Ön ödemeli satışta nelere dikkat edilmeli?

Maketten satış yapıp vatandaşları mağdur eden firmalardan biri olan Makrom Yapı'nın sahibi ve yöneticilerinin nitelikli dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklanması, inşaat sektöründeki riskleri konut alınlarının gündemine bir kez daha getirdi. Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren Yeni Tüketici Kanunu, koruyucu hükümler içerse de konutzedelerin oluşmasına yol açabilecek uygulamalar devam ediyor. İnşaat firmaları yasanın getirdiği düzenlemeleri dikkate almadan satış yapmayı sürdürürken, devlet denetim yapmadığı için vatandaş kendi başının çaresine bakmak zorunda kalıyor.

Aslında Mayıs 2014'te yürürlüğe giren yeni yasa ön ödemeli konut satışıyla ilgili net ifadeler içeriyor. Yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmesi yapılamayacağını belirten yasa, satışın tapu siciline tescil edilmesini ve satış vaadi sözleşmesinin de noterde düzenlemesini zorunlu tutuyor. Firmalar, geçerli bir sözleşme yapılmadıkça tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemiyor. 

ÖN SATIŞ İZNİ İÇİN DÖRT SEÇENEK VAR

Tüketici Kanunu, ön ödemeli yani maketten satışlarda konut adedi 30 ve üzerinde olan projeler için firmayı, bina tamamlama sigortası yaptırması veya banka teminat mektubu, hakediş sistemi ve bağlı kredi ile teminat seçeneğinden biri için zorunlu tutuyor. Vatandaşların konut projelerinden ev alırken mutlaka bu firmalara bunlardan birine sahip olup olmadıklarım sorması gerekiyor. Bina tamamlama sigortasında, sigorta şirketleri ön ödemeli konut satış projesi için poliçe düzenleyecek ve satışa konu kısmı için sigorta teminatı belirleyecek. Sigorta primlerini yatıran müteahhitin konutları teslim edememesi durumunda, sigorta şirketi, tüketicinin konut için o tarihe kadar ödediği peşinat ve taksitler dahil tüm bedeli tüketiciye yasal faizi ile birlikte ödeyecek. Banka teminat mektubu seçeneğinde müteahhit toplam tahmini proje hasılatı kadar bankadan teminat mektubu temin ederek ön ödemeli satış yapabiliyor. 

Bu mektupta, firma yükümlülüklerini yerine getirmez ise, tüketicinin ödediği bedelin banka tarafından ödeneceği yazıyor. 

TÜKETİCİNİN PARASI İADE EDİLİYOR

Hakediş sisteminde ise tüketici, ödemeleri sözleşmede belirtilen bir bankada satıcı adına açılacak bir hesaba yatırıyor. Bu hesapta toplanan ödemeler, konutun ilerleme seviyesine göre müteahhite aktarılıyor. Eğer firma yükümlülüklerini yerine getirmezse, hesap üzerindeki haklarını kaybediyor ve banka tüketicinin parasını iade ediyor. Ön ödemeli konut satışının bağlı kredi ile yapılması halinde, kullandırılan kredi tutarında teminat sağlanıyor. Satıcı kullanılan bağlı kredi tutarının üzerinde kalan tutarı, ayrıca teminat altına alıyor. 

BİLGİLENDİRME FORMUNU GÖRMEDEN İMZA ATMAYIN

Ön ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmelik 27 Kasım 2014'te yayınlandı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelikte, "satış sözleşmesi kurulmadan en az bir gün önce ön bilgilendirme formunun tüketiciye verilmesi zorunludur" deniliyor. Bu formda sözleşme konusu konuta ilişkin bağımsız bölümün yer aldığı ada, parsel, blok, konum, kat ve benzeri temel nitelik bilgileri ile net ve brüt alanlarının olması gerekiyor. Konutun tüm vergiler dahil Türk Lirası olarak peşin ve taksitli toplam satış fiyatı; varsa teslim ve diğer masraflara ilişkin bilgiler, varsa faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık oran da bu formda yer almalı. Tüketicinin cayma ve sözleşmeden dönme hakkına ilişkin bilgiler, konutun teslim tarihi, verilecek teminata ilişkin bilgiler, yapı ruhsatının alınış tarihi, ödenecek aidat miktarının da yer alacağı ön bilgilendirme formuna ek olarak tüketiciye, bağımsız bölüm planı, vaziyet planı, kat planı ve mahal listesinin de verilmesi gerekiyor. 

Sözcü