29 / 04 / 2024

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Emlak Yönetmeliği!

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Emlak Yönetmeliği!

9 Eylül 2004 tarihinde 25608 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Emlak Yönetmeliği kapsamında yer alan yasal hükümleri incelemek için haberimize giriş yapabilirsiniz...



Yönetmelik

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

 

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Emlak Yönetmeliği

 

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

 

Amaç ve Kapsam

Madde 1 — Bu Yönetmelik, Sosyal Sigortalar Kurumunun ihtiyacı bulunan taşınmaz malların çeşitli yollarla satın alınması, satılması, kat payı karşılığı değerlendirilmesi, taşınmaz malların kiraya verilmesi, takası, tahsisi, ihtiyaç duyacağı taşınmaz malların kiralanması, bunlarla ilgili vergi işlemlerinin takip edilmesi ile Yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat ve yap-kirala-işlet modelleri ile taşınmaz malların değerlendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır.


Dayanak

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 7 nci maddesinin 11 inci bendi, 15 inci maddesinin C bendinin 3 ve 4 nolu alt bendleri, 19, 22 ve 24 üncü maddeleri ile 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (e) bendi gereğince düzenlenmiştir.


Tanımlar

Madde 3 — Bu Yönetmeliğin uygulamasında,

Kurum; Sosyal Sigortalar Kurumunu,


Başkanlık; Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığını,


Yönetim Kurulu; Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Yönetim Kurulunu,


Genel Müdürlük; Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü ve Sağlık İşleri Genel Müdürlüğünü,


Yönetmelik; Bu Yönetmeliği,


Merkez; Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü ve Sağlık İşleri Genel Müdürlüğündeki birimlerini,


Taşra; Sigorta İl Müdürlükleri, İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlükleri, Sağlık İşleri İl Müdürlükleri, Sigorta Müdürlükleri, Hastane Başhekimlikleri ve bağlı bulunan birimlerini,

İnşaat ile Emlak Daire Başkanlıkları; Kurumun bu Yönetmelik kapsamındaki işlemlerini yürütmekle görevli ve yetkili daire başkanlıklarını,


Sigorta İl Müdürlüğü; Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta İl Müdürlüğünü,


Sigorta Müdürlüğü; Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta Müdürlüğünü,

Sağlık İşleri İl Müdürlüğü; Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık İşleri İl Müdürlüğünü,


Hastane Başhekimliği; Sosyal Sigortalar Kurumu Hastane Başhekimliklerini,


Tahmini Satış Değeri; İhale konusu olan taşınmaz mallar için Yönetim Kurulu tarafından onaylanan ihale başlangıç değerini,

Uygun Satış Bedeli; Taşınmaz mallar için tespit edilen değerden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseğini,

Satış Şartnamesi; Satışı yapılacak taşınmaz mallarla ilgili şartları gösteren belgeyi,


İstekli; İhaleye katılan gerçek veya tüzel kişileri,


Kiracı; Kira ihalesi kendisinde kalan istekli veya isteklileri,

Kira Şartnamesi; Yapılacak işlerin genel, özel, teknik ve idari esas ve usullerini gösteren belge veya belgeleri,


Kira; Taşınmaz malların veya bunlarla ilgili hakların kiraya verilmesini,

Tahmini Kira Değeri; Kiraya verilecek yerin tahmin edilen aylık-yıllık kira değerini,


Uygun Kira Bedeli; Tahmini kira bedelinden aşağı olmamak üzere ihale sonucu ortaya çıkan en yüksek bedeli,


Ecrimisil; Bir malın, Kurumun rızası dışında ve onun bu malı kullanmamakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu edilmeksizin bu maldan işgal, tasarruf veya her ne şekilde olursa olsun yararlanılması sebebiyle fuzuli işgal eden tarafından ödenen veya Kurumca talep edilen tazminatı,


Ekspertiz Komisyonu; Satın alınacak, satılacak, takas edilecek, kat payı karşılığı, yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat ya da yap-kirala-işlet usulü ile değerlendirilecek veya kiralanacak taşınmaz malların ekspertiz komisyonunu,


Ekspertiz Raporu; Satın alınacak, satılacak, takas edilecek, kat payı karşılığı, yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat ya da yap-kirala-işlet usulü ile değerlendirilecek veya kurumca kiralanacak taşınmaz mallar için düzenlenen raporu,

Satış-Kira İhale Komisyonları; Bu Yönetmeliğe göre ihale yolu ile satılacak veya kiraya verilecek taşınmaz mallarla ilgili komisyonları,


Kira Tespit Raporu; Kiraya verilecek veya kiralanacak yerlerle ilgili kira tespit raporunu,

Sözleşme; Kurum ile kiracı arasında, mal sahibi ile Kurum arasında veya alıcı ile Kurum arasında yapılan ve yetkililerce imzalanan yazılı anlaşmayı,

ifade eder.


Yetkili Organ

Madde 4 — a) Kurum adına taşınmaz mal alınması, satılması, takası, sahip olduğu taşınmaz malların kullanma, değerlendirme, idare edilme, tahsis şekli, taşınmaz mallar üzerinde özel veya tüzel kişiler eli ile kat payı karşılığı, yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat, yap-kirala-işlet modeli ile işlerin yaptırılmasına,

Kuruma bağlı müessese, işletme ortaklık veya şirketlerin, amaçlarına uygun işleri yürütmeleri için ihtiyaç duydukları, ancak kendi kaynakları ile karşılayamadıkları taşınmaz malların alımına, gerek görülen taşınmaz malların satımına izin vermeye,

Kurum taşınmaz mallarının, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu niteliğindeki sermayesinin en az % 51’i devlete ait kuruluşlara karşılıklı kullanım haklarının verilmesine,

Kurum taşınmaz mallarının ilk defa kiraya verilmesine, ihtiyaç üzerine taşınmazların kira ile tutulmasına,

karar vermeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.

Ancak, taşınmaz malların alımı, satımı, Kurumca ihtiyaç nedeniyle kiralanacak taşınmaz mallarla ilgili Yönetim Kurulu Kararları, Bakan onayına tabidir.

b) Kurumun Sigorta İşleri Genel Müdürlüğünün kullanımındaki taşınmaz mallarının alım, satım, kiraya verme, kiralama, tapu, kadastro, imar ve buna benzer iş ve işlemlerini;

1) Merkezde; Emlak Daire Başkanlığı,

2) Taşrada; Sigorta İl Müdürlüğü, Sigorta Müdürlüğü, İstanbul ve İzmir’de İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlüğü,

yürütür.

c) Kurumun Sağlık İşleri Genel Müdürlüğünün kullanımındaki taşınmaz malların alım, satım, kiraya verme, kiralama, tapu, kadastro, imar ve buna benzer iş ve işlemlerini;

1) Merkezde; İnşaat Daire Başkanlığı bilgisi dahilinde,  Ankara  Sağlık İşleri İl Müdürlüğü,

2) Taşrada; Ankara, İstanbul ve İzmir’de Sağlık İşleri İl Müdürlükleri, birden fazla hastane bulunan illerde varsa bölge hastanesi, yoksa yatak sayısı en fazla olan hastane baştabipliği, diğer illerde ise mevcut olan hastane baştabipliği,

bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yürütür.

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmazlarla ilgili doğabilecek hukuki sorunlar, Ankara ve İstanbul’da Hukuk İşleri Sigorta Müdürlüğü, İzmir’de İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlüğü, diğer İllerde ise Sigorta İl Müdürlüğü veya Sigorta Müdürlüğü Hukuk Servislerince, yürütülür.


İKİNCİ BÖLÜM

Taşınmaz Mal Edinilmesi

 

Kurum Tarafından Alınacak Taşınmaz Mallar

Madde 5 — Kurumca idari ve hizmet binası, hastane, dispanser, sağlık istasyonu, ilaç fabrikası, eğitim ve sosyal tesisi, rant tesisi, depo, arşiv, konut ve benzeri amaçlarla bina, arsa ve arazi satın alınabilir.

