Mehmet Nane: AVM'ler pazar günü kapanırsa 81 bin kişi işsiz!
Mehmet Nane, pazar günü AVM'lerin kapanması durumunda 81 bin çalışanın işini kaybedeceğini söyledi
Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün liderliğinde hazırlanan Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı'na organize perakende sektörünün çatı kuruluşu Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) isyan etti. Başkan Mehmet Nane, tasarının seçim propagandaları ve kısa süreli çıkarlara alet edilmeyecek kadar önemli olduğunu söyledi.
Sabah
BU VEBALİ KİM ALIR?
Bakkal Amca'ya karşı değiliz
Sabah
Konuyla ilgili basında çıkan diğer haberler
Yasa tasarısı çorba oldu pazar mağaza kapatmak 81 bin kişiyi işsiz bırakır
Şiddetle tartışılan Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı için AMPD Başkanı Mehmet Nane, "Marketler için hazırlanan tasarıya her şeyi sıkıştırdılar, üretici ile tüccarı birbirinden ayıramayan çorba yaptılar. Pazar günleri alışveriş merkezlerini kapatmamız, 81 bin kişinin işini kaybetmesi demektir" dedi.
ALIŞVERİŞ Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı'yla ilgili değerlendirme yapan Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, marketler için hazırlanan yasa tasarısına alışveriş merkezlerini, büyük mağazaları da sıkıştırarak `çorba' haline getirdiklerini söyledi. Yasa tasarısında tam olarak anlaşılamayan alışveriş merkezlerinin (AVM) pazar günü kapalı olmasına ilişkin Mehmet Nane şu değerlendirmeyi yaptı: "Her yıl 500 bin gencimizin iş gücüne katıldığı bir ortamda pazar günü kapatılmak demek sektörden yüzde 18 işçi çıkartmak demektir. Bu vebali kim almak istiyor? Bu, 81 bin aktif çalışanın iş akdinin feshi demektir."
Herkes Mersin'e biz tersine
Nane, "Bu konuda örnek alındığı söylenen Avrupa ülkelerinde tam tersi bir uygulamaya geçiliyor. Fransa, Almanya ve İngiltere'de pilot uygulamalarla pazar günleri açık olunması gündemde. Herkes Mersin'e giderken biz tersine gitmeyelim" dedi. Nane, tüketicinin tercihinin de pazar günleri bütün aile alışveriş yapmak olduğunu hatırlatarak "AVM sadece AVM olmaktan öteye geçti, bir eğlence, buluşma, kültür merkezidir. Kentlerimizin ayrılmaz bir bütünü oldu. Kentsel donatıların bir parçası haline geldi. Düzenlemeler tüketici talepleri göz ardı edilerek yapılmamalı" diye konuştu.
İş yapamaz duruma gelecekler
Yasa tasarısının anlaşılmayan ve üzerinde çok tartışılan maddelerinden biri de private label'a (market markaları) getirilen yüzde 20 sınırı. Mehmet Nane konuyla ilgili "İnci, Zara, Kiğılı, IKEA gibi markalar kendi markasını başka yerlerde ürettiriyor. Yüzde 20 sınırı ile iş yapamaz duruma gelecekler. Bu maddenin kime uygulanacağının ve detaylarının yönetmelikle belirleneceği söyleniyor. Hiçbir şey net değil. Yönetmeliğin insafına bırakılır mı? Tüccar ve üretici birbirine girmiş. Binlerce yıldır bir üreticiler vardır bir de bunu satan tüccarlar" değerlendirmesini yaptı.
Çokeşli duruma düşeriz
Aynı maddeye ilişkin İnci'nin sahibi Ali Murad Kızılkaş'ın yorumu ise şöyle oldu: "Taslak diyor ki üreten firmanın etiketini de basacaksın. Ben tasarımımı, koleksiyonumu yapmışım. Üreten firmanın bana ne katkısı var ki onun etiketini de basayım. Güya üretici firma korunuyor. E, o zaman benim mağazamda çok eşli bir durum ortaya çıkıyor. Uluslararası dev firmalar Türkiye'ye özel üretim mi yapacaklar? Asla uygulanamayacak bir madde. Bu kanunun pek çok maddesi uygulanamaz durumda. Bu kanun tasarısının çıkmasını en çok isteyenler, küçük esnafın büyümesini engellemeye çalışan toptancılardır. Kimse de bunun farkında değil."
Kayıtlı ekonominin asıl talepkarı biziz
SEKTÖRÜN kayıt altında olduğunu belirten Mehmet Nane, şöyle devam etti: "AMPD olarak bir düzenlemeden yanayız. Ama her yasanın bu tasarıda sadece bir madde olarak geçiştirmesine karşıyız. Sektör zaten Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu ve Rekabet Kanunu gibi yasalarla hareket edilyor. Madem bir düzenleme olacak bu yasaların düzenlenmesi gerek. Biz etkin bir denetim sistemi ile kayıtdışının ortadan kaldırılmasını istiyoruz. Yasa tasarısı kayıtlı-kurallı ekonomiye geçmeye çalışanlara önemli bir sekte vuracak. Yasa tasarısı kayıtlı ekonomiyi teşvik etmiyor. Kayıtlı ekonominin esas talepkarı biziz. Denetlemeyi asıl biz istiyoruz. Ama bunun adil bir şekilde tüm sektör için yapılması gerek. 18 Ocak'ta Sanayi ve ticaret Bakanlığı'na yazılı olarak görüşlerimizi bildirdik. Başbakan'dan da şubat ayı içinde randevu talebimiz var."
