Tapu işlemlerinde dikkat edilmesi gerekenler!
Özellikle bahar aylarıyla birlikte gayrimenkul alım-satımı artıyor. Ancak tapu işlemlerinde dikkat edilmesi gereken durumlar var. Daha sonra ceza ile karşılaşmamak için özellikle "tapu değeri" çok önemli...
TAPU DEĞERİ VE TAPU HARCI
Gayrimenkullerin tapu harcına esas olan değeri, normal alım-satım değeridir. Ancak tapu değerinin emlak vergisi değerinden düşük olmaması gerek.
Tapu değeri üzerinden tapu harcı hesaplanıyor. Tapu harcını "hem alıcı hem de satıcı" ödüyor. Tapu harcının oranı ise "binde 20". Eğer tapu değeri düşük gösterilirse, gerçek alım bedeli ile gösterilen değer arasındaki farka "vergi ziyaı cezası" uygulanıyor. Ayrıca evin "5 yıl" içinde satışı halinde, alım ile satım bedeli, arasındaki fark "değer artışı kazancı" olarak "gelir vergisine" tabi.
Daha az tapu harcı ödemek için gayrimenkulün değerini düşük göstermek yaygın bir olay. Ama Maliye son yıllarda bu yöndeki denetimlerini artırdı. Özellikle kredi ile alınan gayrimenkullerde, düşük tapu değerini tespit etmek çok kolay. Ayrıca Maliye banka hesaplarını inceleyerek yapılan para transferlerinden gerçek alım-satım bedeline ulaşabiliyor.
TAPUDAKİ DÜŞÜK DEĞERİ YÜKSELTMENİN YOLU
Gayrimenkul alım-satım bedelinin düşük gösterildiği durumlarda, gerçek değerin, Vergi Usul Kanunu'nun 371. maddesine göre "pişmanlıkla beyan" edilmesi mümkün. Ancak pişmanlıktan yararlanmak için olmazsa olmaz şart "kendiliğinden haber verme".
Bu durumda, zamanında ödenmeyen tapu harcı ile tahakkuk eden pişmanlık zammını, dilekçe ile haber verme tarihinden itibaren "15 gün" içinde ödeyenler, gayrimenkulün tapu harcına esas olan değerini yükselterek, cezadan kurtulmuş olurlar.
KAT İRTİFAKLI TAPU
Kat irtifakı tapusu, üzerine bina inşa edilen arsada alınan daireye düşen arsa payını gösteriyor. Kat irtifaklı tapuda, yapılacak veya yapılmakta olan binanın tüm dairelerin adres ve kapı numaralarının belediye tarafından belirlendiği ve numarataj krokisi adı verilen çizelgeye göre, dairenin numarası, dairenin katını vb. bilgiler de yer alıyor. Kat irtifaklı tapu işlemleri sırasında, "tamamlanmış dairenin bedeli üzerinden tapu harcı" ödenir.
TAPUDA TANIK BULUNDURMA
Tapuda işlem yapacak kişilerden bir veya birkaçı imza bilmiyor ya da okuma-yazma bilmiyorsa, "tanık bulundurma zorunluluğu" var. Kişinin okuma-yazma bilinmediğinin tespiti, tapu sicil müdürü tarafından yapılıyor.
Taraflardan birinin ya da birkaçının sağır, kör veya dilsiz olması durumunda da tapu işlemi "iki tanık" huzurunda yapılıyor. Eğer, kişi dilsiz ise ve yazı diliyle de kendisiyle anlaşılması mümkün değilse, ayrıca işaret dilinden anlayan, yeminli bir tercümanın da bulundurulması gerek. İlgilinin kör, sağır veya dilsiz olduğunun tespiti de tapu sicil müdürü tarafından yapılıyor.
Cem Barlas Arslan/ Hürses Gazetesi