Maliye, kira beyanname sistemi ile diyor ki: Ne kadar kira aldığını biliyorum!
Kira gelirlerinin beyanına ilişkin yeni sisten mükelleflere elde ettikleri kira gelirlerinden vergi idaresinin haberdar olduğunu bildirerek, idare tarafından hazırlanan taslak beyanların mükellefler tarafından kontrol ve düzeltimi sonrası onaylanmasını if
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından geçtiğimiz hafta yapılan açıklama ile "önceden hazırlanmış kira beyanname sistemi" adında yeni bir uygulamanın sunumu yapılmıştır. "Önceden hazırlanmış kira beyanname sistemi"; özet olarak, banka, tapu, sigorta şirketleri gibi üçüncü taraf bilgileri kullanılarak kira beyannamesinin idare tarafından önceden doldurulup mükellefin onayına sunulduğu, mükelleflerin vergiye uyumunu artırmak ve beyanda bulunmalarını sağlamak üzere geliştirilen bir sistem. Sistemden alman verilerle hazırlanan kira bildirimleri Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre şimdiden 1 milyon 200 bin kişiye gönderilmiş. Amaç mükelleflere, elde ettikleri kira gelirlerinin vergi idaresinin bilgisi dahilinde olduğu mesajını vererek, gelirlerini beyan etmezler ise cezalı tarhiyata maruz kalabileceklerini anımsatmak. MEVCUT UYGULAMA Gelir Vergisi Kanunu'nda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler "gayrimenkul sermaye iradı" olarak ifade edilmekte ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulmaktadır. Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden; - Bir takvim yılı içinde elde ettiği mesken kira geliri, istisna tutarını (2011 yılı için 2.800 Türk Lirasını) aşanlar, - İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2011 yılı için 23.000 Türk Lirasını) aşanlar, (Beyanname verme sınırı olan 23.000 Türk Lirasının aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınmaktadır.) - Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme sınırını (2011 yılı için 1.170 Türk Lirası) aşanlar yıllık beyanname vermektedir. Mükelleflerin, 1 Ocak 2011-31 Aralık 2011 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 2012 yılının Mart ayının birinci gününden 25'inci günü akşamına kadar beyannamelerini vermeleri gerekmektedir. Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenmektedir. Hesaplanan vergi; mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine, bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları dışındaki vergi dairelerine ya da tahsile yetkili banka şubelerine ödenebilmektedir. YENİ SİSTEM NE DİYOR Kira gelirlerinin beyanına ilişkin yeni sistem mükelleflere elde ettikleri kira gelirlerinden vergi idaresinin haberdar olduğunu bildirerek, idare tarafından hazırlanan taslak beyanların mükellefler tarafından kontrol ve düzeltimi sonrası onaylanmasını ifade ediyor. İdarenin önceden hazırladığı bildirimlerde, mükelleflerin önceki dönemlerde vergi idaresine beyan ettikleri sicil ve gayrimenkul bilgileri esas alınıyor. Ayrıca, İçişleri Bakanlığı'ndan edinilen adres ve kimlik bilgileri, posta idaresi ve bankalardan edinilen kira gönderim bilgileri, tapu idaresi, belediyeler, elektrik ve su idarelerinden edinilen gayrimenkul bilgileri, sigorta şirketlerinden edinilen sigorta primleri, Gelir İdaresi Başkanlığı'nda yer alan kiracıların yapmış olduğu gelir vergisi kesintilerine ilişkin bilgiler gibi üçüncü i raflardan alınan bilgiler de dikkate alınıyor. Mükellef ise dikkate alınmamış istisna ve indirim hakkı varsa, bunlara ilave ederek beyannameye son halini veriyor. SİSTEME GİRİŞ Yeni sisteminin oldukça karmaş sayılabilecek beyan sürecini basitleştirerek mükellefleri beyanda bulunması özendirdiği söylenebilir. Mükelleflerin sisteme erişimi internet üzerinden ya da bizzat vergi dairelerine müracaat edilerek gerçekleştirilecektir. İnternet Vergi Dairesi şifresi kullanılarak ya da kişiye özel hazırlanmış güvenlik soruları cevaplanarak sisteme girilebilecek. Kişilerin şifresinin bulunmaması halinde herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurularak hemen