Konutta sınırlı bir talep artışı bekleniyor
Türkiye gayrimenkul piyasasında 2010 yılında faizlerde düşük seviyenin sürmesi ve ekonomik faaliyetlerin bir miktar canlanmaya başlamasıyla sınırlı bir talep artışı bekleniyor
GYODER Yönetim Kurulu Başkanı turgay Tanes, Sektörün 2010'da toparlanacağını, gerçek dengelein ise 2012 sonunda kurulmaya başlanacağını belirtiyor.
GYODER Yönetim kurulu Başkanı Turgay Tanes, kısa bir süre önce GYODER olarak 2009 yılı 3. çeyrek ‘'Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Sektör Raporu''nu yayınladıklarını ifade ederek, ortaya çıkan verilerin 2010 yılının bir toparlanma ve düzeltme yılı olacağına işaret ettiğini vurguladı.
Dünya ekonomisinin 2009 yılını yüzde 1,2'lik daralmayla kapatmasını beklediklerini, eski canlılığın ancak 2012 yılı ikinci yarısından sonra ortaya çıkacağını, büyümenin motorunu Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin oluşturacağını ifade eden Tanes, Türkiye'de de 2010'un bir toparlanma, düzeltme yılı olacağını söyledi.
Tanes, yükselen pazarlara bir talebin geleceğini, yatırım iştahının tekrar canlanacağını öngördüklerini dile getirerek, şunları söyledi: “Ancak ülkemiz açısından gergin iç siyasi ortam devam edecek gibi görünüyor. 2009'daki daralmanın 2010'da yavaş ve sınırlı da olsa büyümeye döneceğini, daha fazla faiz düşüşü olmayacağını, ama önemli bir artış da olmayacağını öngörüyoruz. Kriz cari açık tartışmalarını bitirdi. Cari açık 11 milyar dolara geriledi. 2010'da yabancı sermaye rakamları sınırlı da olsa artış trendine girecek. 2010'da yabancı sermaye girişinin 10-12 milyar dolara geleceğini öngörüyoruz. Öngörümüz, 2010-2014 yıllarında Türk ekonomisinin yılda yaklaşık yüzde 4 büyüme gerçekleştireceği yönünde.''
Sektör 2010'da yüzde 5-6 büyüme kaydedebilir
İnşaat sektörünün 2008 yılında yüzde 8,1 küçüldüğünü, 2009 yılını ise yüzde 18-20 arası küçülmeyle kapatacağını belirten Tanes, “2010'da inşaat ruhsatlarında artış öngörüyoruz. Türkiye ekonomisinin 2010'da yüzde 4'lük büyümeyi gerçekleştireceği varsayımı altında inşaat sektöründe 2010'da yüzde 5-6 büyüme ile karşılaşabiliriz'' dedi.
Turgay Tanes, gayrimenkul sektörünün istihdam içindeki payının yüzde 5-7 arasında olduğunu, yan sektörlerle bunun yüzde 10'un üzerine çıktığını vurguladı.
Krizde özellikle Baltık ülkeleri, İzlanda ve İngiltere gibi ülkelerde konut fiyatlarında yüzde 20 ile 60'a varan düşüşler yaşandığına da dikkati çeken Tanes, “Global gayrimenkul piyasasıyla ilgili beklentimiz; özellikle bankacılık sektöründe iyileşme yaşanan ülkelerde konut sektöründe daha hızlı toparlanma göreceğiz. Avrupa'da düşen varlık fiyatları nedeniyle yabancı yatırımcı ilgisinin artacağını öngörüyoruz. Gayrimenkul fiyatları global piyasalarda 2009 seyrine yakın olacak'' diye konuştu.
Konut fiyatları şu anda cazip durumda
2005-2007 yılları arasında ortalama 580 bin adet yapı ruhsatı alınırken, 2009 yılında bunun 2008 yılına kıyasla yüzde 15 düşüşle 420 bin adette kalacağına dikkati çeken Tanes, konut satışlarının ise bu yılın ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artışla 416 bine çıktığını, bunda tapu harcı ve KDV'de sağlanan indirimlerin etkili olduğunu söyledi.
