Sarıyer'deki Büyükdere Fidanlığı hurdalık oldu!

Atatürkün talimatıyla 1928 yılında kurulan ve İstanbulun en önemli yeşil alanları arasında gösterilen Büyükdere Fidanlığı hurdalığa döndü. 1936da Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdunun açılmasıyla uzun yıllar 200ün üstünde yabancı ve 100e yakın yerli meyve çeşidi üretilen fidanlık doğal sit alanı. Tam ortasından önce yol geçti. Sonra da kamuya ait demirbaş eşyaların atıldığı hurdalık oldu. Fidanlığın bağlı olduğu İstanbul İl Özel İdaresi yetkilileri, Fidanlığı eski güzel günlerine döndürmek için projemiz var diyor.

Türkiyenin ilk meyve fidanlığı
Büyükdere Fidanlığı ve Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdunun kuruluş hikâyesi, Atatürkün önüne gelen bir meyve tabağıyla başladı. Meyvelerin hangi bahçeden toplandığını soran Atatürk, çoğunun yurtdışından geldiğini öğrendi. Hemen Türkiyenin ilk meyve fidanlığının kurulması emrini verdi. 1928de Büyükdere Fidanlığı, 1936da da Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdu açıldı. Faaliyette olduğu süre içinde 1000e yakın mezun veren okul, 2001 yılında İstanbul İl Özel İdaresi tarafından şartlara uyulmadığı gerekçesiyle kapatıldı. Bahçıvan okulunun sözleşmesinin feshedilmesiyle birlikte 300 dönümlük fidanlık kendi kaderine terk edildi.
Girişte ilk göze çarpan Büyükdere Fidanlığı tabelası, İstanbulun en önemli yeşil alanları arasında gösterilen bu arazide bir şeylerin ters gittiğini gösteriyor. Alanın etrafını çevreleyen tel örgüler kırık dökük. Kapıda iki güvenlik görevlisi beklemesine rağmen, fidanlığın hemen her yeri çöplüğe dönmüş durumda. Reklam afişinden bira kutusuna, lastikten futbol topuna kadar birçok çöp, Bahçıvan Yetiştirme Yurdu faaliyetteyken fidanlıkta üretilen 300e yakın meyve çeşidinin yerini almış. Fidanlığın büyük bir bölümü hurdalık olarak kullanılıyor. Devlet dairelerinin eskiyen demirbaşları araziye yığılıyor. Masalar, sandalyeler, okul sıraları, dolaplar üst üste yığılmış vaziyette göz alabildiğince uzanıyor.

Bahçıvan okuluna ait yapılar da büyük oranda çürümüş ve kullanılamaz durumda. Atatürkün mirası olan fidanlığın başına gelenler bununla da bitmiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından şu anda yapımına devam edilen Sarıyerdeki Çayırbaşı Kavşağını Çırçır Caddesine bağlayacak yol, fidanlığın arazisinin ortasından geçiyor. Fidanlık içine kurulmuş şantiyede yol yapımında kullanılan malzemeler dikkat çekiyor.

Türkiyenin ilk bahçıvan okuluydu
1928 yılında kurulan fidanlığın içine 1936 yılında da Türkiyenin ilk bahçıvan okulu açılmıştı. Buradan 1000 kadar bahçıvan mezun oldu. Okul 10 yıl önce İstanbul İl Özel İdaresi tarafından kapatılınca 300 dönüm fidanlık da kaderine terk edildi. Bugün fidanlığın kapısında tabelası dursa da yüzlerce meyve ağacının yerinde yeller esiyor.

Proje Yedi Tünele takılmış
İstanbul İl Özel İdare, fidanlıkla ilgili projelerini şöyle anlattı:
Büyükdere Fidanlığını giderek betonlaşan kent içerisinde halkın rahaf nefes alabileceği bir yer haline getirmek amacıyla Sarıyer Botanik Parkı ve Rekreasyon Alanı Projesinin yapım süreci başlamıştır. Bahçıvan Okulunun yeniden hayata geçirilmesi amaçlanmıştır. Fakat proje süreç içerisinde İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Yedi Tepe Yedi Tünel projesi kapsamında yaptığı karayolu tünellerinin bağlantı noktasıyla çakışması nedeniyle revize edilmek zorunda kalmıştır. Proje bugün itibariyle Kültür Varlıkları Koruma Kurulu gündemindedir. Projenin doğal sit alanında kalan kısmıyla ilgili görüşmeler için Tabiat Varlıkları Komisyonunun yapılanmasının tamamlanması beklenmektedir.

HÜSNÜ SAVAŞ-ŞÜKRÜ OKTAY KILIÇ/Radikal