teskerenin kabul edilmesinin ardından geçtiğimiz hafta 12 askerin daha şehit edilmesi, piyasalarda olmasada, tüketicilerde talep ertelemesine yol açtı. Tüm bunlara ABD-Türkiye ilişkilerinde yaşanan gerginliğin de eklenmesi, tüketicilerdeki tedirginliği artırdı. Bu süreci, bekleyerek geçirmek isteyen tüketiciler, sadece konut değil, otomobil, beyaz ve kahverengi eşya gibi dayanıklı tüketim mallarına olan talebini de erteleme yolunu seçti. Konutta, yatırdığı kaporayı dahi yakmayı göze alan tüketicilerin, uzun vadeli borç yükü altına girme hevesi de ortadan kalktı.

Büyüme Geriledi

Tüketiciler bu dönemde yatırımdan vazgeçerek nakitte kalmayı tercih ediyor. Bu da kredi kullanımını bıçak gibi kesiyor. Konut kredilerindeki haftalık net büyüme rakamlarına bakıldığında, bu tablo açıkça ortaya çıkıyor. 6 Ekim'den önceki son üç haftaya 230-180 milyon YTL düzeyindeki net büyüme rakamlarıyla giren konut kredileri, son haftalarda net 145 milyon YTL ile sınırlı kaldı.

Yıl Sonu Hedefi

Mevsimsel etkiyle eylül ve ekim aylarında canlılık gösteren gayrimenkul sektörü bu yıl global piyasalar ve Kuzey Irak nedeniyle bu alışılmışın dışına çıktı. Sektörde Ekim ayı için beklentiye girilirken bu beklentide gerçeğe dönüşmedi. Yıl sonu için konut kredi portföyünün 30 milyar YTL düzeyine ulaşmasını bekleyen bankacılık sektörü, haftalık net büyümedeki düşüşün devam etmesi durumunda bu hedefinde yakalanamayacağı görüşünde.

Nakitte kalınıp dövize kayılıyor

Konut alma planlanlarını sınır ötesi operasyon gerilimi sonrasına erteleyen tüketiciler, ellerindeki nakdi değerlendirmek adına likit yatırım araçlarına kaydırdı. Bu dönemde özellikle dövizdeki dalgalanmayı kára çevirmeye çalışan tüketiciler, altın gibi değerli madenlere de yatırım yapmaya başladı.

Hedefe operasyon freni

Bankacılar, "Eylül ayında da beklenen olmadı. Zaten sektördeki büyüme rakamları da bunun en belirgin göstergesi oldu. Çünkü 2006 yılının ilk dokuz aylık döneminde yüzde 66 büyüme yakalamış olan toplam konut kredileri, 2007 yılının eylül ayında sadece yüzde 25 büyüme gerçekleştirebildi. 14 Eylül itibariyle ise toplam konut kredi portföyü de 27 milyar 709 milyon YTL'ye ulaştı. Tam, 30 milyar YTL olan yıl sonu hedefinin yakalanılacağı düşünülürken, sınır ötesi operasyon gerilimi ortaya çıktı. Ertelenen talep devam ederse, hedefin yakalanmasını da engelleyebilir" dediler.