Murat Sungur Bursa: Elektrik fiyatları kararlılık kazanacak

Bursa, enerji sektöründeki son gelişmelerin değerlendirildiği ve Zorlu Enerji’nin 2011 hedeflerinin aktarıldığı toplantıda yaptığı konuşmada, dünya enerji gündeminin en önemli maddelerinden birinin arz güvenliği olacağını belirterek, Türkiye gibi yüzde 70’in üzerinde dışa bağımlı bir ülke için de kaynak çeşitliliğini artırmanın taşıdığı öneme işaret etti.

2023 yılına kadar enerji sektörüne 120-130 milyar doların üzerinde yatırım yapılması gerekeceğini anımsatan Bursa, önümüzdeki yıl üretim özelleştirmelerinin gündemde en üst sırayı alacağını söyledi. Bursa, özelleştirmeler sonrası rehabilitasyon çalışmaları ile en yüksek verimliliğin oluşturulması, çevre mevzuatına uyum sağlanması gibi çalışmalarla ilave her türlü yatırımın özel sektör aracılığıyla yapılacağı bir ortamın yerleşmesini beklediklerini kaydetti.

Geçen yıl kriz nedeniyle azalan elektrik tüketiminin bu yıl sonunda 210 milyar kilovatsaate, gelecek yıl da 220-225 milyar kilovatsaate ulaşmasını beklediklerini dile getiren Bursa, "Arz ve talep arasında kritik bir durum vardı. Krizde tüketim azalırken yatırımlar devam edince bunun aşılmasını sağladık. Türkiye şu anda maksimum tüketim rakamına ulaşsa da, rezerv kapasiteye
 ulaşmış durumda. O musibetten böyle olumlu bir şey çıktı. 3 bin megavata yakın yatırım yapan sektör aktörleri arz güvenliği sorununu gündemden çıkardı" diye konuştu.

Bursa, Zorlu Enerji’nin yatırımlarına da değinerek, şu anda Kızıldere jeotermal sahasında 75 megavat kurulu güce ulaşmak için çalışmalarını sürdürdüklerini, jeotermalde en büyük kapasiteye sahip şirket durumuna geleceklerini; Pakistan’daki rüzgar santralinin ilk 50 megavatının yatırımlarına 2011 yılının ilk yarısında başlayacaklarını; Moskova’daki iki doğalgaz santralinden birinin tüm inşaat ve montajının bittiğini, 2011 ilk aylarında deneme üretimine başlanmasını, ikinci santralin faaliyete geçmesinin ise gelecek yılın sonlarında gerçekleşmesini planladıklarını anlattı.

İsrail’deki yatırımları konusunda da bilgi veren Bursa, İsrail’de bir tane 800 megavat, iki tane 100’er megavat ve bir tane 50 megavat kapasiteli toplam 4 santralin Zorlu Enerji’nin müteahhitlik firması tarafından inşa edilerek devreye alınacağın ve Zorlu Enerji’nin belli bir pay sahibi olacağını ifade etti. Zorlu O&M’in de uzun vadeli bakım ve işletme hizmetlerini üstleneceği bir
 modelin planlandığını dile getiren Bursa, ancak İsrail ile yaşanan gerginlikler döneminde "hiçbir şey olmamış gibi" devam etmeyi toplumsal duyarlılıklarıyla bağdaştırmadıklarını kaydetti. Bursa, Zorlu Endüstriyel’in 800 megavatlık doğalgaz çevrim santralinin
 yapım, inşaat, montaj ve devreye alma sorumluluğundan tamamen çıktığını ve işi bir ABD’li şirketin üstlendiğini; Zorlu Enerji’nin yüzde 25’lik ortak payının ve Zorlu O&M’in bakım ve işletme haklarının ise devam ettiğini, santralin tamamlanacağı 2,5 yıl sonraki duruma göre değerlendirme yapacaklarını söyledi

