OSB'lere kamulaştırma yetkisi veren düzenleme iptal edildi!

Anayasaya göre özel mülkiyete tabi taşınmazların kamu yararı gerekçesiyle bedeli ödenmek şartıyla kamulaştırılması yetkisi. Devlete ve kamu tüzel kişilerine ait olduğu gerekçesiyle Yüksek Mahkeme, 4562 sayılı Kanununun 5 incii maddesi ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca verilen "kamu yararı kararı" çerçevesinde OSB'lere doğrudan kamulaştırma yetkisi veren hükmünü, Anayasaya aykırı bularak iptal etti. Ancak AYM, iptal ettiği düzenlemeyle ilgili yürütmenin durdurulması istemlerini "koşulları oluşmadığı" gerekçesiyle reddetti. Buna göre, iptal kararları ancak gerekçeli karar Resmî Gazete'de yayımlandığında sonuç doğuracak" dedi. 

Anayasa Mahkemesi'nin OSB'lerin kamulaştırma yapma yetkisini iptal etmesi, OSB'lere kamusal statü verilmesi veya kamu kurumu niteliğinde olması yönündeki tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. 

Organize Sanayi Bölgeleri; sanayinin uygun görülen alanlarda yapılaşması, çevre sorunlarının önlenmesi, kentleşmenin yönlendirilmesi, kaynaklanıl rasyonel kullanılması ve girişimciye altyapısı tamamlanmış ucuz sanayi parseli sağlanması amaçlarıyla oluşturulan mal ve hizmet üretim bölgesi ile bu bölgenin sevk ve idaresinden sorumlu özel hukuk tüzel kişiliğinden oluşuyor. 

OSB Kanunundaki yetkiler, ayrıcalıklar ve muafiyetler dikkate alındığında, OSB'lerin özel hukuk tüzel kişisi olarak tanımlanmış olmakla birlikte, özel hukuk sınırlarını aşan bir konuma/statüye sahip olduğu görülmektedir. Organize sanayi bölgelerinin kuruluş öncesi hazırlık, kuruluştan itibaren genel kurul aşamasına gelinceye kadar il özel idarelerinin, belediyelerin ve meslek odalarının aktif olarak tüzel kişilik içerisinde bulunmaya devam etmeleri ve denetim konusunda merkezi idarenin kullanacağı yetkilerin sürekliliği OSB'lerin sıradan bir özel hukuk tüzel kişiliği olmadığını göstermektedir. Kısaca OSB'ler; yapı, tesis ve donatılardan oluşan mal ve hizmet üretimi için planlanmış ve oluşturulmuş coğrafi bir alan ile kar amacı gütmeksizin bu alanın sevk ve idaresinden sorumlu geniş kamusal yetkiler verilmiş nevi şahsına münhasır bir özel hukuk tüzel kişiliğidir. 

Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi'nin, OSB'lere sıradan bir özel hukuk tüzel kişiliği olarak bakması isabetli olmamıştır. OSB'ler kar amacı gütmez ve bazı kamusal yetkileri kullanırlar. OSB'ler bölge sınırları içinde mahalli idarelere ait pek çok yetkiyi kullanmaktadır. Yürürlüğe giren imar plânına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerin proje onayları, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinler ile işyeri açma ve çalışma ruhsatları OSB tarafından verilmekte ve denetlenmekte, elektrik projelerinin onayı ve kabul işlemi OSB'ler tarafından yapılmaktadır. OSB'ler, ilgili Bakanlık Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın denetimine tabidir. Özel hukuk tüzel kişiliği olunması ile kamu tüzel kişiliği olunmasının avantaj ve dezavantajlarının birlikte değerlendirilmesi gerektiğini, OSB'lerin özel hukuk tüzel kişiliği olduğu halde, birçok kamusal görevi yerine getirdiğini ve yetki kullandığını da söyleyerek, OSB'lerin Kamulaştırma yetkisi konusunda farklı görüşlerin öteden beri var olduğunu belirtti. 

Anayurt Gazetesi