TESK seçim malzemesi yaptı ama bu memleket meselesi
TÜRKİYE Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu'nun (TESK) yakın bir zamanda gerçekleşecek seçimi öncesi bir bardak suda fırtına kopardığını belirten Mehmet Nane, "Yasada geleneksel perakendeciyi geliştirici bir tek madde göremedik. Eğer varsa sonuna kadar destekleriz. Ancak bu yasa geleneksel perakendeciyi geliştirmeyen, modern perakendenin de gelişimini engelleyen bir tarzda hazırlanmış. Kısır seçim propagandasına kurban ediliyoruz" diye konuştu. Dar görüşlü bazı kişilerin kendi seçim propagandalarına alet ederek tasarıyı kullandıklarına değinen Nane şunları söyledi: "Bu insanlar sektörü bulandırıyorlar. Ortada ciddi bir bilgi kirliliği var. Biz bunu temizlemek için buradayız. Konu ülkemizin gelişmesi ile ilgili. Bunu istiyorlarsa birlikte çalışalım. Başbakan konuyu aslında çok güzel ifade etti. Ama anlamak istemiyorlar. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın geçen hafta altını çizdiği, geleneksel perakendenin günümüz şartlarına uygun olarak modern hale getirilmesine sonuna kadar destek veriyoruz. Ancak burada TESK seçimleri öncesi daha çok oy uğruna durum kaşınıyor. Biz esnafla karşı karşıya değil yanyana kurumlarız. Buradan da açık çek veriyoruz. Biz geleneksel perakendecilerin organize yapıya katılmaları için her türlü desteği vermeye hazırız." Bunun bir sektör konusu değilolmadığına değinen Nane, şunları söyledi: "Bu ne AVM'nin ne esnafın ne de hipermarketin konusu, bu memleket meselesidir. Bu konu tek başına organize perakendenin değil, üreticinin ve tüketicinin problemidir. Burada sorun algılandığı gibi bakkal amca hipermarkete karşı değildir. Sadece Türkiye'de son yıllarda tüketicinin tercihinden dolayı bir değişim yaşanmaktadır. Bizde bu değişimin aktörleriyiz. Ama iki taraf olarak karşı karşıya değiliz. Yan yanayız. Yasaklarla doğal süreci değiştirerek suyun yönünün değiştirmek isteyenler olabilir. Ama doğal süreçler dışarıdan gelen etkilerle değiştirilemez. Eğer bu yapılırsa tüketicinin seli gelir ve bunu boğar."
Otoparkta bile ayrımcılık yapılıyor organize perakende hedef alınıyor
MEHMET Nane, 400 metrekarenin üzerindeki mağazaların şu anda otopark oluşturmadan kuruluş izni alamayacağını hatırlattı ve şunları söyledi: "400 metrekarelik zincir mağazalara kent çarşılarında metrekaresinin yüzde 50'si kadar otopark zorunluluğu getirmek o markaya `Zincirleşme, büyüme' demektir. Örneğin Beşiktaş Çarşı'da zincir olmayan 400 metrekarelik mağazaya otopark zorunluluğu yokken mağaza sayısı 10 olan zincir mağazaya metrekaresi ne olursa olsun otopark zorunluluğu getiriliyor. Bu rekabet şartlarına aykırı. Organize perakende hedef alınıyor."
Yabancı yatırım getiren ve vergi kaynağı sektör
MEHMET Nane mevcut 230 AVM'nin yarısının yabancı yatırım olduğunu bunlar için 10 milyar dolarlık yabancı sermaye çekildiğini söyledi. Nane şu bilgileri aktardı:
Yapılacak 60 AVM'de de yine yarısına tekabül eden yabancı yatırım miktarı 7 milyar dolar olacak.
Organize perakende cirosu 70 milyar dolar. Yüzde 10'u vergi olarak ödense devlet direkt 7 milyar dolar vergi geliri elde ediyor.
Süpermarketler, AVM'ler keyfi bir yerlere açılmıyor. 21 makamdan 139 yerden izin alınıyor.
Hürriyet
Pazar günü AVM'ler kapanırsa 81 bin kişi işsiz kalacak
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı Mehmet Nane, AVM'lerin pazar günü kapatılması halinde yüzde 18 oranında iş kaybı yaşanacağını söyleyerek, "Her yıl 500 bin gencimizin iş gücüne katıldığı bir ortamda pazar günü kapatılmak, 81 bin aktif çalışanın iş akdinin feshi demek. Bu vebali kim alacak" uyarısında bulundu
İşsizliğin arttığı 2009'da organize perakendenin yüzde 2 istihdam yarattığına dikkat çeken Nane, sektörün direkt 450 bin, dolaylı 1 milyon 300 bin kişiye iş sağladığını ifade etti.
Sektörün minimum da 10 milyar dolarlık yabancı sermaye girişi yarattığını belirten Nane,"230 AVM'ye ek olarak, açılması planlanan 68 AVM düşünüldüğünde yapılacak yatırım tutarı yaklaşık 7 milyar dolar civarındadır. Bu da çok ciddi bir yabancı sermayenin ülkemize girişi demektir" dedi.
Kayıtdışına itiyor
Alışveriş Merkezleri ve Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Yasa Tasarısı'na ilişkin görüşlerini açıklayan Nane, şöyle konuştu:
"Bu tasarı, kayıt dışına ittiği gibiyatırım engeli de yaratıyor. Sorunlar mevcut kanunlara ek ve yeni düzenlemeler getirilerek çözülebilir. Bakkal amca hipermarkete karşı değildir, hipermarket de bakkal amcaya karşı değildir. Karşı karşıya gelen değil yan yana duran taraflarıyız. " Konunun, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından TESK'deki seçimler nedeniyle abartıldığnı söyleyen Nane, "Propaganda uğruna, koyduğumuz tuğlalar aşağı çekilmeye çalışılıyor"dedi.
ANAYASA'YA AYKIRI
- Şu an AVM açmak için 21 kurum, 139 makamdan onay alınıyor. Tasarıda zorunluluklar artmış.
- Bilimsel dayanak yok. Bir mağaza 10 metrekarenin üzerine çıktığında ek yaptırımlara tabi olacak. Bu zincir mağaza açılmasını engelliyor.
- 400 metrekareden küçük mağazalarda otopark mecburiyeti sadece zincirlerde aranıyor. Bu şekilde devlet eliyle ayrımcılık yapılması Anayasa hükümlerine aykırı.
