Sit alanları takas yönetmeliği!

Sit alanları takas yönetmeliği!

İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan alanlara sit alanları deniyor.

Bu alanlar Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca koruma altında tutuluyor ve bu alanlarda yerleşim yapılmasına izin verilmiyor. 

Kültür ve Tabiat Varlıklarının Koruma Kanununa göre; korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının tespiti Kültür Bakanlığınca doğrudan doğruya veya diğer ilgili kurum ve kuruluşların uzmanlarının  yardımlarından faydalanılarak yapılıyor. 

Korunması gerekli varlıklarla ilgili tespitler Koruma Kurulu Kararı ile tescil olunuyor. Bu tespit ve tesciller ile ilgili ilke ve yöntemler bir yönetmelik düzenleniyor. 

Değinilen kurallarda belirtilen nitelikler taşıyan özel hukuk kişilerine ait taşınmazlara ya kullanma yasağı getirilmiş yada önemli kısıtlamalar konuluyor. Böylesi yasaklamalar ve kısıtlamaların getirilmesi yanında söz konusu taşınmazların kamulaştırılmasını getirmiş oluyor.

Ancak kamulaştırma için ayrılan ödeneklerin yeterli olmaması karşısında koruma alanındaki taşınmazların diğer hazine arazileri ile takas edilmesi yöntemi uygulanabiliyor . Bu amaçla 8 Şubat 1990 tarih ve 20427 sayılı R.G de yayımlanan "Kesin İnşaat Yasağı Getirilen Korunması Gerekli Taşınmaz Malların Hazineye Ait Taşınmaz Mallar ile Değiştirilmesi hakkında Yönetmelik"hazırlanmıştır. İşte, sit alanları takas yönetmeliği!

Takas Yapılması Koşulları

 Takas işlemlerini düzenleyen Yönetmeliğin 4 üncü maddesine göre:

 "Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Kültür Bakanlığınca her yıl müşterek belirlenecek trampa programlarına alınmış yerlerdeki Hazineye ait taşınmaz mallarla değiştirilecek özel mülkiyetteki taşınmaz malların, I. Ve II. Derece arkeolojik sit alanı ile I. Derece tabii sit alanı olarak tescil ve kesin inşaat yasağı getirilen korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu yerlerde olması, ayrıca kadastro görmüş yerlerde bulunması ve üzerinde mülkiyet uyuşmazlığı olmaması gerekir." Hükmünden de anlaşılacağı üzere, 

1.Koruma alanındaki taşınmazların Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Kültür Bakanlığı tarafından hazırlanan trampa programına alınması, 

 2.Koruma alanındaki taşınmazların I. ve II. Derece arkeolojik sit alanı ile I. Derece tabii sit alanı olarak kesin inşaat yasağı getirilen bir yer olarak tescil edilmiş olması,

3.Kadastro geçmiş yerde bulunması,

 4.Üzerinden mülkiyet uyuşmazlığı olmaması gerekir.

III. Takas yöntemi

 Koruma alanında taşınmaz olanlar Kültür Bakanlığına veya Maliye Bakanlığına başvurarak arazilerinin trampa programına alınmasını isteyebilirler.

Trampa programında yer alan taşınmazlara bulundukları yer ve diğer tüm özellikleri göz önüne alınarak, 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 74 üncü maddesine dayanılarak çıkarılan Devlete Ait taşınmaz Mal Satış, Trampa, kiraya verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisi ve Tahliye Yönetmeliği uyarınca değer takdir edilir.

Taşınmaz malın üzerinde sökülüp götürülebilecek sabit olmayan tesis ve yapılara, ağaçlardaki meyvalara tarladaki ürüne değer taktir edilmez. Trampa yapılsa dahi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca verilen süre içinde sabit olmayan tesis ve yapıların kaldırılmasına; mevsiminde meyvaların toplanmasına, ürünün hasadına bir defaya mahsus olmak üzere izin verilir.

Bundan sonra koruma alanındaki yerler karşılığı hazinece verilecek yerlerin saptanması gerekir. Bu saptama işi söz konusu Yönetmeliğin 8 inci maddesine göre yapılır. Değinilen madde hükmünde;

"Trampaya konu özel mülkiyetteki taşınmaz malların karşılığında verilecek bir kamu hizmetine tahsili veya gerekli veya gerekli olmayan, imar planlarında bir kamu hizmetine ayrılan alanlarda kalmayan, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilana çıkarılan turizm alan ve merkezleri içinde bulunmayan, Milli Savunma Bakanlığınca sakıncalı görülmeyen Hazinenin özel mülkiyetindeki hisseli veya hissesiz yerler, taşınmazların bulunduğu ilçenin sınırı dışına taşmamak koşuluyla ve mümkün olduğunca aynı mahalle veya köyden olmak üzere önceden Maliye ve Gümrük Bakanlığınca saptanır ve yukarıda belirtilen şekilde değerleri taktir edilir."denilmektedir.

 Trampaya konu edilecek Hazineye ait saptanan yerler, o yerlerdeki I. Ve II. Derece arkeolojik sit alanı veya I. Derece tabii sit alanı içinde taşınmazı kalan malik veya maliklerden adresi saptanabilenlere yazılı olarak ve ayrıca o yerde varsa çıkan gazetede en az iki gün aralıkla ve mutad araçlarla aynı süre koşuluyla ilan edilerek duyurulur.

Trampaya konu Hazine mülkiyetindeki taşınmaz malların ilanında, taşınmazların tapu kaydı, varsa adres veya üzerindeki muhdesatın niteliği ile adedi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca taktir edilen değeri, son başvuru tarihi belirtilir.

İlanda, başvuru süresi olan son ilan tarihinden itibaren 90 günlük bir süre verilir. Her isteklinin bir kere talepte bulunmaya hakkı vardır. Aynı Hazine taşınmaz malı için birden fazla istek olduğunda, aynı yeri isteyenler başvuru süresinin bitiminden itibaren 30 gün içinde bir yazıyla çağrılırlar. Çağrıya uymayanların trampa isteme hakkı düşer. Trampa yapmaya yetkili mahalli komisyon hususunda çağrı üzerine gelenlerin arasında yapılacak açık artırmada en fazla fark bedeli vermeyi önerenin önerisi kabul edilir.

Trampa sırasında ödenmesi gereken her türlü vergi resim ve harçların taraflar kendilerine ait kısımlarını öderler.

3. derece sit alanına inşaat izni verilir mi?

Öznur YASLI/Emlakkulisi.com