TOKİ, 311 bin konuta ulaştı

Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkan Yardımcısı Ercan Tıraş, TOKİ'nin başladığı ya da tamamladığı konut sayısının 81 il, 419 ilçedeki toplam bin 12 şantiyede 311 bin'e ulaştığını, bu konutlardan 176 binin, sosyal donatıları ve çevre düzenlemeleriyle birlikte tamamlanmış ya da tamamlanma aşamasında olduğunu bildirdi. Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği (TÜRKKENT) tarafından Antalya'nın Kemer ilçesinde düzenlenen 20. İlkbahar Semineri başladı. Toplantının açılış oturumuna katılacağı bildirilen  TOKİ  Başkanı Erdoğan Bayraktar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Rize programına katıldığı için Antalya'ya gelemedi.

Kemer'in Kiriş mahallesindeki AK-KA Alinda Beach Otel'de yapılan ve başkanlığını Türkkent Genel Başkan Yardımcısı Şekip Dinçer'in yaptığı açılış oturumunda, TOKİ Başkan Yardımcısı Ercan Tıraş konuştu. Ercan Tıraş, Türkiye'de 35 binin üzerinde yapı kooperatifinin faal olduğunu, bu kooperatiflerin üye sayılarının ise bir buçuk milyonu geçtiğini söyledi.

Türkiye'de konut ihtiyacının olduğunu, bu ihtiyacın giderilmesi için de vatandaşların ortaklıklar ve birlikler oluşturmaya çalıştıklarını belirten Tıraş, şunları söyledi: "Aslında konut, hem anayasamıza hem de uluslararası sözleşmelere göre her insan için bir haktır. Türkiye'de her yıl ortalama 500 bin konut ihtiyacı var. Göçlerle birlikte şehirlerdeki çarpık yapılaşma ve gecekondulaşma düşünüldüğünde, yaşlanan ve yenilenmesi gereken konutlarla birlikte, ülkemizin konut ihtiyacının ciddi bir rakama ulaştığı görülmektedir. Türkiye'de dar gelirli grubun nitelikli konut problemi vardır. Bu problemi gidermek için yeterli ödeme gücü yoktur. Kaçak, plansız ve niteliksiz yapılaşmayı doğuran en büyük nedenler bunlardır."

Tıraş, 1983-2002 yılları arasında Toplu Konut Fonu imkanlarıyla, kooperatif kredileri kapsamında 549 bini 1989 yılı sonuna kadar olmak üzere toplam 940 bin konuta kredi desteği sağlandığını belirterek, buna rağmen dar ve orta gelirli vatandaşların nitelikli konut ihtiyacının arttığına işaret etti.

Konutlardan 176 bini tamamlandı

Tıraş, TOKİ'nin 2003 yılında edindiği yeni misyonla bugüne kadar yaptığı faaliyetleri anlattığı konuşmasında şu bilgilere yer verdi: "Mayıs ayı başı itibariyle 81 il, 419 ilçedeki toplam bin 12 şantiyede 311 bin konut rakamına ulaşılmıştır. Bu rakam, nüfusu 100 bini aşkın 14 şehre denk düşmektedir. Bu konutlardan 176 bini, sosyal donatıları ve çevre düzenlemeleriyle birlikte tamamlanmış ya da tamamlanma aşamasındadır. Üretilen konutların 265 bini sosyal konut niteliğindedir. Bu sosyal konutlar 65 ila 87 metrekare büyüklüğündedir ve 6 bin YTL peşin, konutların teslim edilmesinin ardından başlayan 300 YTL taksitlerle ve 15 yıl vadeli olarak satışa sunulmaktadır. Sosyal konutların 157 bini dar ve orta gelir grubuna, 67 bini ise alt gelir grubuna ve yoksullara yöneliktir. Ayrıca 311 bin konutla birlikte sosyal donatı olarak 11 bin dersliğe denk gelecek şekilde 384 okul, 62 spor salonu, 35 kütüphane, 305 ticaret merkezi, 245 cami, 21 hastane, 71 sağlık ocağı, 10 yurt ve pansiyon inşaatlarına başlanmış, büyük bir kısmı da bitirilmiştir. Çevre düzenlemelerinde ise 17 milyon metrekare yeşil alan düzenlemeleri, 2,5 milyon ağaç dikimi ve 3,5 milyon çalı peyzajı yapılmaktadır."