ücretsiz şifre alınabilecek. İnternete erişim imkanı bulunmuyorsa veya sistem internet üzerinden kullanılamıyorsa vergi daireleri veya bazı alışveriş merkezlerinde kurulacak yardım masaları aracılığıyla da bu sistemden yararlanılabilecek. BEYANIN YAPILMASI Mükellefin, üçüncü taraf bilgileri esas alınarak hazırlanan beyannameyi kabul etmesi halinde beyanname onaylanacaktır. Beyannamede yer alan bilgiler arasında hata ve yanlışlık bulunması halinde gerekli değişiklikleri kendisi yaparak düzeltilmiş beyannameyi onaylayacaktır. Bu aşamada yapacağı değişiklikler ile ilgili olarak idarenin onayının alınması gerekmemektedir. Zira kira gelirlerinin vergilendirilmesinde mükellefin beyanı esas olup, beyanın gerçeğe uygunluğundan da yine mükellefin kendisi sorumludur. Öte yandan yapılan beyanın gereği görüldüğü taktirde idare tarafından vergi incelemesine alınması her zaman için mümkündür. Kişinin onaylayıp gönderdiği beyannamede hata yapıldığı mükellef tarafından sonradan fark edilirse, bu hata düzeltme beyannamesi ile düzeltilerek tekrar sistem üzerinden gönderilebilecektir. Daha önce kira gelirlerini beyan etmemiş olanlar, ilk kez beyanname verecekleri için, kendileri için hazırlanan beyannameyi onayladıktan sonra ilgili vergi dairesince ayrıca mükellefiyet tesisi işlemleri de otomatik olarak gerçekleştirilecektir. Sistem vergi idaresinin hali hazırda elde etmiş olduğu bilgiler esas alınarak hazırlanmıştır. Doğaldır ki, kira geliri elde etmiş olmakla birlikte henüz vergi idaresi tarafından geliri kavranamamış kişiler de bulunmaktadır. Bu kişilerden beyanname vermek isteyip de sistemde adlarına kayıtlı gayrimenkul, kira tutarı, gider ve indirim bilgilerinden hiçbirini bulamayan mükellefler sisteme kendileri girip eksik bilgileri tamamlayarak kendi beyannamelerini oluşturabilirler. Kirasını elden nakit olarak tahsil eden mükelleflerin beyannameleri "kira geliri" kısmı hariç olmak üzere önceden doldurulmuş bir şekilde hazırlanıp internet üzerinden mükelleflere yansıtılacak. Mükellefler nakit olarak tahsil ettikleri tutarı beyannamenin ilgili kısmına yazarak beyannamelerini otomatik olarak kendileri doldurmuş olacak. VERGİNİN ÖDENMESİ Sistem kullanılarak onaylanan kira beyanına ilişkin ödemeler, anlaşmalı bankalardan veya tüm vergi dairelerinden yapılabilecek. Ayrıca internet bankacılığını kullanarak da vergi borcunu ödemek mümkün olacak. SİSTEMİN AVANTAJLARI Yeni sistem, kırtasiyeciliği ortadan kaldırmakta, mükelleflerin interneti kullanarak beyannamelerini kolay yoldan kendi başlarına yapmalarına imkan sağlamaktadır. Gerekli bilgilerin sistemde var olması dışarıdan yardım alma ihtiyacını önemli ölçüde azaltmaktadır. Ödenmesi gereken vergi tutarı otomatik olarak hesaplandığı için istenmeyen hesap hataları da kendiliğinden önlenmiş olmaktadır. Bu imkan ücretsiz olarak sunulmaktadır, yararlanmak mükelleflere ilave mali yük getirmemektedir. Danışman kullanımı azalacağı için mükelleflere tasarruf da sağlamaktadır. Vergi idaresi açısından bakıldığında ise daha az iş yükü ile daha fazla sayıda mükellefin beyanda bulunmasını sağlayarak vergiye uyumu arttırmaktadır. Birçok hesaplamanın otomatik yapılıyor olması istenmeden yapılan hataların vergi incelemesi süreci gerektirmeksizin kendiliğinden önlenmesini sağlamaktadır. BEYAN ZAMANI Sistem 1 Mart tarihi itibariyle aktif olarak kullanıcılara hizmet vermeye başlayacak. Kullanıcıların 25 Mart tarihine kadar kendilerine ilişkin bilgileri kontrol ederek beyannamelerini vermeleri gerekmektedir. Sistemden, sadece kira geliri olanlar faydalanabilecek. Kira geliri dışında ticari, zirai veya serbest meslek kazancı ile menkul sermaye iradı gibi gelir unsurlarından kazanç ve irat elde eden mükellefler, bu sistem üzerinden beyanname veremeyecek. KULLANMAK ZORUNLU MU Sistemi kullanma zorunluluğu yok. Dileyenler beyannamelerini vergi dairesine giderek elden veya beyanname düzenleme programını kullanarak internet ortamında da verebilecek. Onur Elele/Ekonomist