PAB Mimarlık'tan Senegal’e kent pazarları!

2015 yılı Genç Mimar Ödülü sahipleri Pınar Gökbayrak, Ali Eray ve Burçin Yıldırım’ın kurucusu olduğu PAB Mimarlık, Senegal için tasarladığı “kent pazarları” ile Afrika’da yaşam alışkanlıklarını değiştirecek bir projeye imza atıyor. Senegal Hükümeti’nin talebi üzerine hazırlanan “Senegal Kent Pazarları” projesi, ülkenin 13 farklı kentindeki dağınık ticari faaliyetleri daha düzenli, güvenli, hijyenik ve yasal şekilde bir araya getirmeyi hedefliyor.

Türkiye’nin ve dünyanın çeşitli kentlerinde farklı fonksiyonlarda pek çok yapıya ve kentsel tasarım projesine imza atan PAB Mimarlık, Senegal Hükümeti’nin davetiyle ülke kentlerinin farklı ihtiyaçlarına adapte olabilecek esneklikte, modüler bir kent pazarı projesi tasarladı. Başkent Dakar’da ve diğer kentlerde günlük ticaretin çoğunlukla sokaklarda ya da araç yolunun iki yanına sıralanmış tezgahlarda gerçekleşmesi, bu ortamların düzensiz ve satıcı için mal güvenliğinden uzak oluşu, alıcı için ise hijyen koşullarını karşılamaması, ticaretin gayrı resmi olarak sürmesi ve vergilendirme sisteminin işlememesi gibi nedenlerle Senegal Ticaret Bakanlığı’nın girişimiyle PAB Mimarlık tarafından tasarlanan proje, Senegal kentlerindeki dağınık durumdaki ticari faaliyetleri kent pazarlarında, daha düzenli ve sürdürülebilir şekilde bir araya getirmeyi hedefliyor.

Proje, bakanlığın ilk adımda yangın geçirmiş olan Kaolack Pazarı’nı yeni yerine taşımak, ardından da toplam 13 farklı şehirde, farklı ölçeklerde kent pazarını kullanıma açabilmek planları doğrultusunda ele alınmış. Devletin ve toplumun ekonomik ve sosyal koşulları da göz önünde bulundurularak, ekonomik, yerel iklim ve malzemenin bilincinde, modüler ve esnek bir tasarım ile kent pazarlarının farklı kentlerdeki değişken ihtiyaçlara adapte olabilmesi, PAB Mimarlık’ın tasarımındaki en önemli çıkış noktası olmuş.

Yerin İhtiyaçlarına Göre Farklılaşan Varyasyonlar...

Birim modülün 5x7 m’lik bir dükkan ünitesinden oluştuğu pazar yerinin, kat sayısı, malzeme seçimi ve bir araya geliş biçimiyle farklı varyasyonları yaratılarak, arazinin ihtiyaçlarına kolayca adapte edilebilmesi sağlanmış. Hızlı ve yerinde kolay imalat için çelik taşıyıcı sistemle uygulanması öngörülen proje, zemine de minimum müdahalede bulunacak şekilde detaylandırılmış. Kaplama malzemesi olarak sık kullanılan tuğla veya kuru duvar sistemi önerilirken, dükkan cepheleri ise farklı ihtiyaçlara göre biçimlenecek şekilde, cam vitrinli, tamamen açılabilir metal veya bambu kepenkli ya da cephede sabit tezgahlı ve yarı açılır kepenkli olmak üzere farklı ürün ve ticaret alışkanlıklarına uyarlanabilir esneklikte tasarlanmış.

Dükkan modülleri, arazinin boyutu, araç yoluyla ilişkisi ve hizmet edeceği nüfus göz önünde bulundurularak yerin spesifik ihtiyaçlarına göre farklı varyasyonlar ve sayılarda bir araya getirilebilirken, temel olarak iki ana düzende gruplanması öngörülmüş: ‘Avlulu düzen’, pazar yerinin ortadaki açık alanda asma-germe sistemli daha esnek tezgahlara veya çeşitli sosyal etkinliklere ev sahipliği yapabilmesi öngörülerek tasarlanırken, ‘sokak düzeni’ karşılıklı dükkanlarıyla daha yoğun alanlar oluşturmaya elverişli olarak kurgulanmış. İklimin de elverişli olması nedeniyle pek çok sosyal faaliyet ve eğlencenin sokaklarda yapıldığı Senegal’deki bu geleneğin kent pazarına da entegre edilmesi önerilmiş ve kent pazarı içinde oluşturulacak açık alanların farklı faaliyetlere ev sahipliği yapması öngörülmüş.