Satın Alma ve Kullanım Hakları Tesisi

Madde 6 — Taşınmaz malların satın alma usulleri;

a) Satınalma; İhtiyaç durumuna göre, gerek mülk sahibince verilecek teklifler, gerekse Kurumun talip olacağı taşınmaz mallar, yapılacak ekspertiz üzerine mülk sahibi ile varılacak mutabakat sonucu satın alınır.

b) Kamulaştırma; Kurumca sağlık ve idari tesisler için satın alınmasında zorunluluk görülen gerçek ve tüzel kişilere ait arsa ve binalar, gerekli incelemesi yapılarak, amacına yönelik olarak 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 4650 sayılı Kanunla değişik 8 inci maddesi uyarınca kamulaştırılır, kamu tüzel kişilerine ve kurumlarına ait taşınmazlar ise aynı Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilen usule göre satın alınır.

c) Bağış; Gerçek veya tüzel kişilerin mülkiyetlerindeki taşınmaz mallarla ilgili bağış teklifleri değerlendirilir, Kurumca uygun görülmesi halinde devir alınır. Vergi ve harçlar Kurumca ödenebilir.

d) İhaleye İştirak Yoluyla Satınalma; Kamu kurum ve kuruluşları tarafından veya icra dairelerince açık artırma yolu ile satışa çıkarılan taşınmaz mallar, Kurumun ihtiyacı olması halinde, ihaleye iştirak yolu ile satın alınır.

e) Kurum Alacağına Karşılık Satınalma; Kurum, alacağına veya prim alacaklarına karşılık idari ve sağlık tesisi ihtiyacı için taşınmaz mal satın alabilir. Edinilecek taşınmazlar ekspertiz raporları doğrultusunda belirlenecek bedeller üzerinden alınır.

Ayrıca, Kurum ihtiyacının bulunmadığı taşınmazlarını, ihtiyaç duyduğu gerçek ve tüzel kişilere ait taşınmazlarla değiştirebilir.

Karşılıklı değiştirilecek taşınmaz malların, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesine göre oluşturulan komisyon tarafından, yine bu Yönetmeliğin 11 ve 12 nci maddelerine göre ekspertizi yapılır.

f) Hangi şekilde olursa olsun taşınmaz malların edinilmesinden önce, Finansman, Aktüerya ve Planlama Daire Başkanlığı, Tedavi Hizmetleri ve Maluliyet Daire Başkanlığı, Emlak ile İnşaat Daire Başkanlığının görüşü alınır.

g) Paydaşlığın Giderilmesi; İmar planlarının uygulanması sonucu veya çeşitli nedenlerle hisseli durumda bulunan taşınmaz mallardaki ortaklık, anlaşma yoluyla giderilemediği takdirde, dava açılarak paydaşlık giderilir.

h) İrtifak Hakkı; Kurumca gerekli görülen hallerde, satın alma ile amaçlananın yerine getirilebilmesi için taşınmaz malların muayyen kısmı veya hakları üzerinde, anlaşma veya kamulaştırma yolu ile irtifak hakkı kurulur.

Kurum, taşınmaz malları üzerinde anlaşma yolu ile irtifak hakkı kurulmasına izin verir.

i) İntifa Hakkı; Kurumca gerekli görülen hallerde üçüncü şahıslara ait taşınmaz mallar üzerinde anlaşma yolu ile, aksi halde Kamulaştırma Kanununa göre intifa hakkı kurulur.

Kurum, taşınmaz malları üzerine, intifa hakkı kurulmasına izin verir.

j) Taşınmaz Malların Trampası; Kurum taşınmaz malları, yarar görülen hallerde trampa edilir.

Trampa, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile bunlara bağlı döner sermayesinin yarısından fazlası bu kuruluşlara ait olan ortaklıklar; Kamu İktisadi Kuruluşları ve İktisadi Devlet Teşekkülleri ile sermayesinin yarısından fazlası bu kuruluşlara ait olan ortaklık ve müesseseler, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar ile bunların sermayesinin yarısından fazlasına ortak oldukları tüzel kişiliğe haiz kuruluş, şirket ve müesseseler, Kurumun iştiraki bulunan müessese, ortaklık ve şirketle doğrudan pazarlık usulüyle yapılır.

Kurum taşınmaz malları ile trampa edilecek taşınmaz malların maliklerinden, trampa teklifi ve bu teklif ile ilgili taahhütleri içeren dilekçe veya yazı, taşınmaz malların tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikası, tatbiki imar planı içinde ise onaylı plan örneği, bina ise yapı kullanma izin belgesi istenir.

Trampa yapılacak taşınmaz malların değeri bu Yönetmeliğin 11, 12 ve 13 üncü maddelerine göre hazırlanacak raporla tespit edilir. Taşınmaz malların bedelleri arasındaki fark taraflarca yapılacak tebligatı müteakip 10 iş günü içinde nakit olarak ödenir.

k) Taşınmaz Malların Kat Payı Sağlık Tesisi, Bina veya Her Türlü Tesis Karşılığında Verilmesi; Kurum mülkiyetinde olup ekonomik değerini yitiren binaların arsaları ile boş arsalar, kat payı şeklinde sağlık tesisi, bina veya her türlü tesis karşılığında değerlendirilir.

Şartnameler, ilgili İnşaat ile Emlak Daire Başkanlığı Teknik Bürosu tarafından düzenlenir.

Yap-İşlet-Devret, İşlet-Devret, Yap-İşlet-Sat, Yap-Kirala-İşlet Modeli

Madde 7 — Kurum mülkiyetinde olup, ihtiyaçlar için uzun vade içinde Kurumca değerlendirme imkanı bulunmayan arsalar ve binalar ile bu modele uygun satın alınacak taşınmaz mallar, yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat, yap-kirala-işlet modeli ile değerlendirilir.

Şartnameler, ilgili İnşaat ile Emlak Daire Başkanlığı Teknik Bürosu tarafından düzenlenir.


Ekspertiz Komisyonları

Madde 8 — Kurumca satın alınacak, satılacak taşınmaz malların yapılacak ekspertizleri için oluşturulacak komisyonlarda görev alacak üyeler, merkezde ilgili Genel Müdür Yardımcısı, taşrada ise;

a) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü için;

1) İstanbul ve İzmir’de İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürü,

2) Diğer İllerde, ilgili Sigorta İl veya Sigorta Müdürü,

b) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü için;

1) Ankara, İstanbul ve İzmir’de Sağlık İşleri İl Müdürü,

2) Diğer İllerde, ilgili Hastane Başhekimince,

tespit olunur.

Komisyonlar üç kişiden az olamaz.

Sigorta İl Müdürlüğü, Sigorta Müdürlüğü ile İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlüklerinde oluşturulacak ekspertiz komisyonları, bir müdür yardımcısının başkanlığında; bir şef, yeterince idari ve teknik personel, gerekirse yeterince doktorun iştiraki ile oluşturulur.

Hastanelerde kurulacak ekspertiz komisyonları, bir başhekim yardımcısının başkanlığında; bir şef, yeterince idari ve teknik personel, gerekirse yeterince doktorun iştiraki ile oluşturulur.

Sağlık İşleri İl Müdürlüklerinde kurulacak ekspertiz komisyonları, bir müdür yardımcısının başkanlığında; bir şef, yeterince idari ve teknik personel, gerekirse yeterince doktorun iştiraki ile oluşturulur.

Teknik personel bulunmaması halinde, Merkezden veya Kuruma ait en yakın üniteden istenir.

Kurum Dışında Yaptırılacak Ekspertizler

Madde 9 — Alınacak, satılacak, takas edilecek, kat payı karşılığı, yap-işlet-devret, işlet-devret, yap-işlet-sat, yap-kirala-işlet modeli ile değerlendirilecek taşınmaz malların ekspertizleri, 4734 sayılı Kanuna göre yaptırılır.


Arazi ve Arsaların Ekspertizinde Sağlanacak Bilgi ve Belgeler

Madde 10 — Kurumca yapılacak ekspertizlerde;

a) Tapu kütük kaydı,

b) Tapusuz ise zilyetlik belgesi,

c) İmar planı ve çapı,

d) Kadastro çapı,

e) Fotoğrafı,

f) Sit, koruma, kıyı ve arkeolojik alan içinde kalıyorsa haritası ve alınmış kararlar,

g) Zemine ilişkin tespit belgeleri,

h) Satış teklif dilekçesi,

temin edilerek rapor düzenlenir. Raporda arazi veya arsanın satın alınıp, alınmaması konusunda olumlu veya olumsuz görüş belirtilir.

Binaların Ekspertizinde Sağlanacak Bilgi ve Belgeler

Madde 11 — Kurumca yapılacak ekspertizlerde;

a) Tapu kütük kaydı,

b) Yapı kullanma izin belgesi, inşaat bitmemiş ise inşaat ruhsatı,

c) İmar planı ve çapı,

d) Vaziyet planı,

e) Dış cephenin çevresini de gösterir yakın ve uzak mesafe fotoğrafı ile iç kısımların fotoğrafı,

f) Sit, tarihi eser, koruma ve arkeolojik alanda kalan binalar için buna ilişkin belge,

g) Mülk sahiplerinden satış bedelini belirtir dilekçe,

h) Binanın mimari, tesisat ve statik projesi,

i) Binanın kira gelir durumu,

j) Binanın inşaat alanı, kat ilavesi hakkında bilgi,

k) Binanın onarımı için yapılacak tahmini masraf tutarı,

l) Bina inşaat halinde ise, tamamlanması için gerekecek tahmini masraf tutarı ve süresi,

temin ve tespit edilerek rapor düzenlenir.

