Marshall: Tek rakibimiz fayansçılar

Marshall, İstanbul Topkapı'da 1954'te 20 kişi ile kurulur ve 1966'ya kadar bu küçük fabrikada boya sektöründeki pek çok ilk başarılır; kolofan ve türevleri, alkid, emülsiyon boya ve polyester üretimi yapılır. 1967'de Marshall bugünkü tesislerinin bulunduğu Gebze'ye taşınır. Yeni yer yeni üretim hatları demektir. 

1976'da ilk telemaye, 1987'de ise oto tamir boyaları üretimi yapılır. Halka arz 1990'da gerçekleştirilir. 1991'de otomotiv boyaları üretimine de geçilir. Çalışmalar Türkiye'nin ISO 9000 kalite belgesine sahip ilk boya kuruluşu olana değin sürer. 1994'te genel sanayi boyaları, 1996'da ilk su bazlı yarı mat boya Flora'nın üretimi yapılır. 1998, Marshall'ın hisselerinin büyük çoğunluğu dünya devi Akzo Nobel'e devrettiği yıldır. Kaliteli üretim konusunda yatırımlar yapan Marshall, dünya ölçeğinde bir marka olma vizyonuyla 2005'te yatırımlarını ve teknolojisini daha da genişletir.

Marshall, Türkiye'nin yanı sıra başta Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Özbekistan, Tacikistan, Bulgaristan, Kosova, Makedonya ve Arnavutluk olmak üzere toplam 15 ülkede faaliyet gösteriyor. Ürün grupları arasında; iç cephe boya ve astarı, dış cephe boya kaplama ve astarları, ahşap metal boya, tutkallar, macunlar, özel amaçlı ürünler, tinerler, dış cephe ısı yalıtım sistemleri, ahşap koruyucu ve vernikler yer alıyor.

Marshall'ın, "gelişime paralel olarak hem iç pazarda hem de ihracatta üstlendiğimiz lider konumu sürdürmek" olarak belirlediği iddialı bir vizyonu ve paydaşlarına ekonomik değer katacak bir de yol haritası var.

İDDİALI OLMAK, BİLGİLİ OLMAK ANLAMINA DA GELİR

1998'de hisselerini dünya devi Akzo Nobel'e devreden Marshall, bu operasyondan ciddi bir bilgi birikimi kazanmış. 'Küresel bir şirket olarak Akzo Nobel neler yapıyor?' derseniz: Sağlık bakım, boya-kaplama ve kimyasallar alanında faaliyet gösteren uluslararası firma 80 ülkede, 54 fabrikada, 67 bin kişiyi istihdam ediyor. Hollanda merkezli kuruluş, ilaç, boya-kaplama ve kimyasallar olmak üzere üç işkolunda faaliyet gösteriyor. Akzo Nobel'in 2008 dünya cirosu 15,4 milyar Euro.

DEĞİŞİK ÜLKELERDE, DEĞİŞİK DEPARTMANLARDA, DEĞİŞİK GÖREVLERDE BULUNMANIN AVANTAJI

Akzo Nobel, Marshall satışı sonrasında da kurucu ailenin ikinci kuşaktan temsilcisi M. Feridun Uzunyol'un genel müdür olarak görev yapmasını istemiş. Uzunyol, Merkez Bankası'ndan burs alarak Avusturya'da Linz Üniversitesi'nde okumuş başarılı bir öğrenci, Marshall'ın kurucusu Ömer İsmet Uzunyol'un oğlu. New York Wagner College'de finansman yönetimi bölümünü de bitiren Uzunyol, okullar bitince, "Marshall'da işler beni bekliyor." dememiş, Londra'da Case Makine Şirketi'nde satış ve pazarlamadan sorumlu genel müdür ve İrlanda, İskoçya, İngiltere sorumlusu olarak 9 yıl yurtdışında çalışmış.

Uzunyol, 1986'da ülkeye dönmüş. Oto tamir boyalarında önce pazarlama, sonra fabrika müdürü olarak görev almış. Yönetim konusunda henüz deneyimli olmayan Feridun Uzunyol, ilk grevini bu konumdayken yaşamış. Beyaz yakalıların kolları sıvayarak çalıştığı bu yıllarda, mavi yakalıların işi nasıl yaptığına ilişkin epey deneyim kazanılmış.

1994 ekonomik kriziyle birlikte Marshall ikinci grevini yaşamış. Marshall yönetim kurulu, genç genel müdüre tek taraflı uçak bileti alarak işten uzaklaştırmaya karar vermiş. Dinlenme sürecini değerlendirip enerjisini doğru yönlendiren Uzunyol, yelken basmayı öğrenmiş ve o hırsla iki kez de açık deniz yelken şampiyonu olmuş. 60 günden fazla süren grevi bitirmek üzere işinin başına bir kez daha dönen genç genel müdür, öncelikle yönetim merkezini Boğaz'ın muhteşem manzaralı ofisinden Gebze'ye taşımış. Bundan sonra sürekli atılım yapan Marshall, yurtdışında lisans anlaşmaları yaparken üretim hattını da güçlendirmiş.