- Private label'a gelen yüzde 20 sınırı Zara, İnci gibi yüzde 100 özel markayla faaliyet gösteren şirketleri etkileyecek. Perakendeci iş yapamayacak.
- Mağaza açılış kapanış saatlerinin sınırlanması kuruluş özgürlüğü prensibine aykırı. Sınırlama gerekirse bunu kendi iç dinamiği içinde perakendeciler çözer.
Milliyet
Bir gün için 81 bin işsiz
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, alışveriş merkezlerinin pazar günü kapatılmasının 81 bin çalışanın işini kaybetmesine neden olacağını belirterek "Bu vebali kim almak istiyor?" dedi. Dün İstanbul'da basın toplantısı düzenleyen Nane, her yıl 500 bin gencin iş gücüne katıldığı Türkiye'de pazar günü kapatılmanın sektörden yüzde 18 işçi çıkartma anlamına geleceğini söyledi.
450 BİN KİŞİ ÇALIŞIYOR
Nane, `Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı'nın, sektör için düzenleyici değil yatırım engeli yaratan, kayıt dışını teşvik eder nitelikte olduğunu söyledi. Mehmet Nane, 2009'da işsizliğin arttığı ortamda organize perakendenin net yüzde 2 istihdam yarattığını, sektörün direkt 450 bin, dolaylı 1 milyon 300 bin kişiye iş sağladığını dile getirdi.
100 BİNİ YENİ İSTİHDAM
Mehmet Nane, bugün 236 olan alışveriş merkezinin (AVM) 2011 sonuna kadar 304'e çıkacağını belirterek "Yeni açılacak 68 AVM'ye 7 milyar dolar yatırım yapılacak. Bir yıl içinde sigortalı ve kayıtlı en az 100 bin kişiye iş olanağı yaratacağız" dedi. Sektörün devletin `doğal vergi dairesi' olduğunu belirten AMPD Başkanı Mehmet Nane, 70 milyar liralık ciroya karşılık 7 milyar dolarlık Katma Değer Vergisi (KDV) tahsilatına aracılık ettiklerini belirtti.
TÜRKİYE'DE DEĞİŞİM VAR
2009'da organize perakende yüzde 7 büyürken yerel ve tekil zincirlerin yüzde 15 büyüdüğüne dikkat çeken Nane, bunun Türkiye'nin değişimini net gösterdiğini kaydetti. Nane şöyle konuştu: "Türkiye'de karşı karşıya gelme yoktur. Bakkal amca hipermarkete karşı değildir, hipermarket bakkala karşı değildir. Türkiye'de tüketicinin tercihinden dolayı bir değişim vardır. Bizler bu değişimin aktörleriyiz."
Posta
AVM'ler pazar kapanırsa 81 bin kişi işsiz kalır
Alışveriş merkezlerinin pazar günü kapatılması ile ilgili yasa tasarısı taslağının kanunlaşması halinde 81 bin aktif çalışanının işsiz kalacağı açıklandı. Her yıl 500 bin gencin iş gücüne katıldığı bir ortamda AVM'lerin pazar günü kapatılmasının sektörden yüzde 18 işçi çıkartmak anlamına geldiğini söyleyen Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, "Bu vebali kim üstüne almak istiyor?" dedi. 2009'da işsizliğin arttığı ortamda organize perakendenin net yüzde 2 istihdam oluşturduğunu, sektörün direkt 450 bin, dolaylı olarak 1 milyon 300 bin kişiye iş sağladığını söyleyen Mehmet Nane şöyle konuştu: "2008 yılında açılan 28 AVM'ye yapılan yatırım miktarı 2.5-3 milyar dolar. Önümüzdeki dönemde açılması planlanan 68 tane AVM düşünüldüğünde yapılacak yatırım tutarı yaklaşık 7 milyar dolar civarında. Bu da çok ciddi bir yabancı sermayenin ülkemize girişi demektir." Nane, 70 milyar liralık ciroyu temsil ettikleri düşünüldüğünde, 7 milyar dolarlık KDV tahsilatına aracılık ettiklerini de sözlerine ekledi.
Türkiye
Bakkal amca'ya karşı değiliz
Kamuoyunda 'Hipermarket Yasası' olarak bilinen Alışveriş Merkezleri ve Büyük Mağazalar Yasa Tasarısı üzerindeki tartışmalar büyüyor. Market yöneticileri, tasarıdaki bazı maddeleri desteklememelerine rağmen esnaf ile karşı karşıya getirilmekten son derece rahatsız. Bakkalara karşı olmadığını belirten AMPD Başkanı Mehmet Nane, "Bizi bakkalların önünde engel gibi göstermek tüketiciye haksızlıktır." dedi.
Son 10 yıldır çıkarılması için düğmeye basılan ancak bir türlü uygulamaya konulamayan Alışveriş Merkezleri ve Büyük Mağazalar Yasa Tasarısı ile ilgili tartışmalar yeniden alevlendi. Alışveriş merkezlerinin (AVM) bakkallarla karşı karşıya getirilmesine tepki gösteren Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, "Hipermarketler, bakkal amcayla karşı karşıya değil, yan yana olacak. Bizler bakkallarla birlikte büyümek zorundayız. Bu, sektörün değişmez kural ve kaidelerinden biridir." dedi. Nane, iki tarafının karşı karşıya getirilmesinde Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu'nun (TESK) oy kaygısı olduğunu iddia etti.