Cumhuriyet tarihinde görülmemiş hızda ve kapsamda bir gecekondu dönüşüm çalışması başlatıldığını da kaydeden Tıraş, 138 belediye ile toplam 147 bin konutluk gecekondu dönüşüm protokolü imzalandığını, 68 bölgede yaklaşık 30 bin konutluk uygulamanın başlatıldığını belirtti.

25 milyar YTL'lik yatırım ve 800 bin kişilik istihdam

Tıraş, TOKİ'nin, faaliyetlerini bütçeden pay almadan, gerekli kaynağını hazineden temin ettiği arsaları değerlendirerek ve konut-işyeri satışından elde ettiğini kaydetti. Bu çerçevede başlatılan 311 bin konutun 45 bininin hasılat paylaşım modeliyle üretildiğini söyleyen Tıraş, "TOKİ, 2003-2008 yılları arasında yatırım maliyeti yaklaşık 25 milyar YTL olan 2 bin ayrı ihale gerçekleştirmiştir. Doğrudan ve dolaylı olmak üzere 800 bin kişilik istihdam sağlamıştır" diye konuştu. TOKİ'nin önümüzdeki dönem için belirlediği hedefleri de anlatan Tıraş, şöyle devam etti: "2007 sonu için hedeflenen 250 bin konut rakamı Nisan 2007'de aşılmış, önümüzdeki dönemde 500 bin konut üretme hedefi için çalışmalara başlanmıştır. Ayrıca gecekondu dönüşüm projelerine, sosyal konut projelerine, Büyükşehirlerimizde uydukentler kurulmasına, orta ölçekli il ve ilçelerde örnek yerleşim birimleri oluşturmaya, tarımköy uygulamasına çevre düzenlerinin arttırılmasına ve altyapılı arsa üretimine ağırlık verilecektir."

TÜRKKENT Genel Başkanı Mehmet Aksoy ise, kooperatifçiliğin en zor günlerini geçirdiğini, kooperatifçiliğin gerilediğini söyledi. Konut kooperatifçiliğinin dar gelirlilerin konut sahibi olmasının tek yolu olduğunu kaydeden Aksoy, şu görüşleri dile getirdi: "Örneğin Marmara depremi sonrasında, konut yapılarının güvenilirliği sorgulanmaya başlanmıştır. Özel sektörün yaptığı binalar yıkılırken, TÜRKKENT, depremden yüz akıyla çıkmıştır. 1990-2004 yılları arasında 7 milyon 186 bin konuta gereksinim duyulmasına karşın, yalnızca 3 milyon 436 bin konut için iskan ruhsatı alınmıştır. Yani konut ihtiyacı karşılanamamıştır."

TOKİ'nin, zenginlere konut yaptığını öne süren Aksoy, "Bunun için de ülkenin en değerli kamu arsalarını kullanmakta ve özel sektöre satmaktadır" dedi.

Kooperatiflere kredi desteğinin kesildiğini, arsa tahsisinin durdurulduğunu anlatan Aksoy, şunları kaydetti: "Tüm hazine arazilerini TOKİ bedelsiz alıyor. Talep gören yerlerde kooperatiflerin arsa alma şansı yok. TOKİ maalesef bir şirket gibi çalışıyor. Hatta konutu bıraktı şimdi de turizm beldelerine otel yapma işine de el attı. İhale edilen arazileri de ancak çok zenginler veya holding sahipleri alabiliyor. TOKİ, sınırsız yetkilerle 81 ilde, konut ihtiyacı olan veya olmayan her yerde konut yapmaya girişmiştir. Konut kooperatiflerinin inşaat ruhsatı alınan konut sayısı içindeki payı yüzde 35'lerden yüzde 5'lere gerilemiştir. En azından altyapılı arsa konusunda kooperatiflere bir miktar yardımcı olunmalıdır. Biz hükümeti, görevlerini yerine getirmeye çağırıyoruz" dedi.