Müteahhitlik sektörü kamu ile işbirliği yapıyor!

Müteahhitlik sektörü yılı iki önemli gelişmeyle kapatıyor. Bunlardan ilki Kasım 2014 sonunda Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) sektörel disiplinleri yeniden tanımlayan önerilerden oluşan 10 maddelik “İnşaat Sektörü Bildirgesi”ydi; ikincisi ise küresel bir hareket.

TMB Başkanvekili ve Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Emre Aykar, Uluslararası Müteahhitler Birlikleri Konfederasyonu (CICA) Başkanlığı’na seçildi. Panamalı meslektaşı Vallarino Quijano’dan devraldığı başkanlık koltuğuna 1 Ocak 2015’te oturan Aykar’ın çantasında, 2030 yılında 57 trilyon dolara ulaşması beklenen altyapı yatırımlarını düzenleyen küresel kurallar bulunuyor.

‘MÜKEMMEL’ MODEL

Her iki gelişmeyi, Türk müteahhitlik sektörü açısından “zincirleme etki” olarak yorumluyorum. Yürümekte olan iş kapasitesi 150 milyar dolara ulaşan Türk müteahhitlik sektörü, 65 ülkenin üye olduğu ve toplam 5 trilyon dolarlık küresel iş hacmine sahip CICA’da “en etkili” konuma temsilci gönderiyor. Türkiye’nin 1970’lerde Libya ile başlayan yurtdışı müteahhitlik serüveni, 2015 yılı itibarıyla CICA gibi küresel bir kurumda, liderlik üstlenecek konuma geldi.

Ülke içinde ve dışında üretilen yapıların yüzde 90’ını 290 bin müteahhit içinde, TMB üyesi 141 müteahhidin yaptığını söyleyen Aykar, Birleşmiş Milletler (BM) Avrupa Ekonomik Konseyi’nin kamu ve özel sektör ortaklıklarının esaslarını belirlemek üzere hazırladığı “PPP El Kitabı”nın 2015 yılı içinde yayımlanacağına dikkat çekiyor ve gerekçesini anlatıyor: “2030’a kadar dünyada 57 trilyon dolarlık altyapı yatırımı planlanıyor. Devletler üretilen projelerin yüzde 55-60’ını finanse ediyor. Kalanı özel sektör yapıyor. Bu durumda PPP dediğimiz devlet-özel sektör karma modeller ağırlık kazanıyor. Malezya hastane, Hindistan karayollarında PPP modellerinde başarılı. Bu deneyimlerin paylaşılacağı ‘Uluslararası Mükemmeliyet Merkezleri’ kuruluyor.”

Aykar, uluslararası anlaşmazlıkları çözmek için gidilen tahkim kurullarının masraflı olduğu gibi zaman kaybına da neden olduğuna işaret ediyor:

“Türkiye, Afrika’da işler yapıyor. Bizim için de önemli bir konu, CICA’da ‘Uzlaşma Komisyonu’ kurulabilir. Dünya Bankası’nın 20 milyar dolar kaynak aktardığı 30 binin üzerinde sözleşme bulunuyor. DB, müşavirlik-mühendislik kurallarını belirleyen ‘Beyaz Kitap’ kriterlerini yenileyecek. Satın alma süreçleri tanımlanarak yolsuzlukların önlenmesi hedefleniyor.”

Türk müteahhitlik sektörü, “ENR-250” listesine 62 müteahhitlik firmasıyla birinci olan Çin’den sonra 42 firmasıyla 2’nci sıradan girdi. Yıllık iş hacminde Türkiye’nin payı yüzde 3.8 olurken, ENR- 250’de 14’üncü sırada olan İspanya toplam işlerden yüzde 14, Çin yüzde 12-13 oranında pay alıyor.

Türk müteahhitlerinin, petrol fiyatlarının yükselmesiyle komşu ülkelerin artan altyapı yatırımlarını gerçekleştirerek “patlama” yaşadığını söyleyen Aykar, “Petrol fiyatlarının düşmesi bölgesel pazarlarda gerileme yaratabilir, ancak şu anda altyapı yatırımlarından kimse vazgeçmedi” diye de ekliyor.

TMB’ye göre, Türk müteahhitlik sektörü 2014 yılının ilk 9 ayında da 20 milyar dolar iş kapasitesi yarattı. Aykar son 11 yılda 164 kez değiştirilmiş olmasına rağmen Kamu İhale Kanunu’nun “son kez” yenilenmesinden yana... Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan’ın da çeşitli kereler dile getirdiği gibi, ihalelerde eşik değerin belirlenmesi çok önemli. Gerçekçi olmayan ucuz fiyatlar verip ihale alan bazı firmalar, işin tamamlanma maliyetini tırmandırıyor.

Havalimanlarında TAV, demiryollarında Yapı Merkezi, enerjide GAMA’nın yurtiçinde biriktirdiği tecrübelerle kendi alanlarında uluslararası markalar olduklarını vurgulayan Aykar’ın sözlerine, “rekabetçi ve şeffaf bir kamu ihale düzenine” duyulan ihtiyacı ekliyorum...

Serpil Yılmaz-Habertürk