Hem küçük esnafı hem de büyük alışveriş merkezlerini yakından ilgilendiren Büyük Marketler Yasa Tasarısı'nın görüşmeleri devam ediyor. Başbakan Erdoğan'ın, "Büyük alışveriş merkezleri dünyanın gerçeği. Artık mahalle bakkalları da buna bir çözüm bulmalı." ifadeleri, tasarının sürecini hızlandırdı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan taslağa küçük ve orta ölçekli bakkallar destek verirken, AVM temsilcileri tepki gösterdi. Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı Mehmet Nane, AVM'lerle ilgili yapılacak olan yasal düzenleme ile ilgili basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Tasarının Meclis'ten geçmesi halinde alışveriş merkezlerinde önemli oranda istihdam kaybının yaşanacağını savunan Mehmet Nane, "Her yıl 500 bin gencimizin işgücüne katıldığı bir ortamda pazar günü kapatılmak demek sektörden yüzde 18 işçi çıkartmak demektir. Bu vebali kim almak istiyor?" diyerek tepki gösterdi. Tasarının birden fazla sektörü ilgilendirdiğine dikkat çeken Başkan Nane, organize perakendeciliğin istihdamın dinamosu konumunda olduğunu dile getirdi. Yasal düzenlemeler yapılırken tüketici taleplerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini kaydeden Nane, alışverişlerin ağırlıklı olarak cumartesi ve pazar günleri yapıldığını, bundan dolayı pazar günü kapatılmaların birçok sorunu beraberinde getireceğini anlattı. Sektörün, gerek yabancı yatırımcıları Türkiye'ye çekme potansiyeli ile gerekse yerel perakendecilerin yatırımları ile ülke ekonomisine katkı sağladığını belirten Nane, "Bugün 236 adet olan AVM sayısının 2011 yılı sonunda 304'e çıkmasını hedefliyoruz. Yeni yapılacak olan 68 alışveriş merkezi ile bir yıl içinde sigortalı ve kayıtlı en az 100 bin kişiye yeni iş olanağı oluşturacağız. Yaklaşık 7 milyar dolarlık yatırım ve binlerce kişiye istihdam benzeri görülmemiş bir mertebedir." dedi. Organize perakende sayesinde doğrudan devletin kasasına yıllık 7 milyar dolarlık bir vergi ödemesi yapıldığını da sözlerine ekleyen Nane, kayıtsız ticaretten ötürü devletin uğradığı zararın, organize perakende sayesinde bertaraf edildiğini iddia etti.
Bir sektörün ötekine üstünlüğü yok
Tüketici taleplerini yasal düzenlemelerle yönlendirmenin hata olduğunu dile getiren Mehmet Nane, "Organize perakende sektörünü geleneğimiz içinde yer alan, bakkalların karşısında görmek, bakkalların önünde engel gibi göstermek tüketiciye haksızlıktır. Tüketiciler için AVM'ler, bakkalların yerini alamaz, bakkallar ise AVM'lerin yerini dolduramaz."diyerek burada bir sektörün ötekine üstünlüğü olmadığını, ancak geçişinden bahsetmenin mümkün olduğunu kaydetti. "Bu sürecin hızını ve yönünü ise sadece ve sadece tüketicilerimiz belirleyecektir. Yöneticilerimizden tek isteğimiz, bu geçişi doğal akışına bırakmalarıdır." sözleriyle kanun tasarısı taslağı hakkında da görüşlerini dile getiren AMPD Başkanı, hazırlanan kanun tasarısıyla ticari işletmenin kurulması için öngörülen yasal zorunluluk ve düzenlemelere ek şartlar getirildiğini savundu. Nane, ayrıca bu durumun yatırım ve istihdam alanlarının oluşmasını olumsuz etkileyeceğini dile getirdi.
Organize perakendecilerin faaliyetlerini yeniden düzenlemeyi hedefleyen ilave bir şemsiye yasaya ihtiyaç olmadığını belirten Nane, konuşmasını şöyle noktaladı: "Kanun taslağının gerekçelerini teşkil eden hususlar, mevcut İmar Kanunu, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu gibi yasaların etkin uygulanmasıyla çözülebilir. Bu konu, kısa vadeli çıkarlara ve sektörel seçim propagandalarına alet edilemeyecek kadar önemlidir. Bu sebeple kerameti kendinden menkul kişilerce bir bardak suda fırtınalar koparılmasına izin verilmemelidir."
Tasarı Meclis'ten geçerse ne değişecek?
Büyüklüğü 400 metrekareden fazla olan marketler pazar günü açılmayacak.
Marketler sabah 10.00'da açılacak, akşam 20.00'den sonra müşteri kabul etmeyecek.
Market markalı ürünlerin toplam marketin satış cirosu içindeki payı yüzde 20'yi geçmeyecek.
Büyük mağazaların açılabilmesi için Büyük Mağazalar İzin Kurulu'nun iznine tabi tutulacak.
Tedarikçinin parası 60 gün içinde ödenecek.
Kanun taslağının 12'nci maddesine göre büyük marketler, tedarikçi ve üreticiden hizmet, raf, katılım, anons bedeli talep edemeyecek.
Büyük mağazalar, şehir yerleşim merkezleri içinde satış alanlarının en az yarısı kadar alanı ücretsiz otopark olarak tahsis edecek.
Zaman
AVM'ler TESK seçimlerine kurban ediliyor
Alışveriş Merkezleri ve Perakendecileri Derneği (AMPD) yönetimi, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu'na (TESK) veryansın etti. "Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı kısa vadeli çıkarlara alet edilemeyecek kadar önemli. Önümüzdeki dönemde TESK'te seçimler var. Bu konu seçim propagandasına alet ediliyor" diyen AMPD yöneticileri, alışveriş merkezlerinin pazar günü kapalı olması durumunda 81 bin kişinin işinden olacağını açıkladı.
AMPD, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı ile ilgili sessizliğini bozdu. Dün İstanbul'da tasarı ile ilgili düzenlenen toplantıda konuşan AMPD Başkanı Mehmet Nane, "AVM'lerin pazar günü kapatılmasına yönelik tasarıda herhangi bir madde yok. Ancak pazar gününe ilişkin ya da büyük mağaza ve marketlerin saat 18.00'de kapatılması sektörün istihdamında yüzde 18'lik kayba neden olur. Bu da yaklaşık 81 bin çalışanın iş akdinin feshi demek" açıklamasını yaptı.
Mehmet Nane, yasa tasarısıyla ilgili görüşlerini 18 Ocak'ta Sanayi ve Ticaret bakanlığı'na yazılı olarak ilettiklerini Başbakan Tayyip Erdoğan'dan da konuyu görüşmek amacıyla Şubat ayı içinde randevu istediklerini söyledi.