KRİZE KARŞI ACİL TEDBİR

Ekonomik iniş çıkışlar, çok hızlı büyüyen Marshall'ı tehdit etmeye başlayınca kurumun bölünüp daha küçük parçalar halinde yönetilmesine karar verilmiş. Riskin azaltılmasını amaçlayan bu sürecin de Feridun Uzunyol tarafından yönetilmesine karar veren yönetim kurulu, krizli dönemini sıkıntısız geçirmiş. Uzunyol, bölünmüş şirketlerde çalışmış ve 1991-1998 arasında Herberts Gmbh Türkiye genel müdürlüğü ile Eminiş Ambalaj Yönetim Kurulu üyeliğinde bulunmuş, 1998-2005 yılları arasında da Dupont genel müdürlüğü yapmış. 1991'de Marshall'ın Borsa'ya açılmasında görev alan Uzunyol, 1998 yılında Marshall Boya Grubu'nun Akzo Nobel'e satışını da yönetmiş. Aslında dünya pazarında rakip olan Dupont ve Akzo Nobel'in üst yöneticisi olarak görev yaparak ilginç bir pozisyona da oturan Uzunyol, sözleşmesinin bitiminde Akzo Nobel'de devam etmeye karar vermiş. "Yönetmek değil de, insanları şirketlere ayırmak zordu." diyen genel müdür, iç içe yaşayan ama farklı işler yapmaları için ayrıştırılan çalışanların o günlerdeki duygu hallerini hatırlıyor.

Uzunyol şimdilerde, Akzo Nobel İnşaat Boyaları Türkiye Türki Memleketler ve Ortadoğu bölgelerinden sorumlu genel müdürü olarak görevini sürdürürken, Eminiş AŞ Yönetim Kurulu azası ve Neo Yapı İnşaat Yönetim Kurulu üyesi olarak da görev yapıyor. Birikimlerini Kocaeli Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak da paylaşan Uzunyol, 'gelişim' ve 'innovasyon' dersleri veriyor. Üniversite sanayi işbirliğinde ara eleman yetiştirilmek üzere Kocaeli Üniversitesi'nde iki yıllık yüksekokul kurulmasında da öncülük eden Uzunyol, renkli bir kişiliğe sahip. Assos Zeytinyağı Fabrikası'nı satın alarak tarihî bir fabrikayı aktif hale getiren Marshall genel müdürü, Kocaeli Üniversitesi'nden fahri doktoraya sahip. Feridun Uzunyol, TÜSİAD üyesi, KİPLAS Sendikası Yönetim Kurulu üyesi, Boya Sanayicileri Derneği (BOSAD) Başkan Yardımcısı ve Kocaeli Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyesi.

ORGANİZE ETMEYİ SEVİYORUM

"Başlangıçları ve yeni oluşumları organize etmeyi severim." diyen Genel Müdür Uzunyol, Akzo Nobel'in dört fabrika ile Türkiye boya sektöründe yer aldığını, toplamda pazarın yüzde 40'ına sahip olduklarını, bu sebeple de lider firma olduklarını söylüyor. Boya Sanayicileri Derneği'ne üye 72 şirket olduğunu, bu şirketlerin toplam boya pazarının yüzde 80'ini kapsadığını söyleyen genel müdür, "Geri kalan yüzde 20'lik alanda ise 400 kadar şirket var." diyor. Böyle bakınca zorlu bir pazarda rekabet eden Akzo Nobel'in yüzde 40'lık büyüklüğü çok değerli.

Uzunyol sektörün yapısına ilişkin olarak da, "Türkiye'de 18 bin nalbur ve 250 bin boyacı var. Böyle bakınca da en az 500 bin kişiye ilk elden değer oluşturuyoruz. Marshall olarak ilk önceliğimiz, kanaldaki ortaklarımıza para kazandırmak ve sağlam bir bilanço ile kârlılığımızı sürdürmek. Boyanın hammaddesinin yüzde 50'si yurtdışından geliyor. Olaya biraz da buradan bakınca Ar-Ge önem kazanıyor. Diğer bir hassas nokta da hizmet kalitesinin Ar-Ge'si. Boyacıların sertifika alarak yurtdışında çalışmasını sağlayacak bir eğitim merkezini hayata geçirmiş bulunuyoruz. Buradan mezun olanlar Avrupa'da inşaatlarda çalışabiliyorlar. Sektörde 50 bin boyacıya sertifika kazandırdık." diyor.