Tanes, konut kredilerinin de 2009 Kasım ayı itibariyle yüzde 10 artışla 41 milyar liraya yükseldiğini, yabancıların net gayrimenkul alımlarının ise bu yıl yüzde 43 düşüşle 1,3 milyar dolara gerilediğini belirtti.
Konutta 2010'da 2009'dan daha yüksek ama kriz öncesindeki seviyelerin altında sınırlı bir talep artışı beklediklerini anlatan Tanes, “Konut fiyatlarının şu anda geldiği nokta cazip ve uygun seviyelerde. Konut stokunun, 2004-2007 yılları arasında gayrimenkul sektöründe patlama diyebileceğimiz canlılık döneminden farklı yönü, bu dönem hazırlıksızdık, stok yoktu, ama şu anda belli ölçülerde stok var. Sınırlı da olsa oluşabilecek konut talebi konut fiyatlarında keskin yükselişlere yol açmayacaktır diye öngörüyoruz. Bir hava yastığı, emniyet sübapı etkisi yapan bir konut stokumuz var. Bu konut stoku konuta gelecek talebin fiyatları çok keskin yükseltmesini engelleyecek. Ancak sınırlı düzeyde artış öngörüyoruz.''
Konut arzında 2009'da yüzde 15-20 düşüş 2010'da ise tekrar yüzde 5-10 oranında artış öngördüklerini dile getiren Tanes, ofis talebinin de 2010'da sınırlı oranda artmaya devam edeceğini söyledi.
GELİŞEN KENTLER ZİRVESİ
GYODER Bursa'da
2000, yılından bu yana Gayrimenkul Zirveleri ile sektörün gündemini belirleyen GYODER, gelişen kentlerdeki yatırım fırsatlarını sektör temsilcilerine duyurmak amacıyla Bursa Büyükşehir Belediyesi ile birlikte 7-8 Ocak tarihlerinde Bursa'da “Gelişen Kentler Zirvesi” düzenleyecek, Bursa'nın gayrimenkul alanındaki yatırım potansiyeli, kentsel dönüşüm projelerindeki fırsatların ele alınacağı zirveye SPK Başkanı Vedat Akgiray ile TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'da katılacak.
2010 AVM'ler için soluklanma yılı olacak
TANES, krizle birlikte lojistik yatırımı isteğinde azalma olduğunu, ancak 2010'dan sonra tekrar bu alanda yatırım eğiliminin artacağını öngördüklerini belirtti.
AVM'lerde yapılan fazla yatırımın sektörü büyük ölçüde sıkıntıya soktuğunu, arka arkaya yapılan yatırımların sektörde ‘'hazım'' sorununa yol açtığını ve ciddi kira indirimleri yaşandığını anlatan Tanes, “2009 yılı başından bu yana AVM kiralarında yüzde 25 gerileme yaşandı. 2009'da toplam 19 AVM açılışı ile 209 AVM sayısına ulaşıldı. AVM arzında yavaşlama bekliyoruz. 2010 yılı 2009'da olduğu gibi soluklanma dönemi olacak'' diye konuştu.
Turgay Tanes, “Sektör 2010'da toparlanacak, ancak asıl canlanma 2012'de olacak. Gerçek dengeler 2012'de kurulmaya başlanacak'' dedi.
Yatırımcı önündeki engeller kaldırılmalı
BORÇLAR kanununda yabancı yatırımcıların önünü göremez hale geldiği düzenlemelere gidildiğini öne süren Tanes, yatırım yapmayı caydıran düzenlemelere gidilmemesi gerektiğini söyledi.
Tanes, kademeli KDV uygulamasına geçilmesi, konut kredisi faizlerinin gelir vergisi matrahından düşmesine imkan verilmesi, dar gelirlinin konut kredisine sübvansiyon uygulanması, yüzde 3 olan tapu harcının makul bir seviyeye indirilmesi, alım satım sözleşmelerinde damga vergisi uygulamasının kaldırılmasını istedi. Tanes, Artık fiyatı piyasaların belirlediğini, satıcı piyasası olmadığını belirterek, çok daha dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.Tanes ayrıca, sektörde her kademe kalifiye eleman yetiştirilmesi üzerinde de önemle durulması gerektiğini vurguladı.