Birden çok binanın incelenmesi halinde, ayrıca mukayeseli rapor düzenlenir. Yapılan incelemeler sonucu Kurumun halihazır ve ileriye dönük ihtiyaçları dikkate alınarak, raporda binanın satın alınıp, alınmaması konusunda olumlu veya olumsuz görüş belirtilir.

Değer Takdir Esasları

Madde 12 — Arsa ve araziler için yapılacak incelemede, imar durumu, konumu, yol, su, kanalizasyon, elektrik ve ulaşım durumu, imara göre kaybı olup olmadığı, belli ise kesin miktarları, değil ise tahmini miktarları tespit edilir.

Taşınmaz malların bulunduğu yerlerde çeşitli resmi kurum ve kuruluşlar, serbest meslek sahipleri ve sivil toplum kuruluşlarından değer konusunda yazılı görüş alınabilir. Buna ilave olarak çevre ve emsal araştırmaları ile edinilen bilgi ve belgeler sonucu arsanın rayiç m2 bedeli tespit olunur. Arsa üzerinde bulunan duvar, tel, çit, kulübe, ağaç, basit tarzdaki binaların durumu ve değerleri ayrı ayrı belirlenerek toplam değer yazılır. Taşınmaz malların emsalleri ile mukayesesi yapılır, emsal bulunmaması halinde, dayanağı olmayan genel ifadeler kullanılmaz. Değer artırıcı ve azaltıcı unsurlar da dikkate alınarak oluşacak müşterek kanaate göre değer belirlenir.

Binaların incelenmesinde, öncelikle binanın inşaat tarzı, sınıfı, binada kullanılan özel imalatlar, binanın yıpranma durumu, yaşı, mevkii, emsali, alt yapı durumu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan yapı yaklaşık maliyeti ve birim maliyet oranının hesabında kullanılacak yıllık birim maliyetleri tebliğindeki sınıf ve grubu gibi unsurlar göz önünde bulundurularak binanın arsasıyla birlikte rayiç bedeli tespit edilir.

Alım Usulü ve Raporların Değerlendirilmesi

Madde 13 — Satın alınması önerilen taşınmaz mallar alınmadan önce, Finasman, Aktüerya ve Planlama Daire Başkanlığı, Tedavi Hizmetleri ve Maluliyet Daire Başkanlığı, Emlak ile İnşaat Daire Başkanlıklarının görüşü alınır.


Ekspertizi ve rayiç değeri tespit edilen taşınmazlar konusunda, Ünite görüşleri dikkate alınarak Genel Müdürlükçe değerlendirilerek, gerekli görülenler Yönetim Kuruluna sunulur.

Tapu İşlemleri İçin Yetki Verilecek Personel

Madde 14 — Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanı;

a) Merkezde; Genel Müdür veya Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı veya Şube Müdürlerinden birine yetki verebilir. Bu yetkili kişiler, gerekirse taşrada da görevlendirilir.

b) Taşrada; Sigorta İl Müdürü, Sağlık İşleri İl Müdürü, Sigorta Müdürü, İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürü veya yardımcılarına, avukatlarından birine, hastane başhekimi veya yardımcısı veya hastane müdürüne yetki verebilir.

Taşınmaz Malların Teslim Alınması

Madde 15 — Taşınmaz malların bedelleri ödenmeden önce, düzenlenen rapordaki bilgi ve belgelere göre taşınmaz mallar gözden geçirilir, inceleme raporunda belirtilenlerin yerinde görülmemesi halinde taşınmaz malların sahibine eksiklikler tamamlattırılır. Aksi halde, bedeli tespit edilerek ödenecek bedelden düşürülür, verilecek sürede eksiklikler giderilirse, kesilen bedel mal sahibine ödenir.

Taşınmaz mallar, Merkezde; İnşaat ile Emlak Daire Başkanlıklarınca, taşrada; ilgili Ünite Amiri tarafından belirlenecek en az üç kişilik komisyonca teslim alınır. Komisyonda teknik eleman da bulundurulur. Taşrada, Kurum teknik elemanı bulunmadığı takdirde, Merkezden veya en yakın Üniteden istenir veya diğer resmi dairelerden sağlanır. Düzenlenen tutanak mal sahibince de imzalanır.

 

İKİNCİ KISIM

Taşınmaz Malların İmar Değişikliği

İşgali ve Zarara Uğraması

 

Taşınmaz Malların İmar Değişiklikleri

Madde 16 — İmarsız olan arsaların imara alınması, imarlı olan arsaların da Kurumumuz ihtiyacı doğrultusunda değişiklik yapılması, tevhit, ifraz, terk, satın almaya veya satmaya esas ölçüm ve haritaların hazırlanması, ilgili Genel Müdürlüklerin İnşaat ile Emlak Daire Başkanlıkları teknik büroları tarafından yapılır.

a) Merkezde; Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için Emlak Daire Başkanlığınca, Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar ise Ankara Sağlık İşleri İl Müdürlüğünce,

b) Taşrada;

1) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için, Sigorta İl Müdürlüğü, Sigorta Müdürlüğü, İstanbul ve İzmir’de, İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlükleri,

2) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için, Hastane Başhekimliği, Ankara, İstanbul ve İzmir’de Sağlık İşleri İl Müdürlükleri,

Belediye ve ilgili resmi dairelere süresi içinde itirazda bulunur, yasal işlemleri başlatır.

Söz konusu komisyonca yapılan incelemede imar uygulamasının Kurum yararına olduğunun tespit edilmesi halinde ise, oluşturulacak imar planı gereği yapılacak bedelli terkler, Yönetim Kurulundan alınacak karar ile bedelsiz olarak terk edilebilir.

Kurum mülkü taşınmaz mallarında Kurumun önerisi ile yapılacak plan değişikliklerinde ikinci imar planı uygulaması da dahil olmak üzere %40 oranını aşan miktarlarda Yönetim Kurulu kararı ile bedelsiz terk edilebilir.

Taşınmaz Malların İşgal Edilmesi

Madde 17 — Kurum taşınmaz mallarının işgal edilmesi halinde işgal durumunun öğrenilmesini takiben 7 gün içinde üç kişiden oluşturulacak komisyonun yerinde yapacağı incelemeler sonucu elde edilen tespitler, bir tutanağa bağlanır.

İşgal edilen yerin tahliye edilmesi için yasal yollara başvurulur. Ayrıca, tahliye tarihine kadar işgalciden ecrimisil bedeli talep ve tahsil edilir.

Taşınmaz Malların Korunması

Madde 18 — Taşınmaz mallardan;

a) Arsalar, Kurum mülkiyetinde ise veya yeni satın alınmış ise çeşitli işgallere uğramaması için müteaddit zamanlarda ilgili üniteler tarafından yerinde kontrol edilir ve tutanağa bağlanır.

b) Binalar, Kurum mülkiyetinde ise veya yeni satın alınmışsa, ünite amirlerinin görevlendireceği personel tarafından gerek çevresinin, gerekse binanın korunması bakımından gerekli önlemlerin alınması için yapılan öneriler ilgili yerlere bildirilir. Kurum malı olup kiraya verilen binalar, müteaddit zamanlarda kontrol edilir. Binalarda olumsuzlukların tespiti halinde zaman kaybına neden olmadan önlemlerin alınması için, öncelikle üniteler kendi imkanlarıyla gereğini yapar. Aksi durumda ise ilgili Genel Müdürlüğe iletilir.

Taşınmaz Malların Zarara Uğraması

Madde 19 — Kurum taşınmaz mallarına zarar verilmesi halinde, 7 gün içinde üç kişilik bir komisyonca tespit yapılarak zararın karşılanması için gerekli işlemler yapılır.