İSRAİL’DE FRENE BASMADIK, VİTESİ BOŞA ALDIK

Konuşmasının ardından soruları yanıtlayan Bursa, İsrail’deki yatırımlarına ilişkin karar alırken hükümetten herhangi bir telkin almadıklarını belirterek, "Frene basmadık, vitesi boşa aldık. ’Gözümüzü kar bürümüş, hiçbir şey tanımayız’ tavrı vermekten endişe ettik. İşi durdurmadık ama hızlandırmak için gayret içinde olmadık" dedi. Bursa, santrallerin inşa işinden çıkmalarının, orada insan gücü bulundurma, istihdam yaratmaya yönelik bir yatırımdan uzaklaşmalarını sağladığını kaydetti.

2011 yılında faaliyete geçecek kapasite beklentilerinin, lisanslama çalışmalarındaki gecikme nedeniyle bir miktar azaldığını söyleyen Bursa, doğalgaz arama işinden çıkmalarına ilişkin olarak "Bu bizim birinci işimiz değil. İhtisas alanımız da olmadığını gördük. Şirketi rasyonel şekilde yönettik ve önemli bir değere ulaştırdık. Ancak o dönemde yurt dışından gelen şirketlerin sahip olduğu teknolojiyi hızlı şekilde kazanma şansımız olmadığını gördük. Ancak hala o şirkette yeni aramalarda payımız devam ediyor. Her sondajda elde edilenin yüzde 25 kadarına sahip olma ve çıkarılan tüm gazı satın alma hakkımız var" değerlendirmesinde bulundu.

ELEKTRİK FİYATLARI

Bursa, elektrik fiyatlarına ilişkin beklentilerine yönelik bir soruyu, şöyle yanıtladı:  "Üretim özelleştirmeleri sonrası elektrik fiyatlarının bugüne kadarki istikrarını sağlayamayacağını düşünüyorum. Şu anda elektrik fiyatlarında önemli finansman maliyeti, amortismanı olmayan devlete ait santrallerin salt üretim maliyetleri, diğer santrallerle bir havuz içinde değerlendiriliyor.  Özelleştirmelerin ardından özel sektörün satın alma bedeli, bunların rehabilitasyon ve işletme maliyetlerini eklemeleriyle ortalamanın oldukça artacağını düşünüyorum. 1,5 yıl içinde özelleştirmelerin tamamlandığı düşünülürse, bunun ardından bir miktar hareket olacağını, 5-7 yıllık bir süre içinde fiyatların bir kararlılık kazanacağını öngörüyoruz." Önümüzdeki dönem ilgilenecekleri enerji yatırımları konusunda Bursa, Batı Anadolu’da linyit rezervlerinde yeraltında gazlaştırmayla üretim yapılıp yapılamayacağına ilişkin bir Ar-Ge çalışması yürüttüklerini, 2011 sonu, 2012 başında tamamlanmasını planladıkları bu çalışmanın sonucuna göre kömür santralleriyle ilgilenebileceklerini, onun dışında ilk olarak hidroelektrik santrallerin ilgi alanlarına girdiğini söyledi.

ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE 2 MİLYAR DOLAR YATIRIM
İGDAŞ özelleştirmesiyle ilgilenip ilgilenmedikleri konusunda ise Bursa, "Bu konuda çalışıyoruz ama ihale rakamlarının biraz bizim beklediğimiz pazar fırsatlarını vermediğini, dünyayı araştırdığımızda daha yüksek pazar fırsatları bulabileceğimizi düşünüyoruz. Türkiye’den daha iyi bir çekim gücü görürsek gidebiliriz" diye konuştu.

