Marketlerde fahiş fiyatlara karşı yüzde 10'luk 'kar sınırı' önerisi!
Fahiş fiyat ve stokçuluğa karşı perakende şirketleri ile işletmelere uygulanan para cezaları çözüm getirmeyince, farklı tedbirler günde yer almaya başladı. Marketlerde fahiş fiyatlara karşı yüzde 10'luk 'kar sınırı' önerisi dikkat çekti... Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, çözümün, hapis cezası, para ya da kapatma cezası ile olmayacağını, yasal düzenleme ile olabileceğini ifade etti
Temel gıda ve ihtiyaç ürünlerinde fahiş fiyat uyguladığı ile stokçuluk yaptığı tespit edilen zincir marketler ve işletmelere uygulanan para cezaları çözüm getirmeyince, farklı tedbirler günde yer almaya başladı. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, çözümün, hapis cezası, para ya da kapatma cezası ile olmayacağını, yasal düzenleme ile olabileceğini ifade etti. Çakar, yasal düzenleme ile maliyet fiyatı üzerine en çok yüzde 10 kar sınırı getirilmemesi gerektiğini kaydetti.
Ticaret Bakanlığı'nca, temel gıda ve ihtiyaç ürünlerinde fahiş fiyat uyguladığı ve stokçuluk yaptığı tespit edilen zincir marketler ve işletmelere bu senenin ilk 10 ayında toplam 9 milyon 403 bin lira para cezası verildi. Pandemiden bu yana ise fahiş fiyat artışı ile stokçuluk yaptığı tespit edilen işletmelere toplamda 56 milyon 602 bin 168 lira idari para cezası uygulandı. Bakanlık tarafından yapılan denetimler sonucu verilen cezalara rağmen fiyatlarda düşüş olmayınca, farklı tedbirler gündemde yer almya başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamada kontrollerin çok daha farklı uygulamalarla devam edeceğini, kabine toplantısında buna yönelik atılacak adımların masaya yatırılacağını söyledi. Erdoğan, para cezasının bunları ıslah etmeyeceğini ifade derek "Para cezasının dışında atılacak adımları da ilk Kabine Toplantımızda inşallah masaya yatırırız ve oradan da bunların üzerine ayrıca gideriz. Değişik öneriler var. Bütün mesele yaptırımın çok daha ağır olması. Bu bunlara ürkütücü gelebilir. Bunu halletmek lazım" diye söyledi. Peki Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar konuya ilişkin nasıl değerlendirmelerde bulundu? İşte detaylar...
ÇAKAR: "KAR ORANI SINIRLANDIRILMALI"
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, fahiş fiyat artışı yapan perakende şirketlerinin ceza olarak kapatılmasının çözüm olmayacağını söyledi. Çakar, cezaların yetersiz olduğunu söyleyerek, "Çözüm için bir yasal düzenleme yapılmak zorunda. Özellikle piyasaya hakim olan birtakım tekeller var. Başta zincir marketler olmak üzere, gıda ve tarımsal ürünleri satan firmaların satış fiyatları konusunda bir sınırlama getirilmeli ve buna ilişkin yasal düzenleme yapılmalı." dedi.
Yapılan karların oranlarına dikkat çeken Çakar, "Zincir marketler ve firmalar çiftçiden bu ürünleri alıyorlar, üzerine yüzde 300- 400 karlarını koyarak satıyorlar. Ya da birtakım aracılardan, toptancıdan alıp satıyorlar. 3- 4 kat kar etmemesi için bu konuda bir sınırlama olmalı" diye belirtti. Sorunun çözüme ulaşması için fikirlerini belirten Çakar, "Nasıl olmalı; bu ürünleri satan firmaların 1 kilo için maliyeti nedir, bunun kendisine maliyetini devlet onlarla görüşerek analiz edip, yasal düzenlemede maliyet fiyatı üzerine en fazla yüzde 10 kar sınırı getirilmeli, kar sınırlamasına uyulup uyulmadığına ilişkin de yoğun periyodik denetimler yapılmalı. Aksi takdirde tek başına cezaların ağırlaştırılması, kar oranını sınırlandırmaya ilişkin yasal düzenleme olmadan yeterli olmayacak" dedi.
"ARACILAR ORTADAN KALDIRILMALI"
Çakar, kalıcı çözüm için ise piyasanın tekelleşmesinin önlenmesi gerektiğini söyleyerek, "Aracı sistemin ortadan kaldırılması gerekir. Doğrudan doğruya küçük çiftçilerden aracı olmadan tüketiciye gelebileceği bir düzen kurulmalı. Bunun için de devletin devreye girmesi gerekir" dede ve şunları söyledi:
"Büyük firmalar var, bunlar piyasayı yönlendiriyor, tekel piyasanın ortadan kaldırılması gerekiyor. Aracı sistemi ortadan kaldıracak, dağıtımı düzenleyecek bir organizasyon gerekli. Tarımsal KİT'lerin yeniden kamusallaştırılması gerekiyor, yeni tarımsal, gıda KİT'leri kurulması gerekiyor. Bu kitler aracılığı ile bu ürünlerin dağıtımını doğrudan tüketiciye bu kitler yapsın. Eskiden bu yapılıyordu, şimdi çok daha iyi yapılabilir. Devlet müdahalesi ile, KİT'lerin kurulması ile dağıtımını bizzat devlet yaparsa; aracı, toptancı, tekeller ortadan kalkarsa, gıda, sebze fiyatları 5'te 1'e iner, 25 TL'lik ürün 5 liraya iner."
ÇÖZÜM KAPATILMAK DEĞİL!
Çakar, fahiş fiyat uygulayan işletmelerin kapatılmasının bir faydası olmayacağını vurgulayarak, "Ceza çözüm değil, kapatılması çözüm değil. Kamu müdahale etmediği sürece çözüm olmaz. KİT'ler tüketiciye çok ucuz fiyata gıda satıyordu, geniş dağıtım ağları vardı. Cezaları ağırlaştırmak çözüm değil, sistemin tamamen ortadan kaldırılması lazım. Kabine toplantısında bunun konuşulması gerekiyor. KİT'lerin kamusallaştırılması, yeni KİT'lerin kurulması, gıda ürünlerinin tüketiciye bizzat dağıtılması şeklinde çözüm önerileri konuşulmalı. Üretim, tüketim, dağıtım fiyat politikalarını devletin belirlemesi lazım" diye kaydetti.