Taşınmaz Malların Kullanım Amacının Belirlenmesi

Madde 20 — Taşınmaz mallardan;

a) Kurum tarafından inşa edilip hizmete açılacak olanlar yapılış amacına uygun olarak kullanılır. Ayrıca tahsis kararı alınmaz.

b) Rant tesisleri içinde Kurum hizmetleri için kullanılacak olan bağımsız bölümler Kurum Başkanının onayı ile belirlenir.

c) Gerek sağlık tesislerinde, gerekse hizmet binaları içinde, projesinde kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı ve benzeri yerler amaçlarına uygun kullanılır. Ancak bu yerlerin kullanım amacının değişikliği, sağlık tesislerinde Başhekimliğin, Sigorta İl Müdürlüklerinde İl Müdürünün, diğer birimlerde ise ilgili birim amirinin teklifi ve ilgili Genel Müdürlüğün onayı ile belirlenir.

d) Kurum malı binaların ihtiyaca binaen esas kullanım amacından farklı bir amaç için kullanılması Yönetim Kurulu Kararı ile belirlenir.

e) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü ve Sigorta İşleri Genel Müdürlüğünün müşterek kullanımında bulunan yerlerin kullanım amacı, Kurum Başkanının onayı ile belirlenir.

f) Kurumca satın alınacak binaların kullanım amacı, Yönetim Kurulu Kararı ile belirlenir.

g) Kurum hizmetlerinde olup, herhangi bir nedenle tahliye edilen müstakil binaların kullanım amacı, tahliye tarihinden itibaren en geç 90 gün içinde Yönetim Kurulu tarafından karara bağlanır.

Kurum Başkanlığına bağlı birimlerin kullanımındaki binalarda yapılacak her türlü inşaat, bakım, onarım, tadilat ve idari yönetimleri ile ilgili işlemler, Sigorta İşleri Genel Müdürlüğünce yürütülür.

Sigorta Müdürlüğü ile işyeri, Dispanser ve Sağlık İstasyonlarının müşterek olduğu yerlerdeki sağlık alanı dışındaki yerlerin, idari ve tasarruf işlemleri Sigorta İşleri Genel Müdürlüğünce yürütülür.

Binaların Abonelik İşlemleri

Madde 21 — Genel Müdürlükler kendi sorumluluğu altındaki binaların elektrik, su, doğalgaz vesaire abonelik işlemlerini yaptırır.

Başkanlık binaları ile ortak kullanılan binalarda ise abonelik işlemleri Sigorta İşleri Genel Müdürlüğünce yaptırılır.

Kurum binalarının elektrik, su, doğalgaz ve buna benzer abonelik işlemleri, binayı kullanan veya yeni hizmete açılacak olan ünite tarafından sağlanır.

Elektrik, su ve doğalgaz sayaçlarında meydana gelecek arızalar yine binayı kullanan ünite tarafından giderilir.

Elektrik, su ve doğalgaz faturalarında gecikmeden doğan cezalar, faturalardaki hatalar ve buna benzer sorunlar, ünite amirlerince ilgili Kurumlar nezdinde çözümlenir.

 

ÜÇÜNCÜ KISIM

İhalelerle İlgili Özel Hükümler

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Taşınmaz Malların Satışı

 

Satış Usulü

Madde 22 — Satılması önerilen taşınmaz mallar satılmadan önce, Finansman, Aktüerya ve Planlama Daire Başkanlığı, Tedavi Hizmetleri ve Maluliyet Daire Başkanlığı, Emlak ile İnşaat Daire Başkanlıklarının görüşü alınır.

Yapılacak işlemin belirlenmesi için ilgili Genel Müdür Yardımcısının onayına sunulur. Ekspertizi uygun görülenlerin komisyonlarca tahmini satış değeri tespit edilir, hazırlanan raporlar ünite görüşü ile birlikte yapılacak işlemin belirlenmesi için Genel Müdürün onayına sunulur.

Taşınmazın satışına ilişkin Yönetim Kurulu kararı, Bakan onayına tabidir.

Yönetim Kurulu kararı ve Bakan onayı ile satışına karar verilen Kurum taşınmaz mallarının ihalesi ilan verilerek açık artırma usulü ile merkez ve taşradaki ilgili üniteler tarafından yapılır.

Yönetim Kurulunca onaylanan veya iptal edilen ihaleler için ayrıca Bakan onayı alınmaz.

Satış İhale Komisyonunun Oluşturulması

Madde 23 — Satış ihale komisyonu;

a) Merkezde; Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz mallar için Emlak Daire Başkanlığının başkanlığında bir şube müdürü, bir teknik eleman, Hukuk Müşavirliğinden bir avukat, Muhasebe ve Mali İşler Daire Başkanlığından bir şeften oluşur.

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait merkezdeki taşınmaz malların satış ihale komisyonları ise Ankara Sağlık İşleri İl Müdürlüğünce oluşturulur.

b) Taşrada;

1) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için, ilgili sigorta il müdürü veya sigorta müdürü başkanlığında, bir müdür yardımcısı, bir avukat, bir muhasebeci, bir teknik eleman ve ilgili şeften, İstanbul ve İzmir’de, inşaat ve emlak sigorta müdürü başkanlığında, bir müdür yardımcısı, bir avukat, bir muhasebeci, bir teknik eleman ve ilgili şeften,

2) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için, ilgili Hastane Başhekimi başkanlığında, bir başhekim yardımcısı, hastane müdürü, bir avukat, bir muhasebeci, hastane teknik işler amiri ve ilgili şeften, Ankara, İstanbul ve İzmir’de, Sağlık İşleri İl Müdürü başkanlığında, bir müdür yardımcısı, bir avukat, bir muhasebeci, bir teknik eleman ve ilgili şeften,

oluşur.

Satış Esasları

Madde 24 — Kurumca yapılacak satışlarda uyulacak usul ve esaslar şunlardır;

a) Satış İhalesinin İlanı:

Satışlar, arsa vasfında olanlar parsel olarak, binalar blok bazında, kat mülkiyetine geçilmiş ise bağımsız bölümün tahmini satış değeri Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanının harcama yetkisinin 2 katına kadar olanlar; tirajı en yüksek yerel gazetede 2 gün aralıklarla iki defa, Kurumun resmi internet sitesinde, Kurum binalarındaki ilan tahtasında, yerel gazete çıkmayan yerlerde ise Belediye ilan tahtasında ilan edilir. Belediye ilan tahtasındaki ilan tutanakla belgelenir.

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanının harcama yetkisinin 2 katını aşanlar yerel gazetede iki defa, Resmî Gazete’de bir defa, 3 kattan yukarısı ise, yerel gazetede iki defa, Türkiye genelinde yayımlanan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde iki defa, Resmî Gazete’de bir defa olmak üzere; ilk ilan, ihaleden en az 10 gün, son ilan 5 gün önce ilan edilir.

Yukarıda belirtilen zorunlu ilanların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleler, uluslararası ilan veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları ile de ayrıca ilan edilebilir. Ancak, uluslararası ilan yapılması halinde yukarıda belirtilen asgari ilan sürelerine 12 gün eklenir.

b) Satış İhale İşlem Dosyasının Düzenlenmesi:

Merkez ve taşrada, ihale yoluyla yapılacak satış işlemlerinin her biri için ilgili büro şefi ve dosyadan sorumlu personel tarafından işlem dosyası düzenlenir. Bu dosyada, ihaleye yetkili makamın onay belgesi, tahmin edilen değere ilişkin tutanak, şartname ile ekleri, ilana ilişkin belge ve gazete nüshaları, sözleşme örneği ile saklanmasında yarar görülen diğer bilgi ve belgeler bulunur.

c) Satış İhalesine Katılabilme Şartları:

Satış ihalelerine, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanununda belirtilen şartları taşıyanlar katılabilir.

d) Satış İhalesine Katılamayacak Olanlar:

Satış ihalelerine, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanununa göre yasaklanmış olanlar katılamazlar.

e) Satış İhale Şartnamesinde Bulunması Gereken Hususlar:

İhale şartnamesinde; taşınmaz malların ili, ilçesi, mahallesi, caddesi, sokak, pafta, ada ve parsel numarası, arsa yüzölçümü, bina ise inşaat alanı, kat adedi, inşaat tarzı, ihalenin yapılacağı adres, gün ve saati, tahmin edilen değer, geçici teminat miktarı, teslim yeri, günü ve saati, geçici teminat olarak kabul edilecek değerler, ihaleye girebilme şartları, ihaleye kimlerin katılamayacağı, Kurum, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa tabi olmadığından, ihaleyi yapıp yapmamakta veya dilediğine yapmakta serbest olduğu, ihaleye katılacak olanların adresleri ve açık kimlikleri, temsil yetkileri ile ilgili belgelerin, teklif mektuplarının verilmesi, tekliflerin hazırlanması, tekliflerin açılması, idarenin yetkisi ve ihalenin onayı, devre ait işlemler, taşınmaz mallar bedelinin ödeme şekli, taşınmaz malların halihazır ve kira durumu, vergi, resim harçlarının kimin tarafından ödeneceği, ihtilafların hallinde hangi mahkemelerin yetkili olduğu, geçici teminatın geri ödenmesine ilişkin şartlar ile taşınmaz malların özel durumuna göre şartnamede yer alacak diğer şartlar belirtilir.

