Markalardan AVM'lerin kirada yüzde 100 artış talebine isyan

Cevahir, Kanyon ve en son açılan İstinyePark ile birlikte alışveriş merkezlerindeki kiralar tavan yaptı. Yeni açılan alışveriş merkezlerinde metrekare fiyatının 150 dolara kadar çıkması eski alışveriş merkezlerini de harekete geçirdi. Kontratlarını yenileme zamanı gelen bazı alışveriş merkezleri yüzde 100'ün üzerinde artışlar istiyor. Bu durum yerli markaların üye olduğu Birleşmiş Markalar Derneği ile yabancıların üye olduğu Tescilli Markalar Derneği'ni ortak hareket etmeye zorladı. Geçen hafta bir araya gelen dernek yöneticileri üyelerine eski kontratların yenilenmesi esnasında dayatılan yüksek oranlı zamları kabul etmemelerini duyurdu.

Mahkemelik olacağız

Tescilli Markalar Derneği Başkanı Selçuk Güzenge, kriz döneminde firmaların desteğiyle açılan ve 5 yıllık kira kontratı yapılan bazı alışveriş merkezlerinin yeni açılan alışveriş merkezlerindeki yüksek kiraları bahane ederek yüzde 100'ün üzerinde artış istediğini söyledi. Bu alışveriş merkezlerinde 50-60 dolar civarında olan metrekare fiyatlarının 100 hatta 130 dolara çıkarılmak istendiğini anlatan Güzenge, bu konuda ısrarcı olunması halinde bazı firmaların alışveriş merkezlerinin yöneticileri ile mahkemelik olacağını kaydetti. Kira kontratlarındaki artış kadar genel giderler adı altında alınan aylık 10 euronun da firmaları zorladığını ifade eden Güzenge, "Genel gider altında alınan bu rakam her alışveriş merkezinde farklı. Bir ara 17 dolara kadar bile çıkmıştı ancak tepkiler üzerine geri çekildi. Bu konuda da birlikte hareket ediyoruz ve bunun bir standarda bağlanmasını istiyoruz" dedi.

Cirolar aynı giderler patladı

Alışveriş merkezlerindeki kiralarda son dönemde aşırı bir artış olduğunu ifade eden Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Ali Murad Kızıltaş ise "En büyük tehlike eski kontratlarda yapılmaya çalışılan yüksek oranlı artışlar. Tek tehlike bu da değil. Kiraların yanı sıra genel giderler de artırılıyor. Buna karşın mağaza cirolarımız bu ölçülerde artmıyor. Bu nedenle üyelerimizi eski kontratlarda istenen yüksek oranlı artışları yapmamaları konusunda uyarıyoruz" dedi.

Kontrat yenileme zamanı gelen firmalardan astronomik artışlar istendiğini belirten İpekyol Başkanı Yalçın Ayaydın ise merkezlerin ısrarcı olması durumunda hukuki sürecin başlayacağını kaydetti.

"Fiyatlarda suni bir şişirme var. Bu nedenle Sanayi Bakanlığı acilen bu duruma el koymalı" diyen Ayaydın, şöyle devam etti: "Çünkü bu şartlarda hiçbir firmanın kâr etmesi mümkün değil. Aynı alışveriş merkezinde yerli firmalar metrekare başına 150 dolar öderken yabancılar 40 dolar ödüyor."

Genel giderlerin denetimi yok

Orka Group Başkanı Süleyman Orakçıoğlu da alışveriş merkezlerinin kendilerini adeta yasa koyucu gibi görüp hareket ettiğini belirterek Sanayi Bakanlığı'nın gidişata "dur" demesini beklediklerini kaydetti. Orakçıoğlu, "Kiralarda dolar bazında yüzde 100 artış isteniyor. Sanayi Bakanlığı'nın bu astronomik artışlara müdahale etmesini istiyoruz. Alışveriş merkezleri bizden istediği astronomik fiyatları yabancılardan isteyemiyorlar. Markaya, pazarlamaya yatırım yapmaya çalışan yerli firmaların bu maliyetlerin altından kalkması mümkün değil" dedi. Orakçıoğlu, alışveriş merkezlerinin firmalardan genel gider adı altında, kira gibi hiçbir denetimi olmayan paralar aldığını da vurguladı.

Perakendecilere ortak toplantı çağrısı

Tüm alışveriş merkezlerinde olmasa da bazı alışveriş merkezlerinde bu tür sorunlar yaşandığını ifade eden Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı Nuşin Oral, her iki tarafa da sorunların konuşulacağı ortak bir toplantı yapmak için çağrıda bulunduklarını söyledi. Sektörün çok hızlı büyüdüğünü anlatan Oral, "Her gün yeni bir alışveriş merkezi açılıyor ve perakendecilerde de 'Hepsinde yer alayım' telaşı var. Bu nedenle sorunlar yaşanıyor. Halbuki perakendecilerin daha seçici olması gerekiyor. Çünkü ileride ciro yapamamak söz konusu olabilir" diye konuştu.

Olivium Genel Müdürü Murat İzci ise, bu yılın başına kadar alışveriş merkezlerine müthiş bir talep olduğunu belirterek, "Bu talep kiraları çok yukarı çekti. Perakendeciler bu anlamda serzenişte haklı. Ancak özellikle son aylarda piyasanın kendi kendini terbiye ettiğini görüyoruz. Örneğin Beylikdüzü'nde bazı alışveriş merkezlerinde kiralar geri çekildi. Yani piyasa dengesini bulacaktır" dedi. İzci, bir alışveriş merkezindeki mağaza kirasının yapılan cironun yüzde 12'sini geçmemesi gerektiğini vurguladı.

İstanbul'daki bazı alışveriş

merkezlerinde kiralar (m2/dolar)

İstinyePark 70-120

Kanyon 130-150

Akmerkez 92-137

Cevahir 60-100

Capitol 70

Olivium 35-40

Profilo 48

Carousel 125-150

NECLA YILMAZ/REFERANS