Bir bardak suda fırtına
TESK'in yakın bir zamanda gerçekleşecek seçim öncesi bir bardak suda fırtına kopardığını belirten Nane, "TESK önümüzdeki dönem yapılacak seçimlerini düşünüyor. Kısır seçim propagandasına kurban ediliyoruz. Yasada geleneksel perakendeciyi geliştirici bir tek madde göremedik. Bu yasa geleneksel perakendeciyi geliştirmeyen, modern perakendenin de gelişimini engelleyen bir tarzda hazırlanmış. Biz esnafla karşı karşıya değil yan yana kurumlarız. Geleneksel perakendecilerin organize yapıya katılmaları için her türlü desteği vermeye hazırız" dedi.
İngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerde pazar günü mağazaların tekrar açılması için çalışmalar yapıldığına dikkat çeken Nane, Fransa'nın sınır bölgelerinde pilot uygulama olarak pazar günü dükkânların açıldığını söyledi.
Sektör olarak zaten kayıtlı, kurallı bir ekonomi içinde faaliyet gösterdiklerini belirten Nane, şemsiye bir yasaya ihtiyaç olmadığını kaydetti. Halen bir mağaza ve AVM açmak için 21 makamdan izin, 139 makamdan da onay alınması gerektiğini ifade eden Nane, "Bu nedenle yeni tasarı ile yeni bürokrasi getirmek çok anlamlı değil" dedi.
Sınırlama olumsuz etkiler
Yasa tasarısının anlaşılmayan ve üzerinde çok tartışılan maddelerinden biri de private label'a (market markaları) getirilen yüzde 20 sınırı. Mehmet Nane konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "İnci, Zara, Kiğılı, IKEA gibi markalar kendi markasını başka yerlerde ürettiriyor. Yüzde 20 sınırı ile iş yapamaz duruma gelecekler. Bu maddenin kime uygulanacağı ve uygulamaların yönetmelikle belirleneceği belirtiliyor. Hiçbir şey net değil. Yönetmeliğin insafına bırakılır mı? Tüccar ve üretici birbirine girmiş. Binlerce yıldır bir üreticiler vardır bir de bunu satan tüccarlar."
Yasa tasarısının fasonla market markalı ürünleri aynı tanımla ele aldığına dikkat çeken AMPD Büyük Mağazalar Grup Başkanı ve İnci Ayakkabı'nın sahibi Ali Murat Kızıltaş ise sorunun marketler için hazırlanan yasa tasarısının içine herkesin sokulmaya çalışılmasından kaynaklandığını açıkladı.
Referans
'Bu vebali kim alacak?'
AVM'ler Pazar kapanırsa 81 bin kişi işsiz kalır
AMPD, alışveriş merkezlerinin Pazar günü kapatılmasının sektörün istihdamının yüzde 18'inin yani 81 bin kişinin iş akdinin fesh edilmesi anlamına geldiğini açıkladı. AMPD Başkanı Mehmet Nane, "Bu vebali kim alacak?" uyarısı yaptı
Alışveriş merkezlerinin Pazar günü kapatılması konusunda AMPD sessizliğini bozdu. AMPD Başkanı Mehmet Nane, alışveriş merkezlerinin Pazar günü kapatılmasının AVM'lerdeki 81 bin kişinin iş akdinin fesh edilmesi anlamına geldiğini belirterek, "AVM'leri Pazar günü kapatmak demek, yüzde 18 işçi çıkartmak, yani 81 bin aktif çalışanın iş akdinin feshi demektir. Bu vebali kim almak istiyor?" dedi. Nane, AVM'lerin Pazar günü saat 18.00'de kapatılmasının ise yüzde 18 istihdamın yarısının kaybolması anlamına geldiğini belirtti.
Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı'nı AMPD Yönetim Kurulu üyelerinin de bulunduğu bir toplantıyla değerlendiren AMPD Başkanı Mehmet Nane, AVM'lerin sadece alışveriş değil aynı zamanda eğlence, buluşma noktaları ve kültür merkezleri olduğuna da dikkat çekerek, "Türkiye'de ailelerin tamamının toplandığı tek gün olan Pazar günü AVM'ler kapatılmaya çalışılırken örnek aldığımız İngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerde Pazar günü mağazaların tekrar açılması için çalışılıyor" dedi. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın geçen hafta altını çizdiği geleneksel perakendenin günümüz şartlarına uygun hale getirilmesine destek verdiklerini de aktaran Nane şunları söyledi: "Ancak burada Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) seçimleri öncesi daha çok oy uğruna durum kaşınıyor. Biz esnafla karşı karşıya değil yanyanayız. Yasada geleneksel perakendeciyi geliştirici bir tek madde göremedik."
* ÇARŞIDAKİ MAĞAZAYA OTOPARK YOK
Tasarıdaki bazı maddeleri de değerlendiren Mehmet Nane, 400 metrekarenin üzerindeki mağazaların şu anda otopark oluşturmadan kuruluş izni alamayacağını hatırlattı. Nane,"400 metrekarelik zincir mağazalara metrekaresinin yüzde 50'si kadar otopark zorunluluğu getirmek o markaya 'Zincirleşme, büyüme' demektir. Oysa, Beşiktaş Çarşı'da 400 metrekarelik bir mağazaya otopark zorunluluğu yok"dedi. Nane, yasanın yönetmeliklere bırakıldığını savunarak, "Şu anda uygulamanın, denetimlerin nasıl yapılacağı belirsiz. Yapılan biz yapalım istim arkadan gelsin demektir" diye konuştu.
