Mülkiyet hakkı ne demektir? 11-10-2013

T.C. Anayasası, 35. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde açıkça yer alan mülkiyet hakkı ne demektir? Mülkiyet hakkı sahibine nasıl haklar sağlar? sorularının cevapları için haberimizi inceleyebilirsiniz..

Mülkiyet hakkı ne demektir?

T.C Anayasası 35. maddesi'nde "Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz" olarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine göre ise; "Her gerçek veya tüzel kişi mallarından yararlanmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Herhangi bir kimse ancak kamu yararı gereği olarak ve kanunun ön gördüğü koşullar ile devletler hukukunun genel ilkeleri çerçevesinde mülkünden mahrum edilebilir. Herkes, yasal şekilde elde ettiği mülküne sahip olma, kullanma, elden çıkarma ve miras bırakma hakkına sahiptir. Bunların kaybı karşılığında zamanında adil bir tazminat ödenmesi koşulu ile kamu menfaati nedeniyle veya yasada öngörülen koşullar çerçevesinde yapılması dışında hiç kimsenin elinden mülkü alınamaz. Mülkün kullanımı, kamu menfaati için gerekli olduğu ölçüde yasa ile düzenlenebilir." şeklinde tanımlanan mülkiyet hakkı; İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin birinci kuşak hakları içinde de yer alıyor.

Mülkiyet hakkı malike; kullanma,semerelerinden yararlanma,devretme-tüketme yetkilerini veriyor. Mülkiyet hakkı ona sahip olana, hakkın konusu olan eşya üzerinde ve kanunun çizdiği sınırlar içinde dilediği gibi tasarruf etmek yetkisini veren haktır.

Mülkiyet hakkı ve onun sağladığı kullanma ve yararlanma yetkisi ancak kamu yararı amacıyla ve kanunla sınırlandırılabilir. Örneğin; Toprak reformu kanunu, İmar Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, medeni kanun 661 maddesinde belirtildiği üzere; “Bir kimse mülkünü kullanırken, komşusuna zarar verecek her türlü taşkınlıklardan çekinmeğe mecburdur.” gibi.

Mülkiyet hakkı kavramı

Mülkiyet hakkı, nesneler (eşyalar) üzerinde en geniş yetki sağlayan bir ayni hak olarak tanımlanabilir. Mülkiyet hakkının sahibine çok geniş yetkiler veriyor olması bu hakkın sınırsız olduğu anlamına gelmediği medeni kanunun 618inci maddesinde belirtilmiştir. mülkiyet hakkının sahibine sağladığı en geniş yetki, tasarruf yetkisidir. Malik, kanun dairesinde malı üzerinde dilediği gibi tasarruf edebilir. Mutlak tasarruf yetkisi hem maddi hem de hukuki tasarrufları içine alır. Maddi tasarruf malikin malını kullanması, ondan yararlanması, değiştirilmesini hatta gereğince onu yok etmesini de içine alır. bunun yanında malikin malına ilişkin hukuki işlemler yapması, örneğin evini satması, kiraya vermesi, saatini rehnetmesi ise hukuki tasarruftur. mülkiyet sahibine bir eşya üzerinde tam ve geniş yetkileri veren ayni haktır.