Paket servis yapan esnaf kiraya itiraz edebilir mi?

Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi, pandemi nedeniyle kiralarda yüzde 50’lik mücbir sebep indirimi kararı verdi. Kararı masaya yatıran Avukat Mehmet Aslan, “Bu karar ile pandemi şartları gerekçe gösterilerek işyeri kiralarında indirim talepli uyarlama davalarının açılabileceğini  ve kirasını ödeyemeyen esnaf, ‘uyarlama davası’ açarak indirim talep edilebileceğine ilişkin emsal bir karardır.“ diye konuştu.

Karara göre kira bedeli olan 23 bin lirayı ödeyemeyen iş yeri sahibi, kiranın düşürülmesi talebiyle mahkemeye başvurmuştur. Türk Borçlar Kanunu’nun 138. Maddesindeki  ’Sözleşmenin yapıldığı sırada, taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum ortaya çıkmasından dolayı sözleşmesinin yeni kurallara uyarlanması isteme’ talebiyle yapılan başvuru mahkeme tarafından reddedilse de karar işyeri sahibi tarafından istinaf edildi.

Kiracının restaurant şekilde işlettiği kiralananda her ne kadar paket servis yöntemi ile işine devam etmiş ise de süreç ve alınan tedbirlerin davacının iş hacminde belirli etkilerinin olabileceği değerlendirilerek ihtiyati tedbir talebinin kabul edilmesi gerektiği benimsendi.

Kira ödemelerinin taksitlere bölünmesinin gerektiğine değinen Avukat Mehmet Aslan,“Bu emsal karara göre, Covid-19 sürecinde yaşanan birçok örnekte, kira bedelinin indirilmesinin yanında; işyerinin kapalı kaldığı dönem için kira ödenmemesi, iş yeri cirosunun önemli ölçüde düştüğü dönemler için ödemelerin ertelenmesini ve/veya taksitlere bölünmesini gerektiriyor. İşyerinin kapalı olması kendisinin kusuru olmadığından, işyeri sahibinden hiçbir şey olmamış gibi, kapalı olan işyerinin kirasını tamamen ödemesinin istenmesi hukuken kabul edilemez. Mahkemelerin bu ihtiyacı karşılayacak şekilde uyarlama kararları vermesi de mümkün olduğunu göstermektedir.“ diye konuştuç

Bir üst mahkeme olan Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi tarafından yapılan yargılama sonunda taraflar arasında imzalanan kira sözleşmesi sırasında pandemi sürecinin öngörülemeyen bir durum olduğunu belirterek, kira bedelinin yüzde 50 şeklinde  azaltılarak, 11 bin 500 TL’ye düşürülmesine hükmetti. Kararda şu ifadelere yer verildi:

‚‘ … 7226 Sayılı Kanun'un geçici 2.maddesi ile kabul edilen "1/3/2020 tarihinden 30/6/2020 tarihine kadar işleyecek işyeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmaz." düzenlemesi yasa koyucunun aynı kaygı ile hareket ederek yaşanan pandemi ve alınan tedbirler kapsamında iş yerlerine ilişkin kira sözleşmelerinin feshi ve tahliyenin belirli bir süre ile engellendiğini göstermektedir"

Avukat Mehmet Aslan ihtiyati tedbir kararı verilmemesi durumunda kiracının temerrüt nedeniyle tahliyesi mümkün olup, tahliyenin telafisi imkansız zarar doğuracağına değindi. Mehmet Aslan, “Mahkemece ihtiyati tedbir kararı verilip, kiralar eksik ödendiğinde davanın sonucunda uyarlamanın koşullarının oluşmadığı veya kiranın daha az miktar düşürülmesi gerektiği benimsendiğinde kiraya verenin aradaki farkı talep etmesi mümkün olup, telafisi imkansız bir zarar doğmayacaktır.“ şeklinde konuştu.

Dükkan sahipleriyle ilgili olarak salgından sonra kiranın eski haline gelmesi gerektiğine değinen Avukat Mehmet Aslan, “Bununla birlikte covid-19 salgını geçici bir dönem olup, uyarlamanın yalnızca bu dönemi kapsar şekilde yapılması ve salgının etkileri tamamen ortadan kalktığında ve kiracının iş durumu salgın öncesi normale döndüğünde kiranın eski haline gelmesi gerekir. Bu durumda ihtiyati tedbirin de salgının etkileri süresince ve bu etkilerin devam ettiği dönem için uygulanması gerekmektedir. Nitekim HMK'nun "Durum ve koşulların değişmesi sebebiyle tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılması" başlıklı 396/1 maddesinde "Durum ve koşulların değiştiği sabit olursa, talep üzerine ihtiyati tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına teminat aranmaksızın karar verilebilir. " düzenlemesi bulunmaktadır.“ diye konuştu.

Bu yasal düzenleme göz önünde bulundurularak kiranın uyarlanması amacıyla açılan davada mahkemece davacı kiracının yapmış olduğu işin niteliği ve tüm koşullar ile taraflarca sunulan deliller göz önünde bulundurularak kiranın mahkemece takdir edilecek bir miktar üzerinden ödenmesi hususunda ihtiyati tedbir kararı verilmeli, fakat bu tedbir kararı mahkemece belirli aralıklarla veya tarafların müracaatı üzerine değerlendirilerek durum ve koşulların değişmesi halinde kaldırılmalı veya belirlenen yeni bir miktar üzerinden devam etmesine karar verilmelidir.

Fakat salgın süresince restaurant olan iş yerlerinin etkilenme sürecinin aylara göre değişkenlik gösterdiği ve bu etkilerin ne kadar daha devam edeceğinin belli olmadığı göz önünde bulundurularak ihtiyati tedbirin 6 ayda bir mahkeme tarafından gözden geçirilmesi ve yeni durumlara göre kaldırılması veya arttırılıp azaltılması hususlarında karar verilmesi gerektiği kabul edilmiştir.‘‘

Kira indiriminde son sözü Yargıtay söyleyecek!