* PRIVATE LABEL'A SINIR ÇOK EŞLİLİK YARATIR
Yasa tasarısının fasonla market markalı ürünleri aynı tanımla ele aldığına ve private label (Market markalı) ürünlere yüzde 20 sınırı getirdiğine dikkat çeken AMPD Büyük Mağazalar Grup Başkanı Ali Murat Kızıltaş, "Bu tasarıyla dünya markalarına üretimini ya kendin yap ya da mağazanı kapat deniyor. Örneğin Zara, yasaya uymak için dünyanın dört bir tarafından aldığı ürünlere üreticinin markasını nasıl bassın. Ben tasarımımı, koleksiyonumu yapmışım. Üreten firmanın bana ne katkısı var ki onun etiketini de basayım. Mağazamda çok eşli bir durum ortaya çıkıyor" dedi. Migros Genel Müdürü Özgür Tort ise, krizden geçerken 'private label' ürünlerinin tüketicinin talebini canlı tutmada önemli bir araç olduğuna dikkat çekti.
Başbakan'dan randevu bekleniyor
AMPD Başkanı Mehmet Nane, yasa tasarısıyla ilgili görüşlerini 18 Ocak'ta Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na yazılı olarak ilettiklerini Başbakan Tayyip Erdoğan'dan da konuyu görüşmek amacıyla bu ay içinde randevu istediklerini açıkladı. Nane, "Bizi ilgilendirebilecek bakanlıklarımıza görüşümüzü ilettik. Başbakanımıza da görüşümüzü ilettik. Başbakanımızdan da görüşlerimizi sözlü olarak anlatabilmek için randevu istedik cevap bekliyoruz" dedi.
* 2009'DA organize perakende istihdama yüzde 2 katkı sağlayarak 450 bin kişiye iş imkanı sundu. Dolaylı istihdam olarak bakıldığında bu rakam 1 milyon 350 bine çıkıyor. Türkiye'de her yıl 500 bin kişi iş hayatına atılıyor.
* TÜRKİYE'DE kurulu 236 AVM'ye yapılan yatırım miktarı
10 milyar dolar seviyesinde. AVM sayısının 2011 yılı sonunda 304'e çıkmasıyla 1 yılda 100 bin kişiye iş yaratılacak, 7 milyar dolar yatırım yapılmış olacak.
Vatan
'81 bin kişi işsiz kalır'
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı Mehmet Nane uyardı: Pazarları alışveriş merkezlerini kapatacak yasa, 81 bin kişiyi işinden eder. Bu vebali kim alacak?
Hazırlıkları devam eden alışveriş merkezleri (AVM) ve büyük mağazalarla ilgili yasaya konulması önerilen 'AVM'ler pazar günü kapatılsın' önerisine, sektörden tepkiler gelmeye devam ediyor. Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, AVM'lerin pazar günü kapatılması önerilerine ilişkin, bunun 81 bin aktif çalışanın işini kaybetmesine neden olacağını belirterek, "Bu vebali kim almak istiyor?" dedi. Nane, düzenlenen toplantıda AVM'lerle ilgili yasa tasarısını değerlendirdi. Tasarının yatırım engeli yarattığını ve kayıtdışını teşvik ettiğini dile getiren Nane, "Bu tasarı kısa vadeli çıkarlara alet edilmeyecek kadar önemli. Faytoncular iş kaybı yaşıyor diye otomotiv fabrikalarını kapatma fikrini bir düşünün. Perakendede bu oluyor" dedi. Nane, AVM'lerin pazar günü kapanmasıyla ilgili tasarıda bir madde bulunmadığını, buna rağmen böyle bir uygulama söz konusu olursa sektörde çalışanların yüzde 18'inin işten çıkarılacağını belirtti. Nane, organize perakendeyi bakkalların karşısında göstermenin haksızlık olduğunu belirtti. Toplantıda sektör temsilcileri yasa tasarısıyla ilgili şunları söyledi:
İnci Deri Başkanı Ali Murat Kızıltaş: Kanun yerli markaların gelişmesine ciddi anlamda darbe vuruyor.
Migros Genel Müdürü Özgür Tort: Krizde dünya, tüketici talebini ayakta tutmak için private label'ı teşvik ederken, bizim sınırlama getirmemiz tüketici lehine değil.
Takvim
81 bin AVM çalışanı tehlikede
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, alışveriş merkezlerinin pazar günü kapatılması önerilerine ilişkin, bunun 81 bin aktif çalışanın işini kaybetmesine neden olacağını belirterek, ''Bu vebali kim almak istiyor?'' dedi.
Nane, gazetecilerle bir araya geldiği basın toplantısında, AVM'lerin pazar günleri kapatılmasının gündeme geldiğinin anımsatılması üzerine, şunları kaydetti:
''Her yıl 500 bin gencimizin iş gücüne katıldığı bir ortamda pazar günü kapatılmak demek sektörden yüzde 18 işçi çıkartmak demektir. Bu vebali kim almak istiyor? 81 bin aktif çalışanın iş akdinin feshi demektir bu... AVM sadece AVM olmaktan öteye geçmiştir, bir eğlence, buluşma, kültür merkezidir. Kentlerimizin ayrılmaz bir bütünü olmuştur. Kentsel donatıların bir parçası haline gelmiştir.''
Nane, düzenlemelerin tüketici talepleri göz ardı ederek yapılmaması gerektiğini söyledi.
Star Gazetesi
Hipermarket bakkal amcaya karşı değil, yasaya gerek yok
AMPD Başkanı Nane: Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Yasa Tasarısı, kayıtdışını tetikleyecek nitelikte. Bunun, işsizliği artıracağını görmek için medyum olmaya gerek yok
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın yeniden gündeme taşıdığı Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı Taslağı'na tepki sürüyor. Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği'nin (AMPD) taslak ile ilgili görüşlerini paylaşmak amacıyla düzenlediği toplantıda dernek başkanı Mehmet Nane, 'Yasa tasarısı sektör için düzenleyici değil, yatırım engeli yaratan, kayıtdışını teşvik edecek niteliktedir'' dedi. Tasarının perakendenin değil, memleketin meselesi olduğunun altını çizen Nane, 2009'da işsizlik artarken sektörün dolaylı olarak 1 milyon 300 bin kişiye iş sağladığını kaydetti.