f) Şartnamelerin İsteklilere Verilmesi:

İhale konusu taşınmaz mallarla ilgili şartname, isteklilere Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanınca belirlenecek bedel karşılığında verilir.

g) Geçici Teminat:

İhaleye katılacaklardan ihale konusu olan işin tahmin edilen değerinin %5’i oranında geçici teminat alınır.

h) Uygun Bedelin Tespiti:

Tahmin edilen değerden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseği esas alınır.

i) Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler:

Teminat olarak, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanununda belirtilen tedavüldeki Türk Lirası, bankalar tarafından verilen süresiz kesin teminat mektupları, Resmî Gazete’de belirlenen günlük bedelleri üzerinden Devlet tahvilleri ve Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleri ve bu senetlerin yerine geçen belgeler kabul edilir.

j) Satış İhale Komisyonlarının Toplanması ve İhale Serbestliği:

İhale komisyonları, üye tam sayısı ile toplanır, oy çokluğu ile karar alır. İhalenin yapılmasına, yapılmamasına veya ihalenin ertelenmesine, gerekçelerini belirtmek suretiyle karar verir. Oylamada çekimser oy kullanılamaz.

k) Satış İhale Usulü:

Taşınmaz malların satışı, açık artırma usulü ile yapılır. İstekliler, ihale komisyonu önünde tekliflerini, sözlü olarak beyan ederler.

İlanda belirtilen ihale saatinde komisyon başkanı, isteklilerin belgelerini ve geçici teminat verip vermediklerini, kimlerin ihaleye katılabileceklerini bildirir, katılamayacakların belge ve teminatlarının geri verilmesini kararlaştırır. Bu işlemler isteklilerin önünde bir tutanakla tespit edilir. Tutanaktan sonra, ihaleye giremeyecekler, ihale yerinden çıkartılır, diğer isteklileri önce şartnameyi imzalamaya ve daha sonra, sıra ile tekliflerini belirtmeye çağırır. Yapılacak teklifler ihaleye ait artırma kağıdına yazılır ve teklif sahipleri tarafından imzalanır.

İlk teklifler bu suretle tespit edildikten sonra komisyon başkanı en yüksek değer üzerinden açık artırmaya geçer. İstekliler sıra ile tekliflerde bulunmaya devam ederler. İhaleden çekilen isteklilerin bu durumları ihaleye ait artırma kağıdına yazılır ve imzaları alınır. İlgilinin imzadan çekinmesi halinde durum ayrıca belirtilir.

İhaleden çekilenler yeniden teklifte bulunamazlar.

Teklifler yapıldığı sırada yapılan artırımların işi uzatacağı anlaşılırsa isteklilerden komisyon huzurunda son tekliflerini yazılı olarak bildirmeleri istenebilir. Daha önce ihaleden çekilmiş olanlar bu durumda yazılı teklif veremezler.

İhale sonucunda ihalenin yapıldığı ancak, Kurum Yönetim Kurulunun onayına tabi olduğu veya ihalenin yapılmadığı hususlarından birine karar verilir. Bu husus, gerekçeli bir karar özeti halinde yazılarak komisyon başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır ve durum, hazır bulunanlara bildirilir.

İhale komisyon kararları, ihale tarihinden itibaren 15 iş günü içinde Yönetim Kuruluna sunulur.

l) Satış İhale İlkeleri:

Kurum mülkiyetindeki taşınmaz malların veya bağımsız bölümlerin satış ihalelerinde açıklık, tam rekabetin sağlanması ve en yüksek değerin elde edilmesi ilkeleri esas alınır.

m) Satış İhalesinin Yapılamaması:

Yapılan ihalelerde, istekli çıkmadığı veya teklif olunan bedel komisyonca uygun görülmediği takdirde, uygun bir zamanda aynı usulle ihale yenilenir.

n) Komisyon Kararlarının Onaylanması veya İptali:

Satış ihale komisyonlarınca alınan kararlar, karar tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde Yönetim Kurulunca onaylanır veya iptal edilir. İptal gerekçesi kararda belirtilir.

o) Satış İhale Kararlarının Kesinleşmesi:

Yönetim Kurulunca onaylanan veya iptal edilen ihale kararları, onaylandığı veya iptal edildiği günden itibaren 15 gün içinde ilgilisine veya vekiline 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre tebliğ edilmekle kesinleşir.

p) İhalenin Kurumca Feshi:

İhale kararının tebliğ tarihinden itibaren alıcı veya alıcıların, satış işlemlerini ve ödemeyi 15 iş günü içinde yerine getirmesi mecburidir. Aksi halde yeni bir tebligata gerek kalmaksızın ihale Kurumca feshedilerek, geçici teminat Kuruma gelir kaydedilir.

Sözleşme imzalandıktan sonra, taahhüdünü şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak süresinde yerine getirmeyen veya taahhüdünden vazgeçen alıcının teminatı Kuruma gelir kaydedilir ve sözleşme Kurumca feshedilir.

 

İKİNCİ BÖLÜM

Taşınmaz Malların Zorunlu Devri ve Yıkım

 

Zorunlu Devir ve Yıkım

Madde 25 — İmar planı gereği Kurumca kullanma imkanı kalmayan taşınmaz mallar, Kamulaştırma Kanununa göre bedel karşılığında Yönetim Kurulu kararı ile ilgili kurum veya kuruluşa devredilir.

Kurum mülkiyetinde olup da tehlike arz ettiği tespit olunan binaların yıkımına, Yönetim Kurulunca karar verilir.

Ancak, yıkımı acil olan binalar Kurum Başkanının onayı ile yıktırılır.

Kamu Kurumlarına devri veya satışı yapılacak taşınmaz mallar için yürürlükte bulunan Kamulaştırma Kanununun ilgili hükümleri gereğince işlem yapılır.

 

DÖRDÜNCÜ KISIM

Taşınmaz Malların Kiraya Verilmesi

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Kiraya Verme Usulleri ve Komisyonlar

 

Kiraya Verme Usulü

Madde 26 — a) Kuruma ait taşınmaz malların kiraya verilmesinde açık artırma usulü uygulanır. Açık artırmaya, ilanda belirtilen gün ve saate kadar geçici teminatlarını yatıran, açık artırma şartnamesini imzalayan, kanuni ikametgah sahibi olup, gerekli nitelik ve yeterliği haiz bulunan, istenilen teminat ve belgeleri verenler ile bu Yönetmeliğin 36 ncı maddesinde belirtilen şartları taşıyanlar iştirak edebilir.

İhale komisyonunca, açık artırmaya başlamadan önce bu belgeler incelenir. İhalelere vekil sıfatı ile katılanların ibraz edecekleri vekaletnamelerin, noterce tasdik edilmesi gerekir. Katılanlardan artırmaya giremeyenlerin nedenleri, diğer istekliler önünde bir tutanakla tespit edilir. İhaleye katılamayacakların belge ve teminatları geri verilir. Açık artırmaya katılmaları uygun görülenler ile ihale işlemine başlanır.

Pey sürme, pey sürmeden çekilme ve son pey, açık artırma tutanağına yazılır. Pey sürmeden çekilenlere, en son sürdükleri peyin yanına "çekildim", son peyi sürenlere, sürdükleri peyin yanına "kabul ediyorum" kelimeleri yazdırılarak imza ettirilir. İmzadan kaçınılması halinde, komisyon başkanı tarafından açık artırma tutanağında durum ayrıca belirtilir. Komisyonca, açık artırma sonunda en yüksek teklifi verene ihale edilir. İhaleden çekilenlerin geçici teminatları iade edilir.

İhale işlemi yapıldıktan sonra, ihale bedeline zam teklifi geçersizdir.

Açık artırmaya birden fazla istekli çıkmadığı takdirde, komisyon artırmanın yenilenmesine karar verir ve ihale yenilenmek üzere en az 10, en çok 30 gün içinde ilan edilir.

İkinci ihaleye bir kişinin katılması halinde dahi taşınmaz mal isteklisine kiraya verilir. İkinci ihaleye de katılanın olmaması halinde kira takdir komisyonunca yeniden muhammen bedel tespit edilerek aynı usulle tekrar ihaleye çıkarılır.

Açık artırmalarda rekabeti kıracak sözler sarf edenler, anlaşma işareti yapanlar, artırmanın dürüstlüğünü şüpheye düşürecek hareketlerde bulunanlar, artırmadan çıkarılırlar. Bu durum bir tutanakla tespit edilir.

b) Boş ve binalı arsaların boş olan kısımları ünite görüşü de alınarak belirli kısımları da mevsimlik ve bir yıldan az süreli olarak kiraya verilebilir.