Pazar yerleşimlerindeki temel tasarım prensiplerinden biri de içedönük pazar alanları elde ederek, kentleşmenin henüz tamamlanmadığı alanlarda mekanı sınırlandırıp tanımlayabilmek, pazar alanına giriş çıkışları birkaç noktaya indirip geceleri güvenliği kolayca sağlayabilmek olmuş. Modüllerin bir araya gelişi aynı zamanda gölgeli açık alanlar elde edecek ve doğal hava sirkülasyonuna elverecek şekilde, iklim verileri de dikkat alınarak kurgulanmış.

Ülke çapında kolayca uygulanabilmesi için yerel ve ekonomik malzeme seçkisiyle tasarlanan Senegal Kent Pazarları projesi, Dakar kent merkezi gibi daha prestijli alanlarda, gerek tasarımın ve malzeme opsiyonlarının zenginleştirilmesi, gerekse kapalı çarşı alanlarının eklenmesiyle büyük markaları da kompleksin içine katarak, katma değeri yüksek bir ticaret ortamının kurulması öngörüsüyle planlanmış.

Senegal’de yereli ve moderni birlikte yorumlayan PAB Mimarlık, Afrika’daki mimari ve ticari durumu şu şekilde açıklıyor: ‘‘Afrika kıtasında, alt yapı sektörünün yılda 100 milyar dolarlık yatırım gerektirmesi, fakat devlet bütçesinin bu yatırımları gerçekleştirecek kapasitede olmaması nedeniyle, önümüzdeki 5 yıl içinde ağırlıklı olarak yap-işlet-devret modelinin kullanılması öngörülüyor. Senegal, devlet stratejisi olarak Batı Afrika’nın dünyaya açılan noktası ve burada bölgesel bir lojistik merkez olmak üzere başka bir dizi büyük proje daha planlıyor. PAB Mimarlık olarak tasarladığımız “Senegal Kent Pazarları” projesinin, Afrika’nın bu önemli ülkesindeki yaşam ve alışveriş alışkanlıklarını, kültür ve yer bağlamlarından uzaklaşmadan, olumlu yönde değiştireceğine inanıyoruz.”

Haber Yeni Şafak Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...

Üniversite yıllarında hayal ettikleri mimarlık şirketini kurmayı başaran Pınar Gökbayrak, Ali Eray ve Burçin Yıldırım, 2015 yılı Genç Mimar Ödülü'nün sahipleri. Senegal Hükümeti'nin isteği doğrultusunda kent pazarı tasarlayan genç mimarlar, yol kenarlarındaki pazarların daha düzenli ve temiz olması için çalışıyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi'nden sınıf arkadaşı olan 3 mimar arkadaş, yıllar önce kafa kafaya verip kendi mimarlık şirketlerini kurdular. Şirkete baş harflerinden oluşan PAB ismini veren Pınar Gökbayrak, Ali Eray ve Burçin Yıldırım, 2007 yılından beri İstanbul'da farklı deneyimlerini bir araya getiriyor. Yapı ölçeğinden kentsel tasarım projelerine kadar değişik alanda üretim yapan mimarlar bugüne kadar ulusal yarışmalarda pek çok ödüle sahip olmakla beraber “Dünyanın En Başarılı Genç Mimarları Seçkisi”nde yer alıyorlar. 2015 yılı Genç Mimar Ödülü'nün de sahibi olan PAB Mimarlık şimdilerde Afrika'daki yaşam alışkanlıklarını değiştirecek bir projeye imza atıyor. Senegal hükümetinin isteği doğrultusunda “kent pazarları” tasarlıyorlar.