SUYUN YÖNÜ DEĞİŞMEZ
Türkiye'de bakkal amcanın hipermarkete, hipermarketin de bakkala karşı olmadığını vurgulayan Nane, 'Organize perakendeyi bakkalların karşısında göstermek haksızlıktır. Bizler bir bütünün parçalarıyız. Bu bütünün kombinasyonunun ne olacağına tüketici karar verir. Yasalarla doğal süreci değiştirmek, suyun yönünü değiştirmek gibidir. Doğal olaylar, yaptırımlarla değiştirilemez.' dedi. AMPD'nin düzenleme yapılması taraftarı olduğunu ifade eden Nane, 'Kayıtlı ekonominin esas talepkarı biziz. Her türlü düzenlemede göreve hazırız. İlave bir şemsiye yasaya ihtiyaç olmadığını da net bir şekilde ifade ediyoruz' diye ekledi.
Zara Türkiye'den çekilecek mi?
TASARININ ilk maddesi ile bir ticari işletmenin kurulması için öngörülen yasal zorlukların aynen korunduğunu hatta ilave prosedürler getirildiğini söyleyen Nane, 'Ayrıca sektörümüzün denetlenmediği görüşü hakim. Bu külliyen yanlış'' dedi. AMPD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Murat Kızıltaş ise büyük mağazaların kendi markalarıyla ürettiği ürün miktarına sınır getirilmesi yle ilgili olarak 'Ülkemizde dünya markaları var, bunlara diyeceksiniz ki 'ya üretimini kendin yap, yapamıyorsan içine üreticinin markasını bas', Zara ne yapacak? Türkiye için özel üretim mi yaptıracak? Yapmayacağına göre Zara Türkiye'den çekilecek mi?' diye konuştu. AVM'lerin pazar günleri kapanması konusuna da değinen Mehmet Nane, ''Bekara hanımı boşamak kolay. AVM'lerin pazar günü kapatılması demek, 81 bin aktif çalışanın işini kaybetmesi demektir. Bu vebali kim almak istiyor?'' dedi.
Akşam
'Alışveriş merkezleri pazar günü kapatılırsa 81 bin kişi işsiz kalır'
Alışveriş merkezlerinin pazar günü kapatılması önerisine karşı çıkan AMPD Başkanı Mehmet Nane, 'Bu, sektör genelinde 81 bin aktif çalışanın işini kaybetmesi anlamına geliyor. Bu vebali kim almak istiyor? Alışveriş merkezleri artık bir eğlence, buluşma ve kültür merkezi' dedi
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, alışveriş merkezlerinin pazar günü kapatılması önerilerine ilişkin, bunun 81 bin aktif çalışanın işini kaybetmesine neden olacağını belirterek, "Bu vebali kim almak istiyor?" dedi. Nane, AVM'lerin pazar günleri kapatılmasının gündeme geldiğinin anımsatılması üzerine, şunları söyledi:
"Her yıl 500 bin gencimizin iş gücüne katıldığı bir ortamda pazar günü kapatılmak demek sektörden yüzde 18 işçi çıkartmak demektir. Bu vebali kim almak istiyor? 81 bin aktif çalışanın iş akdinin feshi demektir bu. AVM sadece AVM olmaktan öteye geçmiştir, bir eğlence, buluşma, kültür merkezidir. Kentlerimizin ayrılmaz bir bütünü olmuştur. Kentsel donatıların bir parçası haline gelmiştir."
450 bin çalışan var
Mehmet Nane, `Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanun Tasarısı Taslağı' ile ilgili görüşlerini paylaşmak amacıyla düzenlediği toplantıda sektörün istihdam dinamosu olan organize perakendenin Türkiye için çok önemli olduğuna işaret etti. Nane, 2009'da işsizliğin arttığı ortamda organize perakendenin net yüzde 2 istihdam yarattığını, sektörün direk 450 bin, dolaylı 1 milyon 300 bin olmak üzere toplam 1 milyon 800 bin kişiye iş sağladığını, ailelerle birlikte milyonların ekmek yediği sektör haline geldiğini anlattı.
Nane, `'Ülkemizde her yıl 500 bin kişinin iş yaşantısına katıldığını düşünürsek perakende sektörünün ülkemiz ve istihdam için ne kadar önemli olduğunu görürüz'' diye konuştu. Organize perakendeciliğin ülkenin, ekonominin barometresi olduğunu ifade eden Nane, sadece 2008 yılında açılan 28 AVM'yi incelediklerinde yapılan yatırım miktarının 2.5-3 milyar dolar arasında olduğunu, bunun büyük kısmını yabancı sermayenin oluşturduğunu, yıllar itibariyle Türkiye'de 230'un üstündeki AVM'de yabancı oranının yarı yarıya olduğu düşünüldüğünde minimum 10 milyar dolarlık yabancı sermaye girişi sağlandığını belirtti.
Doğal vergi dairesi
Nane, "Önümüzdeki dönemde açılması planlanan 68 tane AVM düşünüldüğünde yapılacak yatırım tutarı yaklaşık 7 milyar dolar civarındadır. Bu da çok ciddi bir yabancı sermayenin ülkemize girişi demektir" açıklamasını yaptı.
Sektörün devletin doğal vergi dairesi olduğunu söyleyen Nane, 70 milyar liralık ciroyu temsil ettikleri düşünüldüğünde, 7 milyar dolarlık KDV tahsilatına aracılık ettiklerini anlattı. Nane, AVM'de, organize perakendede kayıt içi oranın yüzde 99.7 çıktığını, pazarlarda bu oranın yüzde 16 seviyelerinde bulunduğunu belirtti.
Türkiye'nin değişim içinde olduğunu vurgulayan Nane, `'Türkiye'de gelenekselden moderne bir geçiş vardır ve bu değişimin öncüsü tüketicilerdir. Ne devlettir, ne belediyelerdir, ne sektör temsilcileridir. Tüketicilerin tercihleri paralelinde değişim oluşmaktadır ve bu değişim tüketicinin tercih ettiği moderne, organizeye doğru kaymaktadır'' diye konuştu.