Alınan Konut Yapı Ruhsatı ve Kullanılan İzin Belgeleri
Kullandırılan Konut Kredileri
Konut Kredisi Aylık Faiz Oranları
Konut Kredisi faiz oranlarında 2009 3. çeyrekte hızlı bir gerileme yaşandı. Bu gerileme 4. çeyrekte de devam etti. Konut kredisi aylık faiz oranları 0.96 seviyelerine kadar geriledi.
Konut Satışları (Adet)
‘2010 hem alıcıya hem üreticiye fırsatlar vaad ediyor'
Tulip Gayrimenkul'den Erten, projelerdeki kampanyaların 2010'da da devam edeceğini söyledi.
Global krizin etkisiyle durgun geçen 2009'da geliştirici firmaların gerek fiyat, gerekse finansman açısından çok etkili politikalar uyguladıklarını belirten Tulip Gayrimenkul İcra Kurulu Başkanı Burak Erten, “Konut alıcıları için banka faizlerinin düşmesinin de yardımıyla ciddi bir fırsat senesi oldu. 2009 yılında düşük gelir seviyesindeki alıcılar için de uygun projeleri lanse edildi. Yatırımcı alıcılar acısından birikmiş konut stogu, düşen faizler ve cazip kampanyalar önemli fırsatlar sundu. Genel satış rakamlarına bakıldığında alıcıların, gelecek korkusu ve genel tedirginliğin de etkisi ile bu fırsatların yeteri kadar kullanılamadığını gözlemledik” diye konuştu.
2010'un ise hem alıcılar, hem de yatırımcılar acısından önemli fırsatlar vaat ettiğine dikkat çeken Erten, gerek kampanyalar, gerek fiyat politikaları, gerekse de fınansman opsiyonları acısından 2009 son çeyreğindeki avantajlar devam edecek. Yalnız ilk aylarda projelerin satış fiyatlarının artacağını düşünüyoruz. Her halükarda bekleyip 2010 sonrası konut almak yerine bu sene alım yapmak cazibesini koruyacaktır” dedi.
İki yeni projeyi satışa sunacak Erten, Haziran 2009'da Tulip Turkuaz projesini satışa çıkarttıklarını hatırlatarak, satışa sundukları konutların yüzde 35'ini sattıklarını kaydetti. Güçlü sermaye yapısına sahip olma ve bankalardan ticari kredi kullanmamalarından dolayı satışlşarda aşırı hedefler koymadıklarını dile getiren Erten, projenin niteliklerinden dolayı satış fiyatlarında ve indirim oranlarında agresif olmayı tercih etmediklerini kaydetti.
2010 yılında Tulip Towers ve Tulip360 projelerinin lansmanını gerçekleştireceklerini açıklayan Erten, “TulipTowers projemiz TulipTurkuaz projemizin yanında ve bölgenin en lüks projesi olacak. 2 bin 364 konutluk Tulip360 projesi ise Esenyurt bölgesinde. Bu konutların bin adedi satışa sunulacak. Projede metrekare fiyatı 1000 TL'den başlayacak. Ancak sunulan proje özellikleri, bu fiyat bareminin çok üzerinde imkânlar sağlayacak” diye konuştu.
Burak Erten'in konut alıcılarına önerileri
* PROJEYİ geliştiren firmanın yapısına, sermayesine ve borçluluk oranına dikkat edilmeli.
* PROJENİN lokasyonu ve inşaat tekniğine bakılmalı.
* KONVANSİYONEL kalıp sistemi ile inşa edilen yapılar daha fazla konfor ve güvenlik sağlar.
* REKLAMLARDA vaad edilen, fiyat ve lokasyon dikkatlice iincelenip, firmanın yaklaşımı kontrol edilmeli.
* PROJENİN prim yapma olasılıkları iyi değerlendirmeli.
Dilek Taş-Bülent Yoldaş/Sabah Emlak