KÜRESEL BİLGİNİN TÜRKİYE UYGULAMASI

Marshall, Akzo Nobel'in 54 fabrikadan oluşan küresel ağı içinde 456 çalışanıyla yer alırken, bu fabrikalar arasında adeta bir olimpiyat var. Bu yarışmanın çıktılarına baktığımızda Marshall, litre başına en ucuz üretimi gerçekleştirirken, hatanın da en azını yapıyor. "Çalışanlar arasında ortak zekâyı artırdığınızda bu sonuca ulaşmak hiç de zor değil." diyen Genel Müdür Feridun Uzunyol, geçen yıl Akzo Nobel'in dünyanın iki numaralı boya üreticisini satın aldığını, bu sebeple portföyünde her şeyden iki tane olduğunu, doğal olarak bazı operasyonlardan vazgeçilmesi gerektiğini söylüyor. Bırakın Türkiye olarak vazgeçilmeyi, yatırımları artırmak adına çaba gösterilmesi gerektiğine inanan Marshall Genel Müdürü, Türkiye'yi dünya boya sanayiinin merkezi haline getirme gayreti içinde.

BELEDİYELER, ŞEHRİN GÜZELLEŞMESİNDEN SORUMLU

Şehircilik anlamında belediyelere epey iş düştüğünü söyleyen Uzunyol, binaların boyası konusunda yurtdışındaki aşırı hassasiyete değiniyor. Boyasız evlere ruhsat verilmediğini söyleyen Marshall Genel Müdürü, Boya Sanayicileri Derneği olarak 2010 İstanbul Avrupa Başkenti kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne havalimanından köprünün Asya ayağına kadar tüm ana yollardaki tarihî binaların boya ihtiyaçlarını karşılamak istediklerini teklif olarak götürdüklerini söylüyor. Ancak teklife belediyenin yaklaşımı iskele ve usta da gerekli olunca proje askıda kalmış.

RAKİBİN PAYINA DEĞİL, PAZARIN BÜYÜMESİNE ODAKLANALIM

"Bizim rekabetimiz diğer boya firmalarıyla değil, camcılar, fayansçılar, seramikçiler ve halıcılarla. Eğer bu ürünlerin yerine boyayı koyabilirsek pazarı büyütebiliriz. Bu sebeple seramiğinin renginden sıkılanlara bunu boyayarak farklılaştıracak ürünler üretmeliyiz. Camcılarla da çalışmalar yapıyor ve camı boyayarak bu boyadan nasıl enerji üretebiliriz konusunu bulmaya çalışıyoruz. Bu bilhassa boydan boya cam olan yapılarda, özellikle havaalanlarında işe yarayacak bir teknoloji. Isı tutan boyaları ise daha şimdiden ürettik. Bütün bunlar enerjiyi doğru kullanma ve çevreyi koruma adına yaptığımız çalışmalar. Hepimizin bunca yıldır göz ardı ettiği zemini boyama işini de çevreyi koruma amaçlı olarak gündeme getiriyoruz. İstinye Park ve Carrefour'un zemini şu anda bu boyayla boyalı. Yere damlayan motor yağlarını engellediğinden çevreyi tam anlamıyla koruyor.

Tokyo'da yollar beyaza boyanıyor ve güneş ısısı engellenerek gün boyu güneşi çeken afsaltın zararlı etkisi gece boyunca engellenmeye çalışılıyor. Hedefimiz çevreci şehirler için çevreci boyalar üretmek." diyen Uzunyol'a ben de bu ürünleri kullanacak çevreci toplumlar temennisinde bulunuyorum.

HANIMLAR RENGİ SEÇİYOR, BEYLER SATIN ALIYOR

Yenilikçi bir kişiliğe sahip Marshall Genel Müdürü M. Feridun Uzunyol, "Türkiye'de 4 kişilik bir ailenin yıllık boya tüketimi 41 dolar. Biz bu rakamı nasıl yukarıya çekebileceğimiz konusunda epey düşündük ve ailelerin kendi evlerini boyayabileceği ürün ve malzemeleri ürettik." diyor. Önceleri evin boyasını beyler seçip, boyacı ustalarıyla işbirliği halinde sonuca ulaştırırken, son dönemde yapılan araştırmalar göstermiş ki, evin boyanmasına ve rengine evin hanımı karar verirken, boyanın satın alımında beyler etkin oluyor. Evin hanımına en uygun seçeneği sunmak ve daha fazla inisiyatif kullanmasını sağlayacak bir uygulamayla KEY-Kendi Evini Yarat projesini başlatan Marshall, evin hanımına boya markası konusunda daha fazla söz hakkı verilmesini sağladıklarını düşünüyor.
Günseli Özen Ocakoğlu/Zaman