TOKİ'nin mahkemede iptal edilen Sulukule projesinde şimdi ne olacak?

Sulukule projesi Roman vatandaşların evlerini terk etmek zorunda bırakıldıkları bir projeydi. Başlaması da devam etmesi gibi sancılı ve çok ses getirmişti ve bitmesi yine aynı şekilde oldu. Sulukule projesi mahkeme kararıyla iptal edildi ama bütün evler boşaltılıp, yıkılıp ve yeni evlerin yapımı bittikten sonra. Geç gelen bir adalet oldu Sulukule'ye.

Sur Koruma Bandı’nda yer alan 90 bin metrekarelik alanda yapılan çoğunluğu villa 620 konutun inşa edildiği proje İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nce “kamu yararına uygun” olmadığı gerekçesiyle iptal edildi.

Romanlar evlerinden çıktıktan sonra ve evleri yıkıldıktan sonra İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nce “kamu yararına uygun” olmadığı gerekçesiyle iptal etmesine tepki gösterdiler. Fatih Belediyesi ve TOKİ'nin ortaklaşa yaptığı projenin iptali sonrasında henüz ne belediyeden ne de TOKİ'den bir açıklama gelmedi.

UNESCO projeyi “yerinden etme ve dışlama” projesi olarak değerlendirirken, 2008 yılında İstanbul Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası ile Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği projeyle ilgili “iptal” ve “yürütmenin durdurulması” davaları açıldı. Yargı süreci devam ederken 2009 yılında yıkımların başladığı Sulukule’de, Mayıs 2010 tarihi itibariyle yıkılan yapıların yerine villar yapılmaya başlandı. Kiracı konumunda olan bölge sakinleri 60 kilometre uzaklıktaki Kayabaşı’na gönderilirken, hak sahiplerinin de evlerini ucuza başka isimlere devretmek zorunda bırakıldıkları iddia edildi.

Açılan davalar kapsamında hazırlanan 3 bilirkişi raporunda da projenin kamu yararına ve koruma ilkelerine aykırı olduğu belirtilirken, İstanbul 4. İdare Mahkemesi davacıların “yürütmeyi durdurma” taleplerini her seferinde reddetti. Bu süreçte proje tamamlanma aşamasına geldi. Fatih Belediye Başkanlığı konutların dağıtımı için kura çekimi hazırlığındayken mahkemeden oy birliğiyle projenin iptali kararı çıktı.

İptal kararıyla neredeyse bitmiş olan projenin akibetinin ne olacağı da merak konusu oldu. Fatih Belediye Başkanlığı konuyla ilgili değerlendirmelerin yapıldığı ve birkaç gün sonra açıklama yapacaklarını belirtirken Sulukule Roman Derneği’nin avukatı Hilal Küey, “Proje hemen hemen bitti ama dönüşü olmayan noktada değiliz. Belediye temyiz edecektir ama temyiz bu kararın gereğinin yerine getirmesini durdurmuyor. Kararın yerine getirilmesi için önümüzdeki günlerde belediyeye başvuruda bulunacağım. Hukuk devletine yakışan evlerin yıkılıp hak sahiplerini koruyan bir proje yapılmasıdır” dedi.  Küey, yürütmeyi durdurma  kararının alınmamasıyla ilgili olarak da, “İdari yargıda yürütmeyi durdurmanın ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. Defalarca istedik durdurma vermediler. İlk bilirkişi raporu lehimize geldiğinde, yıkımlar yapılırken de istedik” şeklinde konuştu.

Sulkule Roman Kültürünü Geliştirme Derneği Başkanı Şükrü Pandük: “En başından beri projenin kamu yararına aykırı olduğunu söylemiştik. Keşke daha önce yürütmeyi durdurma kararı verilseydi. Proje başlamadan önce Sulukule’de 5 bin 500 Roman yaşıyordu. 337 aile Kayabaşı’na gönderildi ama çoğu orada tutunamayıp yine mahallenin çeperine yerleşmek zorunda kaldı. Projeyle yapılan 620 haneden sadece 20’sinde yerel halk yaşıyacaksa bunun neresi kentsel dönüşümdür. Kentsel dönüşüm, orada yaşayan insanları yerinden, işinden gücünden, kültüründen ve çevresinden etmekse burada kentsel dönüşüm yapıldı. Buradaki nüfus değiştirildi.”

Milliyet