Krizde kiralar yarıya düştü, ofis inşaatları otele dönüyor

Dünyanın en büyük müteahhitlik firmaları arasında 61'inci sırada yer alan Rönesans İnşaat, krizle küçülen Rusya pazarında payını artırmayı hedefliyor. Türkiye'de Optimum markaları alışveriş merkezi projeleriyle yerini sağlamlaştıran şirketin Rusya'daki yatırım kolu Renaissance Development'ın ülkede tam 21 projesi var. Rusya'da toplam 7 kentin kendisine bağlı olduğu Renaissance Development Yönetim Direktörü Elhan Kerimli ile Moskova'da buluştuk. 8 yıl önce Rönesans'ın inşaat grubunda çalışmaya başlayan ve 3 yıldır da yatırım projeleriyle ilgilenen Kerimli, `Rus gayrimenkul sektörünün krizini' anlattı.

Ünlü işletmeciyle anlaşacak

Rusya global krizden en çok etkilenen ülkelerden oldu. Bu durum gayrimenkul yatırımcısına nasıl yansıdı?
Kriz, Rusya'yı gerçekten çok etkiledi. Moskova dahil, her yerde özellikle ofis projeleri `öldü' denebilir. Şu anda bizde inşaatı bitmiş ofis projelerimizi kiralayamıyoruz. İnsanlar kriz nedeniyle işlerini dağıtırken, kimse yeni bir yere taşınmaya kalkmıyor. Biz de projeleri otele çeviriyoruz, ya da daha ucuza kiralamaya çalışıyoruz. St. Petersburg'daki mevcut ofislerimiz çok iyi yerlerde. Onlardan yana sorun yok ancak kentte yeni başladığımız bir ofis projesini inşaat sürerken otele çevirdik. Hatta çok ünlü bir işletmeci ile anlaşmak üzereyiz. 2 ofis projesi daha otel olacak.

Ofis kiraları ne kadar düştü?
Yıllık metrekare kirası bin 300 euro olan ofisler 600euroya kiralanıyor. Aslında, Moskova merkezde 600 euro da hala başarılı bir rakam. Bu fiyat Kremlin'in karşısında 2 bin euroya çıkıyordu. Yüzde 50-60 düştü. B sınıfı ofiste ise düşüş yüzde 40 civarında. Krizden önce fiyatlar Londra'yı geçmişti.

4 yıldızlılar ön planda

Krizde otel yatırımı yapmak nasıl bir kazanç sağlayacak?
Rusya'da nüfusu 1 milyonun üzerinde 13 kent var ama buralarda lüks otel yok. 1-2 iyi otele çok önceden rezervasyon yaptırmazsan 2-3 yıldızlı yere gitmek zorundasın ki Rusya'daki kötü otel diye tabir edilen yerlerden Türkiye'de yoktur. Burada kötü otel, gerçekten ama gerçekten çok kötüdür. Şimdi durum biraz daha iyi ama açık devam ediyor. Özellikle 4 yıldızlı iş otellerine çok ihtiyaç var biz de bunu yapacağız.

Binlerce Türk inşaat işçisi Rusya'dan geri döndü. Siz işçi çıkardınız mı?
Çıkardık tabii. Toplam 15 bine yakın işçimiz vardı. Genel inşaat grubunda yüzde 35 azala oldu. İnşaat grubu çok büyük. Yıllık 1 milyar euro ciro yapıyor. Ancak krizde büyük projeler durdu. Biz bunu öngörerek endüstriyel projelere girdik. Mesela Volvo'nun fabrikasını yaptık. Hyundai'yi de biz aldık. Birkaç gün önce yeni projeler imzalandı. Tahmin ediyorum 2-3 ay sonra gönderdiğimiz tüm işçileri geri çağırırız.

"İnşaatlar batıyor, yarım kalan projelerini alabiliriz"

Nakit durumunuz nasıl? Finansman sıkınınız var mı?
Genel anlamda iyi durumdayız. Durumu çok kötü şirketler var. Bizim borç yükümüz yok. Rahatız. Kriz 10 yıl da sürse bizi çok etkilemez. Ama elindeki projeyi rehin koyup kredi alan, ucuza satışa çıkaranlar var. Adamlar gerçekten batıyor. Rusya inşaat açısından batık ülke oldu. Bitmemiş inşaat çok fazla. Kriz yüzünden yarım kalan...

Bunları satın almayı düşünüyor musunuz?
Geçenlerde baktık ucuz, gittik arsa aldık. Yüzde 50-60 düştü arsa fiyatları şehir dışında. Merkezde ise yüzde 30 civarında... Zamanı gelince kullanacağız. Ucuz olursa yine alabiliriz. Yarım kalan projelere de talip olabiliriz. Krizden önce şirketini satmak zorunda kalanlar, şimdi yarı yarıya fiyatla kendi firmasını geri alıyor. Biz de satın alma yapabiliriz.
Gazete Habertürk