Bakkal amcaya karşı değil
2009 yılında organize perakende yüzde 7 büyürken yerel ve tekil zincirlerin aynı dönemde yüzde 15 büyüdüğüne dikkati çeken Nane, bunun Türkiye'nin değişiminin ne yönde olduğunun net gösterdiğini kaydetti. Mehmet Nane, `'Türkiye'de bir değişim vardır. Türkiye'de karşı karşıya gelme yoktur. Türkiye'de bakkal amca hipermarkete karşı değildir, hipermarket bakkal amcaya karşı değildir, Türkiye'de tüketicinin tercihinden dolayı bir değişim vardır. Bizler de bu değişimin aktörleriyiz. Tarafları, ama karşı karşıya gelen değil yan yana duran taraflarıyız'' diye konuştu.
21 kurumdan izin alınıyor
Hazırlanan yasa tasarısı ile bir ticari işletmenin kurulması için ön görülen yasal zorluklar ve düzenlemeler aynen korunarak ilave prosetürler ve şartlar getirildiğini söyleyen Nane, bu kanunun amacının AVM'lerin büyük mağazaların, zincir mağazaların kuruluşlarına ve faaliyetlerine, denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlediğini, kanunla ilgili garabetin burada başladığıın söyledi. Nane, `'Bu açıklama ile sektörümüzün düzenlenmeyen, kuruluş izni alınmadan faaliyette bulunan, denetlenmeyen bir sektör olduğu görüşü hakimdir. Bu külliyen yanlıştır'' dedi.
Bugün bir alışveriş merkezi ve hipermarketin açılması için 21 kurum ve kuruluştan izin almak ve 134 makamdan da bu izinleri onaylatmak gerektiğine işaret eden Nane, "Sorunların ek bir yasaya gerek olmadan, mevcut yasalarla ki bunlar imar yasası ve imar yönetmelikleri, ticaret konunu, borçlar kanunu, tüketici kanunu'dur çözülebilir" şeklinde konuştu.
Otopark sıkıntısı
400 metrekareden küçük mağazalarda otopark mecburiyetinin aranması ve bunun sadece zincir mağazalar için aranmasının, organize perakendecilere `mağaza açmayın' demek anlamına geldiğine işaret eden Nane, devlet eliyle ayrımcılık yapılmasının anayasanın hükümlerine aykırı olduğunu kaydetti. Büyük mağazaların kendi markalarıyla ürettiği ürün (private label) miktarına sınır getirilmesiyle ilgili olarak da Mehmet Nane şöyle dedi:
`'Bu durum perakende sektörünün rekabetçi yapısına zarar getirecektir. Öncelikle bu düzenleme tüketicileri olumsuz etkileyecektir. Sektörde yüzde 100 özel marka ile faaliyet gösteren şirketleri de doğrudan etkileyecektir. Bugün İnci, Zara, İkea, Kiğılı gibi perakendeciler üretimlerinin büyük çoğunlukla kendi müesseseleri dışında, öz markalarıyla yaptırmaktadır. Mevcut tasarının hayata geçmesi durumunda, yüzde 20'lik bir sınır söz konusu olduğunda perakendeciler iş yapamaz hale gelecek. Bunları üreten KOBİ'ler de olumsuz etkilenecek." Nane, tasarı ile ilgili görüşlerini paylaşmak amacıyla bu ay içinde Başbakan Erdoğan'la biraraya geleceklerini söyledi.
`TESK perakende sektörünü seçime kurban ediyor'
İlave bir şemsiye yasaya ihtiyaç duyulmadığını yineleyen Mehmet Nane, "Yasa tasarısının bu kadar özellikle Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) tarafından kaşınmasının nedeni, önümüzdeki dönemde TESK'teki seçimden dolayıdır. Düşündükleri, alacakları oydur. Perakende sektörü TESK'in seçimine kurban ediliyor" dedi. Hükümetle ilgili bir sıkıntılarının olmadığını Başbakan Erdoğan'ın kendilerini desteklediğini ifade eden Nane, "Esnaf sanatkar kesinlikle desteklenmelidir. Bizler her zaman beraber büyümeye mecburuz. Ama esnaf desteklenecek diye perakende sektörünün önü kesilmemeli. Faytoncular iş kaybediyor diye otomobil fabrikalarının kurulmasının önüne geçilseydi, ya da terziler zarar etmesin diye tekstil fabrikaları engellenseydi ne olurdu? Bugün de yapılmak istenen budur. Bu konu kısa vadeli çıkarlara, sektörel seçim propagandalarına alet edilmeyecek kadar önemlidir'' diye konuştu.
AMPD Yönetim kurulu Başkan Yardımcısı Ali Murat Kızıltaş da sorular üzerine "Kanun çıktığı anda bir çok maddeleri nedeniyle zaten uygulanamaz hale gelecek. Ülkemizde dünya markaları var, bunlara diyeceksiniz ki `ya üretimini kendin yap, yapamıyorsan içine üreticinin markasını bas', Zara ne yapacak? Türkiye için özel üretim mi yaptıracak? Yapmayacağına göre Zara Türkiye'den çekilecek mi? Kanun çıktığı anda zaten bir sürü maddesinde sıkıntılar olacak'' dedi. Kızıltaş, bu kanunun yerli markaların da gelişmesine ciddi anlamda darbe vuracağını, büyüme yönünde önlerine engellerin konulmasının rekabet şartlarını zorlaştırdığını kaydetti. Kızıltaş, "Ülkemizde yerli markaların dayanabilmelerinin tek nedeni AVM'ler sayesinde çok yaygın hale gelmelerinden kaynaklanıyor. Bu engellenirse markalarımız çok ciddi kan kaybeder'' dedi. AMPD AVM Sektörel Grup Başkanı Aziz Torun da hafta sonu saat sınırlamasıyla ilgili, bunun bir yasal düzenlemeyle değil tamamen o alışveriş merkezi ve sektörün kendi içindeki bir düzenleme olmasıyla sağlanabileceğini söyledi.
Radikal