KÜLTÜREL ALIŞKANLIKLAR DİKKATE ALINDI

Türkiye'deki semt pazarlarının gündelik hayat kültürünün bir parçası olduğunu söyleyen PAB Mimarlığın kurucu ortaklarından Ali Eray, pazarların aynı zamanda sosyalleşmeyi sağlayan önemli bir kamusal alan olduğundan bahsediyor. Tasarladıkları pazarları sadece alışveriş amaçlı bir işlevle tanımlamak yerine, Senegallilerin gündelik hayatlarında aile ve arkadaşlarıyla paylaştıkları alanlar olarak görülmesi gerektiğini belirten Eray, “İklimin de elverişli olması nedeniyle pek çok sosyal faaliyet ve eğlencenin sokaklarda yapıldığı Senegal'deki bu gelenek kent pazarına da entegre edildi” diyor.

DEĞİŞEN İHTİYAÇLARA CEVAP VERİYOR

Genç mimarlar yerel iklimi göz önünde bulundurarak modüler ve esnek bir tasarım ile kent pazarlarının farklı kentlerdeki değişken ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışmışlar. Ülke çapında kolayca uygulanabilmesi için yerel ve ekonomik malzemelerle tasarladıkları projelerinin, Dakar kent merkezi gibi prestijli alanlarda katma değeri yüksek bir ticaret ortamının oluşmasını sağlamak istiyorlar.

13 FARKLI ŞEHRE PAZAR

Geçen sene Bakü'de, 330 hektarlık bir yeni yerleşim merkezi tasarladıklarını söyleyen Burçin Yıldırım, “Şimdi de Senegal'de farklı noktalara adapte olabilecek şekilde kent pazarları tasarladık. Öncelikli hedef, yangın geçirmiş olan Kaolack Pazarı'nı yeni yerine taşımak, ardından ise başkent Dakar başta olmak üzere toplam 13 farklı şehirde farklı ölçeklerde kent pazarlarını kullanıma açabilmek” diyor.

Ödüller ofisimize heyecan katıyor

Bugüne kadar mimari yarışmalarda birincilik elde eden PAB Mimarlığın aldığı en son ödül Gökçeada Lise Kampüsü projesi. Ulusal mimarlık yarışmasında birincilik elde ettiklari bu projenin yanı sıra tüm profesyonel kariyerleri göz önünde bulundurularak Arkitera 40 Yaş Altı Genç, Mimar Ödülü'nü 2015 yılı sonunda aldılar. Kendileri için güzel bir motivasyon olduğunu söyleyen Pınar Gökbayrak, "Bundan önce çeşitli ödüller aldık. Ancak onların her biri belirli proje içindi. Ödüller bir yandan kariyerimizde doğru yolda olduğumuzu göstermesi açısından çok motive ve teşvik edici, diğer yandan da bize ayrı bir sorumluluk yüklüyor. Bu tür ödüllerin ofisimize kattığı heyecan ve sorumluluk bilinci dışında tüm sektöre de ivme kattığını düşünüyoruz" diyor.

Yeni Şafak

Haber Özgür Düşünce  Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...

PAB Mimarlık, Senegal için tasarladığı 'Kent pazarları' ile Afrika'da yaşam alışkanlıklarını değiştirecek bir projeye imza atıyor. 

Türkiye'nin ve dünyanın çeşitli kentlerinde farklı fonksiyonlarda pek çok yapıya ve kentsel tasarım projesine imza atan PAB Mimarlık, Senegal Hükümeti'nin davetiyle ülke kentlerinin farklı ihtiyaçlarına adapte olabilecek esneklikte, bir kent pazarı projesi tasarladı. "Senegal Kent Pazarları" projesi, ülkenin 13 farklı kentindeki dağınık ticari faaliyetleri daha düzenli, hijyenik ve yasal şekilde bir araya getirmeyi hedefliyor. 

100 MİLYAR $ YATIRIM

PAB Mimarlık'a göre, Afrika kıtasında, alt yapı sektörüne yılda 100 milyar dolarlık yatınm gerekiyor. Ancak devlet bütçesinin bu yatırımları gerçekleştirecek kapasitede olmaması nedeniyle, önümüzdeki 5 yıl içinde ağırlıklı olarak yap-işlet-devret modelinin kulanılması öngörülüyor. 

Özgür Düşünce