Bursa, Rusya yatırımıyla ilgili olarak finansal tablolarının uzun süre kendini toparlayamadığını, ancak oradaki sorunlu dönemlerin önemli kısmının aşıldığını ifade ederek, önümüzdeki yıl devreye almaların başlamasının ardından sürekli kaynak tüketen bir yatırımın gelir üretmeye başlamasıyla pozitife dönüş yaşanacağını dile getirdi. Toplantıda verilen bilgiye göre, Zorlu Enerji, önümüzdeki 5 yılda mevcut projelerini hayata geçirerek kapasitesini 4 kat artırmayı planlıyor. Bugüne kadar 2 milyar doların üzerinde yatırım gerçekleştiren Grubun, önümüzdeki dönemde yapacağı yatırımların toplamının da 2 milyar doların üzerinde olması öngörülüyor.

"ÜRETİM ÖZELLEŞTİRMELERİNE İLİŞKİN İLGİMİZ VE İŞTAHIMIZ VAR"

Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürü Arif Özozan da, geçen yıl Türkiye’de yüzde 40’ı yenilenebilir enerji olmak üzere yaklaşık 3 bin 800 megavatlık kapasite artışı yaşandığını, 2 bin 500 megavatlık yeni lisans dağıtıldığını belirtti.
         Özozan, Zorlu Enerji’nin ise 15 enerji santralinde toplam 738 megavat kurulu gücü ile her yıl ekonomiye 3 milyar kilovatsaat enerji sağladığını, kasım sonu itibariyle de 2,8 milyar kilovatsaatlik elektrik ticareti yaptıklarını kaydederek, 2010’un ilk yarısında gerçekleşen piyasa yapısı sonucu bilançoları olumsuz etkilense de, sene ortasından itibaren talep ve fiyatlardaki iyileşmenin
 şirketin karlılığına da olumlu yansımaları olacağını ifade etti. Önümüzdeki yıl yatırım planlarına yaklaşık 450 megavatlık yenilenebilir enerji yatırımını almayı düşündüklerini ifade eden Özozan, "2013’te ciddi anlamda gelişmiş ülke ekonomilerinde olduğu gibi elektrik, gaz gibi emtiaların türev piyasalarda ve Vadeli Opsiyon Borsasında (VOB) değerlendiğini göreceğiz ve biz de burada yerimizi almak istiyoruz" dedi. Elektrik dağıtım işi ile ilgilenmediklerini söyleyen Özozan, "Zorlu Enerji olarak üretim özelleştirmelerinde ilk şirketlerden biriydik. Üretim özelleştirmelerine ilişkin ilgimiz ve iştahımız var. İlk girdik, son çıkan olma
 hedefimiz var" diye konuştu.

"ZORLU O&M 2011’DE 40 MİLYON DOLAR CİRO HEDEFLİYOR"
Zorlu O&M Genel Müdürü Erdoğan Güneş de, santral bakım ve işletme hizmetleri alanında faaliyet gösteren şirketin halihazırda Türkiye’nin yanı sıra Kuveyt, Hindistan, Yunanistan, Pakistan, Rusya’nın da aralarında bulunduğu 8 ülkede hizmet verdiğini söyledi. Güneş, 2010 yılı içinde İsrail’deki Dorad projesinin 25 yıl boyunca bakımını üstlendiklerini, projenin büyüklüğünün 600 milyon dolar seviyesinde bulunduğunu belirtti.

Bu yıl THY Teknik A.Ş. ile uçak motorları ve enerji santrallerinde kullanılan endüstriyel gaz türbinleri bakım, onarım ve revizyon faaliyetleriniyapmak üzere yarı yarıya ortaklıkla "Ortak Girişim Şirketi Genel Prensipleri Anlaşması" imzaladıklarını kaydeden Güneş, "THY Teknik ile kurulan ve 2011 başında faaliyete geçecek ortak girişim şirketinin 2015 yılı itibariyle 100 milyon dolar ciro hedefine ulaşması bekleniyor. Zorlu O&M’in 2010 yılı cirosunun 30 milyon dolar olarak gerçekleşmesini, 2011 yılında ise 40 milyon doların üzerinde bir ciro elde edilmesini hedefliyoruz. 2015 ciro hedefimiz ise 100 milyon dolar sınırını aşmak" diye konuştu.

AA