Boş bulunan ve atıl olarak bekletilen, yatırım programında inşaat yapımı yer almayan arsalardan gelir elde etmek amacıyla, üzerinde kalıcı tesis yapılmamak koşulu ile şekil ve şartları Yönetim Kurulunca belirlenecek esaslara göre açık artırma ile kiraya verilebilir.

Kiraya Vermede Diğer Usuller

Madde 27— Açık artırma usulü ile ihalesi uygun görülmeyen taşınmaz malların kiraya verilmesinde aşağıdaki usullerden birinin uygulanmasına Yönetim Kurulunca karar verilir.

a) Kapalı Teklif Usulü:

1) Tekliflerin Hazırlanması;

Kapalı teklif usulünde teklifler yazılı olarak yapılır. Teklif mektubu, bir zarf içerisine konulup kapatıldıktan sonra, zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı ve açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır veya mühürlenir. Bu zarf, geçici teminata ilişkin alındı veya banka teminat mektubu ve istenen diğer belgeler ile birlikte ikinci bir zarfa konularak kapatılır. Dış zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı ve açık adresi ve teklif mektubunun hangi işe ait olduğu yazılır.

Teklif mektuplarının istekli tarafından imzalanması ve bu mektuplarda şartname ve eklerinin tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen fiyatın rakam ve yazı ile açık olarak yazılması zorunludur. Bunlardan herhangi birine uygun olmayan veya üzerinde kazıntı, silinti veya düzeltme bulunan teklifler reddedilerek hiç yapılmamış sayılır.

2) Tekliflerin Verilmesi;

Teklif mektupları ilanla belirtilen ve şartnamede yazılı bulunan gün ve saate kadar, alındı karşılığında kira ihale komisyonu başkanlığına verilir. Alındı numarası zarfın üzerine yazılır. Belirli gün ve saate kadar alınan teklifler bir tutanakla tespit edilir. Bu saatten sonra verilen teklif mektupları kabul edilmez. Verilen teklifler geri alınmaz ve ek teklif kabul edilmez.

Posta ile gönderilen teklif mektuplarının ilanda ve şartnamesinde belirtilen gün ve saate kadar kira ihale komisyonu başkanlığının eline geçecek şekilde postaya verilmiş olması gerekir. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir. Geç gelen teklife ait dış zarfın fotokopisi dosyasında saklanır. Teklif açılmadan gönderene iade edilir.

3) Dış Zarfların Açılması;

Tekliflerin açılma saati gelince, kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edildikten sonra dış zarflar hazır bulunan istekliler önünde alınış sırasına göre açılarak istenilen belgelerin ve geçici teminatın tam olarak verilmiş olup olmadığı aranır. Dış zarfın üzerindeki alındı sıra numarası iç zarfın üzerine de yazılır.

Belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tam olmayan isteklilerin teklif mektubunu taşıyan iç zarfları açılmayarak başkaca işleme konulmadan diğer belgelerle birlikte kendilerine veya vekillerine iade olunur. Bu konuda iade gerekçelerini de içeren bir tutanak düzenlenir. Bunlar ihaleye katılamazlar.

4) İç Zarfların Açılması;

Teklif mektuplarını taşıyan iç zarflar açılmadan önce ihaleye katılacakların dışındakiler ihale odasından çıkarılır. Bundan sonra zarflar numara sırası ile açılarak teklifler komisyon başkanı tarafından okunur veya okutulur ve bir listesi yapılır. Bu liste komisyon başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır.

Teklif mektuplarının istekli tarafından imzalanması ve bu mektuplarda şartname ve eklerinin tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen fiyatın rakam ve yazı ile açık olarak yazılması zorunludur. Bunlardan herhangi birine uygun olmayan veya üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunan, şartnameye uymayan veya başka şartları taşıyan teklif mektupları kabul edilmez.

5) Tekliflerin Aynı Olması;

Kapalı teklif usulüne göre yapılan ihalelerde birkaç istekli tarafından aynı fiyat teklif edildiği ve bu teklifler uygun bulunduğu takdirde komisyonca aynı fiyat verenlerden ikinci bir yazılı teklif alınır ve bunlardan uygun fiyat verene ihale edilir. Şayet yine aynı fiyat verilirse, bu kez ad çekme ile ihale sonuçlandırılır.

6) Kapalı Teklif Usulünde İhalenin Yapılamaması;

Kapalı teklif usulü ile yapılan ihalelerde, istekli çıkmadığı veya teklif olunan bedel komisyonca uygun görülmediği takdirde uygun bir zamanda aynı usulle ihale yenilenir. Yenilenen ihaleye katılımın olmaması halinde ise tahmini kira değeri yeniden belirlenerek ihaleye çıkarılır.

b) Pazarlık Usulü:

Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhaleler, komisyon tarafından işin nitelik ve gereğine göre bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılır.

Pazarlığın ne suretle yapıldığı ve ne gibi tekliflerde bulunulduğu ve üzerine ihale yapılanların neden dolayı tercih edildiği pazarlık kararında gösterilir.

Doğrudan Kiraya Verme Usulü

Madde 28 — Kurum taşınmaz malları, genel ve katma bütçeli daireler ile iktisadi devlet teşekküllerine, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve üniversitelere talepleri halinde rayiç değer üzerinden ve doğrudan kiraya verilebilir.

Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile karşılıklı olarak taşınmaz mallara ihtiyaç duyulması halinde, mutabakata varılması, rayiç bedellerin eşit olması veya bazı zorunlu hallerde bedel farkının %10’u geçmemesi durumunda, bedelsiz olarak 30 yıl süre ile karşılıklı kullanım hakkı verilebilir.

İlgili diğer mevzuata göre yapılacak olan doğrudan tahsis ve kiralamalarla ilgili usul ve esasları belirlemeye Yönetim Kurulu yetkilidir

Kurum taşınmazları, Yönetim Kurulu kararı ile Kurumun kuracağı işletmelere doğrudan kiraya verilebilir veya ücretsiz tahsis edilebilir.

Kira İhale Komisyonlarının Oluşturulması

Madde 29 — Kira ihale komisyonları;

a) Merkezde; Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz mallar için, Emlak Daire Başkanlığının başkanlığında, bir şube müdürü, Hukuk Müşavirliğinden bir avukat, Muhasebe ve Mali İşler Daire Başkanlığından bir muhasebeci ve ilgili şeften oluşur.

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait merkezdeki taşınmaz malların kira ihale komisyonları ise Ankara Sağlık İşleri İl Müdürlüğünce oluşturulur.

b) Taşrada;

1) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz mallar için, İlgili sigorta il veya sigorta müdür yardımcısı başkanlığında, bir avukat, bir muhasebeci ve ilgili şefin, İstanbul ve İzmir’de, İnşaat ve Emlak Sigorta Müdür Yardımcısı başkanlığında, bir avukat, bir muhasebeci ve ilgili şefin,

2) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz mallar için, Ankara, İstanbul ve İzmir’de, sağlık işleri il müdür yardımcısı başkanlığında, muhasebeci, ilgili şef ve Ankara, İstanbul’da Hukuk İşleri Sigorta Müdürlüğünden bir avukatın, İzmir’de İnşaat ve Emlak Sigorta Müdürlüğünden bir avukatın, diğer İllerde ise, ilgili hastane başhekim yardımcısı başkanlığında hastane müdürü, teknik işletme amiri, muhasebeci, ilgili şef ve Sigorta İl veya Sigorta Müdürlüğünden bir avukatın,

katılımıyla oluşturulur.

Kira İhale Dosyasının Hazırlanması

Madde 30 — Merkez ve Taşrada ihale yolu ile yapılacak kira işlemlerinin her biri için, ilgili büro şefi ve dosyadan sorumlu personel tarafından işlem dosyası düzenlenir.

Kira Tespit Komisyonları

Madde 31 — Taşınmaz malların aylık tahmin edilen kira değerinin tespiti için kira tespit komisyonu;

a) Merkezde; Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz mallar için Emlak Daire Başkanlığının görevlendireceği biri şef olmak üzere en az üç personelden oluşur.

