Kültür Bakanlığı ve TİKA, yurtdışında restorasyon yapıyor

Balkanlar ve Ortadoğu ağırlıklı yürütülen projeler, Kırım, Meksika, Moğolistan ve Afganistan'ı da içine alan geniş bir coğrafyayı kapsıyor. Balkan ülkelerindeki restorasyonlara bizzat katılan Prof. Dr. Hakkı Acun, tarihî eserlerin yenilenmesinin bölge halkına moral verdiğini ve ziyaretçi sayısını artırdığını gözlemlemiş. 
 
Yurtdışında bulunan Türk eserleri bir bir yenileniyor. Dış politikadaki hareketliliğe paralel olarak, sınırlarının dışındaki tarihî eser restorasyonlarına hız veren Türkiye, Moğolistan'dan Meksika'ya geniş bir coğrafyada bakıma muhtaç camileri, türbeleri ve külliyeleri ihya ediyor. Kültür Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nca (TİKA) yürütülen onarım çalışmaları 2010 yılı içinde tamamlanmış olacak. Yenilenen eserlerin 'sembol' eserler olması, yapılan çalışmaların ehemmiyetini daha da artırıyor. Balkan ülkelerindeki tarihî eserlerin ağırlıkta olduğu restorasyon çalışmalarını yürüten Kültür Bakanlığı, şu günlerde Murat Reis Külliyesi'nin onarımında karşılaşılan pürüzü çözmeye çalışıyor. Rodos Adası'ndaki külliyenin restorasyonundaki yanlış uygulamanın düzeltilmesi için girişimde bulunan Dışişleri Bakanlığı, Yunan makamlarından olumlu bir cevap bekliyor.

Müzeler Genel Müdürlüğü, Mehmet Akif Ersoy'un Mısır'da 1925-1935 yılları arasında kiracı olarak yaşadığı evi bir müzeye dönüştürmek istiyor. TİKA da Afganistan'ın Belh şehrinde bulunan 800 yıllık Bahaeddin Veled Medresesi'ni onarmayı planlanıyor. Kültür Bakanlığı, kısa süre önce tamamladığı Moğolistan'daki Türk Anıtları Projesi ile Göktürk Abideleri'nin bulunduğu bölgeyi 1300 yıl önceki canlılığına kavuşturmayı amaçlıyor. Meksika'daki Osmanlı saat kulesiyle ilgili de bir gelişme yaşandı. Türkiye, 1910 yılında Osmanlı vatandaşlarının armağan ettiği saat için de gerekli çinileri üretip maddi destek verecek. Balkanlar'daki tarihî eser restorasyonlarını ekibiyle birlikte yürüten Prof. Dr. Hakkı Acun, Türk dış politikasındaki açılımla birlikte dışarıdaki eserlerin onarımı için ayrılan bütçenin büyüdüğünü hatırlatıyor. Sekiz yıldır Balkan ülkelerinde çalışan Prof. Acun; restore çalışmalarının Türkiye'nin dışarıdaki prestijini artırdığını ve daha önemlisi bugün hâlâ 'Müslüman' demek için 'Türk' kelimesini kullanan Balkan halkına güven verdiğini söylüyor.

Nerede, hangi eser onarılıyor?
Suriye'de Süleyman Şah Türbesi onarımının 2010 yılının ilk ayları içerisinde tamamlanması düşünülüyor.
Yunanistan'da Selanik Atatürk Evi Müzesi'nin düzenleme çalışmaları için sponsorluk anlaşması imzalandı.
Macaristan'da Budapeşte Gülbaba Türbesi'nin çevre düzenlemesi devam ediyor.
Bulgaristan'da Filibe Muradiye Camii onarıldı. Maktul İbrahim Paşa, Köstendil Fatih ve Şumnu Şerif Halil Paşa camilerinin onarımı sürüyor. 2010-2014 yılları arasında Bulgaristan'da restore edilecek Osmanlı eserleri ise şöyle: Varna Provadiya Sarı Hüseyin Camii, Sofya Banyabaşı Camii, Silistre Kurşunlu Camii, Sofya İhtiman Gazi Mihal Camii ve Külliyesi, Eski Zağra Hamzabey Camii
Makedonya'da Mustafa Paşa Camii'nin restorasyonu tamamlandı; ancak kalem işi çalışmaları halen devam ediyor. Üsküp'teki Kurşunlu Han ile İstanbul Taksim'deki Seyran Apartmanı'nın bir katında onarım çalışmaları başladı.
Kosova'daki Sinan Paşa ve Fatih camilerinin onarımı bitmek üzere. Sultan Murat Hüdavendigâr Türbesi'nin Selamlık binası ise tamamlanmış durumda.
Arnavutluk'ta bulunan Osmanlı camilerinin restorasyonu için malî ve teknik çalışmalar devam ediyor.
Kırım'da Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi'nin restorasyonu bitmiş durumda.
Ülkü Özel Akagündüz/Zaman