TOKİ Türk müteahhitlerini yurtdışına taşıyacak!

Dünya Gazetesi yazarlarından Leyla İlhan bugünkü yazısında  TOKİ  ve yurtdışı mütehhitlik projelerini değerlendirdi. 

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Türkiye'de alt ve orta gelirliye yönelik konut üreten devlet kurumu. Yıllık ortalama 50 bin konut üretebiliyor. Konutun yanı sıra stadyumlar, kamu kurumları ve sosyal donatı alanları da yapıyor. Belki şu anda sahada kentsel dönüşümü her aşamasıyla gerçekleştiren tek kurum. Ancak TOKİ bu gücüne rağmen sadece yurtiçiyle sınırlı çalışmalar yapıyor. Ancak Kuzey Afrika'da prestiji çok yüksek. Bu nedenle Türkiye'de TOKİ ile birlikte çalışan Türk firmalarına Cezayir gibi ülkelerde ayrıcalık tanınıyor. Devletin önemli işlerinde bu tarz işler yapan firmalara öncelik veriliyor.

Fakat sürece baktığımızda TOKİ'nin yurtdışına çıkışı sadece yardım amaçlı projeler için olmuş. Somali gibi ülkelerde projeler yapmış. Hal böyle olunca TOKİ neden Türkiye'deki gücünü yabancı pazarlara taşımıyor deniliyor. TOKİ yetkilileriyle konuştuğumda kurumun böyle bir isteği olduğunu duydum. Aldığım bilgiler şöyle: Yurtiçi çok hareketli olduğu için firmaların iç pazara yöneldiğine ancak dış pazarlarda da var olmak gerektiğine dikkat çeken TOKİ Başkanı Ergün Turan, “Ülkemize değer kazandırmamız için açılım şart. Yurtdışı müteahhitlik sektörü kendi çabaları ile bugünkü başarılı noktasına geldi. TOKİ olarak buna daha da katkı sağlayacak bir yapıya ihtiyacımız var. Bir model geliştiriyoruz. İngiltere’de, ABD’de, birçok gelişmiş ülkede uygulanan bir sistem” dedi. Turan, “Türkiye’deki müteahhitlik sektörünü bir şemsiye altında toplayacağız. Biz işi alacağız, ülkemizdeki firmalarla paylaşacağız. Bunu sektördeki kuruluşlarla da görüşüyoruz. Onlar da çok istiyor" diye açıkladı.

TOKİ'nin bu gücü aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerin ilgisini de çekmiş. Pakistan, Suudi Arabistan, Çin, İran, Kuzey Afrika ve Körfez ülkeleri gibi 100'den fazla gelişmekte olan ülke Türkiye'ye gelip modeli inceleme isteğini iletmiş. Hatta Dünya Bankası yetkilileri dahi gelmiş. Üstelik bu gelişler, büyükelçilik, müsteşar, bakan, başkan gibi üst düzeyde gerçekleşmiş. 'Ülkemize gelin, bu konuda deneyimlerinizi bizimle paylaşın' talepleri gelmiş. TOKİ ise bu konuda iki yolla ilerlemeyi planlıyor. Birincisi bu know-how 'u artık faturalandırarak bir kazanç noktasına getirme düşüncesi var. TOKİ ayrıca çatı bir örgüt olarak da yurtdışına gitmek istiyor. Ancak yurtdışına gitmesi için bu konuda yasal bir düzenlemeye ihtiyaç bulunuyor.

Yurtdışına giderse ne olur

Bugüne kadar müteahhitlik firmalarımız tek başına yurtdışına gitti. Fakat Çin gibi devlet gücüyle gelen firmalar birçok pazarda Türk şirketlerini zorluyor. TOKİ'nin bu pazarlara gitmesi Türk şirketlerinin bu pazarlardaki gücünü ve aldığı iş miktarını artırabilir. Malum bir de Türkiye'de kentsel dönüşüm süreci var. 7.5 milyon konutun dönüşmesi lazım. Bu büyük kaynak isteyen bir yatırım. Bu çalışmalarla TOKİ sektöre dışarıdan kaynak temin etme imkanı bulabilir. Bu, aynı zamanda cari açığın azaltılması için de iyi formül olacak.