Semt bizim ev kira!
Kira geliri nedeniyle vergi mükellefi olanlar rekor kırarak 2 milyon 136 bine ulaştı. Bankalar ise verdikleri kredilerle ev sahiplerinin daha fazla ev almasını kolaylaştırıyor.
Koronavirüsün etkisiyle beraber gelirin azalması, ailenin zorunlu giderlerinin finansmanını zora soktu. Bu zorunlu giderlerin başında gelen ev kirası ise geniş kesimlerin en önemli sorununu oluşturuyor. Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine göre; Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Hanehalkı Tüketim Harcaması İstatistikleri” başlıklı çalışmasına göre 2019'da hanehalkının harcadığı her 100 liranın ortalama 24,1 lirası kira ve faturalara gitti. Aynı veriler sonucunda nüfusun en yoksul beşte birlik kesimi için kira ve faturalar her 100 liralık harcamanın 31,2’sinden oluşuyor. Ancak bu tutarların ortalamayı ifade ettiği, ev sahibi olduğu için hiç kira vermeyenlerin de bu ortalamaya dahil edildiği, dahası köy ve kasabalarda yaşayanların eklenmediği düşünülmeli. Bu nedenle İstanbul’da yaşayan bir işçi ailesinin harcamalarının yarısından fazlasının kira ve faturalara gittiği söylenebilir.
KİRA ÇİLESİ
Bütçesinin yarısından fazlasını kira ve faturalara ayıran vatandaşların ise en büyük hayali bir ev sahibi olmak. Nakit parası olmayanlar da bankaların yolunu tutuyor. Konut kredisi çekilerek başlanan ev sahibi olma yolculuğu ise bazen yıllar boyunca devam ediyor. Bugün 10 yıl vadeli 400 bin TL konut kredisi çekildiğinde 10 yılın sonunda faiziyle birlikte 820 bin TL ile 1 milyon 97 bin TL arasında borç ödeniyor. Aylık kredi ödemesi ise en az 7 bin lira. Diğer taraftan yaklaşık 1,5 milyon konut satılmayı bekliyor. Peki artan konut kredilerini kimler kullanıyor? Artan konut kredilerini kullananların önemli bir kısmı hali hazırda ev sahibi olanlar oluşturuyor. Bu önermeyi kanıtlayan 2 temel veri var. Bu verilerin ilki dün Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlandı. Buna göre gayrimenkul sermaye iradı ya da daha basit ifadeyle kira geliri sahibi mükellef sayısı Mart 2021 itibarıyla 2 milyon 136 bine ulaşarak rekor kırdı. Kasım 2002’de bu sayı 435 bin 208’di. Aradan geçen 18 küsur yılda oturduğu evin dışında bir başka evi satın alıp kiraya verenlerin sayısı yüzde 390 oranında arttı.
EV ALMA HAYALİ
BDDK verilerine göre 2002 Kasım ayında 156 milyon dolar olan konut kredisi borcu bugün 37 milyar 560 milyon dolara ulaştı. Bu artış aynı zamanda gayrimenkul fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. İngiltere merkezli küresel gayrimenkul danışmanlık şirketi Knight Frank, önceki gün global konut fiyatları endeksi 2020 dördüncü çeyrek sonuçlarını yayınladı. Dünyadaki 150 kenti kapsayan rapora göre, Türkiye’nin üç büyük şehri listeye damgasını vurdu. İngiltere merkezli küresel gayrimenkul danışmanlık şirketi Knight Frank, global konut fiyatları endeksi 2020 dördüncü çeyrek sonuçlarını yayınladı. Konut kredileri, ev sahiplerinin ikinci evini almasını kolaylaştırıyor. Bu önermeyi kanıtlayan ikinci bir veri ise TÜİK’ten. Verilere göre 2002 yılında Türkiye’deki her 100 hanenin 18,7’si kiracıyken, 2019’da her 100 hanenin 27’si kiracı. Kendi evinde oturanların oranı ise düşüyor. Aynı verilere göre 2002 yılında her 100 hanenin 73’ünde sahipleri otururken, 2019’da bu rakam 56,8’e düştü. Kiracı veya kendi evinde oturanların dışında kalanlar ise ya lojmanlarda kalıyor ya da ev sahibi olmamakla birlikte kira ödemeyen kişilerden oluşuyor.