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait merkezdeki taşınmaz malların Kira Tespit Komisyonları ise Ankara Sağlık İşleri İl Müdürlüğünce oluşturulur.

b) Taşrada;

1) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için; İlgili sigorta il müdürü veya sigorta müdürünün görevlendireceği bir müdür yardımcısı olmak üzere en az 3 personelden, İstanbul ve İzmir’de, inşaat ve emlak sigorta müdürünün görevlendireceği bir müdür yardımcısı olmak üzere en az 3 personelden,

2) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz mallar için; Ankara, İstanbul ve İzmir’de, sağlık işleri il müdürünün görevlendireceği biri müdür yardımcısı olmak üzere en az 3 personelden, diğer İllerde ise, ilgili hastane başhekiminin görevlendireceği bir başhekim yardımcısı veya hastane müdürü olmak üzere en az 3 personelden,

oluşur.

Komisyonlara gerekmesi halinde ilgili ünitelerden idari, teknik personel ve doktor iştirak ettirilir.

Tahmin Edilen Kira Değerinin Tespiti

Madde 32 — İlk defa kiraya verilecek veya hangi nedenle olursa olsun tahliye edilen yerlerin kira değeri, kiralanacak yerin bulunduğu semte göre yapılır. Emsal bulunamaması halinde, daha geniş bir çevrede, bölge, ilçe, il bazında benzerlerine göre reel piyasa araştırması ve mukayesesi yapılarak kira tespiti yapılır.

Kira Şartnamesi ve Özel Şartlar

Madde 33 — Kira şartnamesi, satış ihale şartnamesindeki şartlar dikkate alınarak hazırlanır.

Kiraya verilecek taşınmaz mallar için Maliye Bakanlığınca kıymetli kağıt olarak bastırılmış olan kira kontratının ikinci sayfasında yazılı şartlar dışında, Kurumca sözleşmelere eklenmesi lüzumlu görülen özel şartlar hazırlanır. Ayrıca kiraya verilecek yerin durumu veya niteliği itibariyle tip şartlara ilavesi gereken başkaca hükümler, İnşaat ile Emlak Daire Başkanlıklarınca eklenir.

Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kuruluşu niteliğindeki kuruluşlara Maliye Bakanlığı antetli kontrat yerine protokol veya kira sözleşmesi şeklinde de düzenleme yapılabilir.

Kira sözleşmesinin özel tip şartlarındaki değişiklikler için ilgili Genel Müdür onayı alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Kira İhale İlanı, Şartlar, Teminat ve Yasaklar

 

Kira İhalesinin İlanı

Madde 34 — Kira ihalesine konu olan taşınmaz mallar, aşağıdaki esas ve usullere göre isteklilere ilan yolu ile duyurulur.

a) İhalenin Yapılacağı Yerdeki İlanlar:

1) Kurum binalarına ve kiralık yere asılarak duyurulur.

2) Kurumun resmi internet sitesinde ilan edilir.

3) Günlük gazete çıkan yerlerde ihaleler, ihalenin yapılacağı yerde çıkan tirajı en yüksek gazetede en az bir gün aralıkla yayımlanmak suretiyle iki defa duyurulur.

Gazete ile yapılacak ilk ilan ile ihale günü arası 10 günden, son ilan ile ihale günü arası 5 günden az olamaz.

4) Günlük gazete çıkmayan yerlerdeki ihalelerde ilan, belediye binalarının ilan tahtasına asılarak duyurulur, belediye yayın araçları ile de yapılabilir. Bu işlemler bir tutanakla belgelenir. Bu yerlerde, en çok 7 gün aralıklarla gazete çıkıyorsa ayrıca gazete ile de bir defa ilan edilebilir.

b) Diğer Şehirlerde ve Resmî Gazete’de Yapılacak İlanlar:

1) Kiraya verilecek taşınmaz malların aylık kira bedeli, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanının harcama yetkisinin 2 katına kadar olanlar, en yüksek tirajlı yerel gazetede, 3 katını geçenler ise Resmî Gazete’de ve Türkiye genelinde yayımlanan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde Basın İlan Kurumu aracılığı ile 2 gün aralıkla iki defa duyurulur. İlk ilan ihaleden en az 10 gün önce, ikinci ilan ise ihaleden en az 5 gün önce yayımlanır.

2) Yukarıda belirtilen zorunlu ilanların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleler, uluslararası ilan veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları ile de ayrıca ilan edilebilir. Ancak, uluslararası ilan yapılması halinde yukarıda belirtilen asgari ilan sürelerine 12 gün eklenir.

Kira İlanlarında Bulunması Zorunlu Şartlar

Madde 35 — Kira ilanlarında;

a) Kiraya verilecek taşınmaz malın yeri, niteliği, özellikleri ve miktarı,

b) İhalenin yapılacağı, yer, gün ve saati, hangi usulle yapılacağı,

c) Şartnamenin nereden ve hangi şartlarla temin edileceği,

d) Tahmin edilen değer ve geçici teminat miktarı, yatırılacak yer, gün ve saati,

e) İstenilen belgeleri eksik, yanlış veya saatinde getirmeyenlerin müracaatlarının yapılmamış sayılacağı,

hususlarının belirtilmesi zorunludur.

Kira İhalesine Katılabilme Şartları

Madde 36 — Kurumun bu Yönetmeliğe göre yapacağı kira ihalelerine katılabilmek için;

a) Kanuni ikametgah sahibi olmak,

b) Tebligat için Türkiye’de adres göstermek,

c) Nüfus cüzdanı sureti vermek,

d) İhaleye katılmak için tahmin edilen yıllık kira değerinin %10’u tutarında geçici teminat tutarını, ihale gününden bir gün önce mesai saatinin bitimine kadar Kuruma yatırmak veya geçici teminat mektuplarını Kuruma teslim etmek,

e) İhale şartnamesini; ihale gününden bir gün önce mesai saatinin bitimine kadar, gerçek kişi veya noterce onaylanmış vekaletname ile yetkili kılınan vekil tarafından okunup kabul edildiğini, kiralık yeri gezip gördüğünü, mevcut haliyle kiralamayı kabul ettiğini ve işyerinde ne iş yapılacağını belirten şerhi düşerek imzalamak,

f) İhalenin yapıldığı yıl içinde tüzel kişiliğin sicile kayıtlı olduğuna dair Ticaret Odası veya Sanayi Odasından alınacak belgeyi ve tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin temsile yetkili olduklarını gösterir Noterlikçe onaylanmış vekaletnameyi vermek,

g) Açık artırma saatinde hazır bulunmak,

h) Kuruma sigorta prim borcu bulunmadığına dair beyan ve taahhüt belgesi vermek,

şarttır.

Bu hususları eksik, yanlış veya tamamen yerine getirmeyenlerin başvuruları yapılmamış sayılır ve ihaleye katılamazlar. Posta ile yapılan başvurular kabul edilmez.

Teminat

Madde 37 — Kiralarda geçici ve kesin teminat olarak; Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanununda belirtilen tedavüldeki Türk Lirası, bankalar tarafından verilen süresiz kesin teminat mektupları, Resmî Gazete’de belirlenen günlük bedelleri üzerinden Devlet Tahvilleri ve Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetlerin yerine geçen belgeler kabul edilir.

İhaleden Yasaklananlar

Madde 38 — Kurumca yapılacak kira ihalelerine;

a) İhale Komisyonu başkan ve üyeleri, bu kişilerin eşleri ile ikinci derecedeki kan ve sıhri hısımları,

b) Daha önce kiracı olup, yargı yoluyla tahliye edilenler, tahliye tarihinden itibaren 1 yıl süreyle,

c) İhale evrakını eksik, yanlış getirenler ile zamanında getirip, belge imzalamayanlar,

d) Kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar,

katılamazlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Uygun Kira Bedelinin Tespiti ve İhale Kararları

Uygun Kira Bedelinin Tespiti

Madde 39 — Uygun bedel, tahmin edilen değerden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseğidir.

Komisyonların İhaleyi Yapıp Yapmamakta Serbest Olması

Madde 40 — Komisyonlar, gerekçesini kararda belirtmek suretiyle ihaleyi yapıp yapmamakta serbesttir.

Kararlarda Belirtilmesi Gereken Hususlar

Madde 41 — Kira ihale komisyonlarınca alınan kararlar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve esas görevleri belirtilerek imzalanır.

Kararlarda;

a) İhaleye katılan isteklilerin isim ve adresleri,

b) Teklif ettikleri kira bedelleri,

c) İhalenin hangi tarihte ve hangi istekli üzerinde kaldığı,

d) Belgeleri noksan veya iştiraklerine mani halleri görülenlerin ret sebepleri,

e) İhale yapılan istekliye ait teklifin tercih nedeni,

f) İhale yapılmamış ise nedenleri,

yazılır.

