Sektör küllerinden doğmaya alıştı

Turyap Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner, "Uzun vadeli ve düşük faizli konut kredileri, geçmişte ancak orta yaş sonlarına doğru ev sahibi olabilen Türk insanı için fırsat oluşturuyor. Fakat şimdi olduğu gibi küresel finansal krize bakıp 'Faizler bu kadar yüksekken kredi kullanılmaz, hal böyleyken emlak alınmaz' diyenler var. Bence karamsarlığın her türlüsü kötü. İstediğiniz konut için harekete geçmenin tam zamanı" diyor. 

Emlak sektörünün profesyonelleri, krizlerin fırsatları da beraberinde getirdiğine işaret ediyor. Turyap Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner de, gayrimenkul sektörünün küllerinden doğmaya alışık olduğunu belirterek "Bence karamsar olmaya gerek yok. Karamsarlığın kimseye yararı da yok" diye konuşuyor. Son yıllarda uzun vadeli ve düşük faizli konut kredilerinin, ancak orta yaş sonlarına doğru ev sahibi olabilen Türk insanı için fırsat oluşturduğuna işaret eden Başak Sonar, "Fakat şimdi olduğu gibi küresel finansal krize bakıp 'Faizler bu kadar yüksekken kredi kullanılmaz, hal böyleyken de emlak alınmaz' diyenler var. Bence karamsar olmak yerine, istediğiniz konutu almak için harekete geçmenizin tam zamanı" diyor.
Bir ömürde 7 kiralama-alım gerçek ihtiyaç sahiplerine ve birikmişi olup parasını değerlendirmek isteyenlere "Akıllıca hareket ederek bu dönemi avantaja dönüştürmek lazım" diye seslenen Başak Soner şöyle devam etti: "Konut alımının hızla süreceği varsayılarak üretilmiş binlerce konut ve bunları elden çıkarmaya odaklanmış satıcının bulunduğu bir piyasadayız. İstenilen konuta kavuşmak için harekete geçilmeli; çünkü üretici de, emlakçı da alıcıya uygun koşulları oluşturmak adına birbiriyle yarışıyor. Türkiye'de her vatandaş, yaşam boyu ortalama 7 konut satış ya da kiralama işlemi yapıyor. Emlak hareketi asla bitmiyor; krizler olsa da, olmasa da."
Kiraların da artmayacağını düşünen Başak Soner, "Halen kiralık konut sayısı az, kiracı çok. Ülkemizde ödenen kiraların 10-15 yılda emlak bedelini karşılaması beklenir. Bu süre kısalamaz, çünkü gelirler o düzeye ulaşmaz. Öte yandan, bir binanın kirası amortismanına bağlı olarak da çok az düşer. Eski binalar daha ucuz olsa da, arsa azlığı nedeniyle talep hep gücünü korur" diyor.
Bu süreç uzlaşma süreci Türkiye'de kiraların normalde her yıl açıklanan enflasyon oranının ortalama 15-20 puan üzerinde artış gösterdiğine dikkat çeken Başak Soner, "Oysa içinde bulunduğumuz süreç mal sahibi ile emlakçının uzlaşma süreci... Başka bir deyişle, kira sözleşmelerinde artış oranı olarak her ne yazarsa yazsın taraflar bunu tekrar gözden geçiriyor ve uzlaşıyor. Çünkü mal sahibi artış oranında ısrar ederse kiracısından olacağını ve belki de yerini uzun süre kiraya veremeyip zarar edeceğini biliyor. Kiracı da çıkarsa bir yığın taşınma masrafını göze almak zorunda" ifadelerini kullanıyor.
 
2001 krizi döneminde de, bugünkü gibi dövizlerin yükseldiğini, dövizle yapılan sözleşmelerin bir sabah dövizin ani yükselişi yüzünden astronomik rakamlı kiralara dönüştüğünü hatırlatan Başak Soner, "O dönemde kiracısını çıkaran mal sahipleri yerlerini uzun süre kiraya verememişti. Çıkan kiracı da hem yeni bir yeri uygun kira bedeliyle bulmakta zorlandı, hem de bir yığın taşınma masrafını ödemek durumunda kalı" ifadelerini kullanıyor. En yüksek faizli kredinin bile ömür boyu kiracılıktan iyi olduğunu vurgulayan Başak Soner şöyle devam ediyor: "Sabit geliri olan ve ödemelerini düzgün yapacağına kanaat getiren herkes, bankaya da aynı kanaati verebilirse kredi kullanabilir. Böylece yıllarca kira ödemektense kendi evi için borçlanır. Başka bir deyişle parasını bir kumbarada biriktirmeye başlar. En kötü senaryoda kredisini ödeyemeyen kişinin konutuna banka el koyar. Alacaklı olduğu miktarı o güne kadar yaptığı ödemelerden düşer, geriye kalan parayı da iade eder."

Türkiye'de 2004-2005 yıllarında "peynir-ekmek satar gibi" konut satıldığını hatırlatan Turyap Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner, son 2-3 yılda yaşananların ise Türk insanının gayrimenkule bakış açısını kısmen de olsa değiştirdiğini söyledi. "Artık çoğu alıcı adayı konut almak ile yatırım yapmanın farklı şeyler olduğunu biliyor" diyen Başak Soner, alıcı adaylarının konut alımlarını yavaşlatmasının, hatta özellikle AKP'ye yönelik kapatma davası açılan Mart 2008-31 Temmuz 2008 döneminde bazı konut projelerinin de adeta bitkisel hayata girmesinin ardından ülke çapında konut inşaatı yapan küçük-büyük çoğu inşaat firmasının durgun ve gergin anlar yaşadığına dikkati çekiyor. Başak Soner, "Kısmi olarak ekonomik ve ağırlıklı olarak siyasi problemlerin yol açtığı 4-5 aylık durgun dönemden kurtulmak yolunda hafif kıpırdanmalar başlamıştı ama küresel finansal kriz çıktı. Bu kriz dönemi, aslında fırsat dönemidir. Kira da havaya atılan paradır... Yıllar boyunca kirada oturmaktansa bütün imkanlar seferber edilmeli, hatta faizi yüksek bile olsa kredi kullanmak suretiyle 'ev almak' tercih edilmeli" ifadelerini kullanıyor. Başak soner şöyle devam ediyor:
"Madem ki her sayı sıfırdan büyük, aldığınız krediyi ödeyemediğinizde bile elinizde bir değer var; artı birdesiniz. Oysa kiracıysanız, geriye dönüp baktığınızda elde var sıfır... Bu yolda atılmış her adım kumbarada biriken para demektir. Zararı yok, faydası var."

Başak Soner, olumlu-olumsuz yaşanan her olayda olduğu gibi, Türk milletinin sadece kriz dönemlerinin nasıl atlatılabildiğini değil fırsatları da düşündüğünü vurguluyor. Gelişen koşullar sonrası Türk halkının gayrimenkul alırken, amacının ne olduğuna (kullanım mı-yoksa yatırım mı), ne tür gayrimenkule yatırım yapılıp-yapılmaması gerektiğini bizzat tecrübe ederek öğrendiğini ifade eden Başak Soner, şöyle devam etti: "İçinde bulunduğumuz süreç halen, kirada olan ve ciddi kira rakamları ödeyen insanların, eğer biraz da peşinatları var ise artık harekete geçip, ihtiyaca yönelik konut satın alma yönünde belki son fırsat. Döviz ve kredi faizinin düşmesini bekleyenler, uzun süredir yatay seyreden konut fiyatlarının da yeni yılda yükseleceğini göz önünde bulundurması gerekir."

Ali Öztürk/Hürriyet seri ilanlar