Kira İhale Kararlarının Onayı veya İptal Edilmesi

Madde 42 — Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki kiralık yerlerle ilgili olarak kira ihale komisyonları tarafından alınan kararlar, merkezde Genel Müdür, taşrada ihaleyi yapan ilgili ünitenin amiri tarafından,

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki kiralık yerlerle ilgili kira ihale komisyonları tarafından alınan kararlar ise ihaleyi yapan ilgili ünite amiri tarafından,

karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanır veya gerekçeleriyle iptal edilir.

Kesinleşen Kira İhale Kararlarının Bildirilmesi

Madde 43 — Onaylanan ihale kararları, onaylandığı günden itibaren en geç 5 işgünü içinde, ihale üzerinde kalana veya vekiline, imzası alınmak suretiyle bildirilir veya iadeli taahhütlü mektupla tebligat adresine postalanır. Mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır.

İhale kararlarının iptal edilmesi halinde de, durum istekliye aynı şekilde bildirilir.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kira Sözleşmesi

 

 

İsteklinin Görev ve Sorumluluğu

Madde 44 — İstekli, onaylanan ihale kararının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı, 4 aylık kira tutarındaki kesin teminata çevirerek sözleşmeyi akdetmek zorundadır.

Kesin teminat olarak bu Yönetmeliğin 37 nci maddesindeki değerler kabul edilir.

İstekli kesin teminatı zamanında yatırmadığı takdirde ihale bozulur, geçici teminat Kuruma gelir kaydedilir, sözleşme yapmaktan vazgeçen istekli aynı yerin müteakip açık artırmalarına iştirak ettirilmez.

Sözleşmeden önce isteklinin sahte belge ibraz ettiğinin veya ihalelerden yasaklanmış olduğunun belirlenmesi halinde ihale iptal edilir. Geçici teminat Kuruma gelir kaydedilir.

Sözleşme yapıldıktan sonra belgelerin birinde dahi olsa sahte olduğunun ortaya çıkması halinde ise, ihale feshedilir. İsteklinin kesin teminatı Kuruma irat kaydedilir, Kurum ihalelerine 1 yıl katılamaz.

Kira Sözleşmesinin Akdi

Madde 45 — İhale üzerinde kalan isteklinin, onaylanan ihale kararının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde 4 aylık kira tutarındaki kesin teminatı Kuruma yatırması halinde, kira sözleşmesi akdedilir.

Kira bedeli taşınmazın kiracıya teslim tarihi ile başlar, zorunlu hallerde verilecek süre ilgili Genel Müdür tarafından belirlenir.

Ayrıca, bir yıllık kira bedelinin damga vergisi, makbuz karşılığında Kurum tarafından tahsil edilerek, ilgili vergi dairesine yatırılır.

Kira Sözleşmelerini İmzalama Yetkisi

Madde 46 — a) Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz malların kira sözleşmeleri;

Merkezde; emlak daire başkanı veya şube müdürü, ilgili şef ve ilgili personelce,

Taşrada; İstanbul ve İzmir’de inşaat ve emlak sigorta müdürü veya yardımcısı ile ilgili şef ve ilgili personelce, diğer illerde sigorta il müdürü, sigorta müdürü veya yardımcısı, ilgili şef ve ilgili personelce,

imzalanır.

b) Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü kullanımındaki taşınmaz malların kira sözleşmeleri;

Merkezde; Ankara Sağlık İşleri İl Müdürlüğü veya Yardımcısı, ilgili şef ve ilgili personelce,

Taşrada; Ankara, İstanbul ve İzmir’de sağlık işleri il müdürü veya yardımcısı ile ilgili şef ve ilgili personelce, diğer illerde ise ilgili hastane başhekimi veya yardımcısı, ilgili şef ve ilgili personelce,

imzalanır.

Kiraya Verilecek Yerin Teslimi

Madde 47 — Kiraya verilecek yerin kiraya veriliş sırasındaki durumu ve niteliği belirtilerek, en az biri teknik iki eleman tarafından bir tutanakla kiracıya teslim edilir.

Kira Sözleşmesinin Saklanması

Madde 48 — Kira sözleşmeleri merkezde; 1 asıl 2 suret, taşrada; 1 asıl 3 suret olarak düzenlenir. Sözleşmenin aslı merkezde; ilgili Genel Müdürlük İnşaat ile Emlak Daire Başkanlığında, taşrada; ilgili birimde saklanır. Sözleşmelerin birer sureti imza karşılığı kiracıya verilir. Taşrada düzenlenen sözleşme ile taşınmaz mallara ait demirbaş listesi ve teslim tutanağının birer sureti ilgili genel müdürlüğe gönderilir.

Kira Dosyası

Madde 49 — Kiraya verilecek yer için bir dosya hazırlanır.

Bu dosyada;

a) Kiraya verme izni,

b) Açık artırma şartnamesi,

c) Tahmin edilen kira değerini gösteren belge,

d) İlan belgeleri,

e) Pazarlık tutanağı, artırma tutanağı veya teklif mektupları,

f) İhale komisyon kararı,

g) İhale üzerinde kalan istekliye yapılan tebligat belgesi,

h) Kesin teminata ait belge sureti,

i) Sözleşme veya protokol,

j) Kiralanan yerin ve anahtarlarının kiracıya teslim tutanağı,

k) Tahliye edilen yerin ve anahtarlarının kiracıdan teslim alınmasına ait tutanak,

l) Hasar tespit tutanağı,

bulundurulur.

Kiracının Sözleşmenin Bozulmasına Neden Olması

Madde 50 — Sözleşme yapıldıktan sonra, kiracının taahhüdünden vazgeçmesi veya yerine getirmemesi halinde 10 gün içinde ihtarname çekilir. Aynı durumun devam etmesi halinde, sözleşmenin feshi için işlem yapılır ve kiralanan yer yeniden ihaleye çıkarılır.

Kiralanan yerin daha az bir bedelle kiraya verilmesi halinde, kira süresi sonuna kadar olan fark ile, boş geçen sürelerin kirası, yakıt ve işletme giderleri ile birlikte tam olarak ilk istekliden tahsil edilir. Tahsil edilememesi halinde kesin teminatı borcuna mahsup edilir.

Sözleşmeden vazgeçen kiracı, 1 yıl süreyle Kurumun kira ihalelerine katılamaz.

Sözleşme Süresi

Madde 51 — Kira sözleşmelerinin süresi 1 yıldır. Bu süreyi aşan ve 5 yıla kadar olan sözleşmeler Kurum Başkanının onayını, 5 yılı aşan sözleşmeler ise Yönetim Kurulunun kararını gerektirir.

Kira sözleşmelerinin süresi 30 yıldan fazla olamaz.

Kira Bedelinin Artırılması

Madde 52 — Kurumun sahibi bulunduğu taşınmazların kira bedelleri; ilk yıl kira bedeli ihale bedeli olup, takip eden yıllar kira bedelleri ise bir önceki yıl kira bedelinin Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Toptan Eşya Fiyatları Endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı esas alınarak bu orandan az olmamak üzere rayiç veya emsal değere göre belirlenir.

Kira Bedelinin Ödenmemesi

Madde 53 — Kiracıların, kira bedellerini ödeyip ödemedikleri her ay düzenli şekilde izlenir. Kira bedelini süresinde ödemeyenler hakkında yasal işlem yapılır.

Kira alacakları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

Ünvan Değişikliği, Şirketleşme, İş Değişikliği

Madde 54 — Kiracı, Kurumun izni olmadan, yeni ortak alma, şirketleşme, ünvan ve iş değişikliği yapamaz. Bu ve buna benzer değişiklikler, ilgili Genel Müdürün onayına sunulur.

Kiracının Ölümü

Madde 55 — Kiracının ölümü halinde, Kuruma borcu varsa, kesin teminatından mahsup edildikten sonra kalanı mirasçılara verilir. Ancak Kurum, varislerden istekli olanlara ölüm tarihinden itibaren iki ay içinde başvurulması ve dört aylık kira bedeli tutarında kesin teminat verilmesi şartıyla sözleşmeyi devredebilir.

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kiralananın Teslim Edilmesi, Abone İşlemleri,

Kiralananın Teslim Alınması ve Hasar Tespiti

 

Kiralananın Teslim Edilmesi, Abone İşlemleri

Madde 56 — Kiraya verilen yer ve anahtarı, teslim tutanağı ile kiracıya teslim edilir. Akar binalarının abone işlemleri kiracılar tarafından yapılır.

Kiraya Verilen Taşınmaz Malların Teslim Alınması

Madde 57 — Sözleşmenin sona ermesi durumunda tahliye edilecek yer, tespit tutanağına göre kiracıdan kiralık yerin elektrik, su, doğalgaz ve çevre temizlik vergisi borcu olmadığına dair belgeler istenerek teslim alınır.

Kiracı sözleşme sona ermeden k


Geri Dön