Trabzon'a yapılacak çimento fabrikası mahkeme kararıyla iptal edildi!
Tonya ve Çayırbağı Çevre Platformları ile 21 yurttaşın açtığı davayı görüşen Trabzon İdare Mahkemesi, çimento fabrikası projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verdiği Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararını iptal etti.
Tonya Çevre Platformunun çimento fabrikası mücadelesinde Trabzon İdare Mahkemesi ÇED Olumlu kararını iptal etti Trabzon'da kurulması planlanan çimento fabrikası projesine karşı uzun süredir mücadele eden Tonya ve Çayırbağı Çevre Platformları ve yurttaşlar, yargıdan gelen iptal kararıyla rahat nefes aldı.
Tonya ve Çayırbağı Çevre Platformları ile 21 yurttaşın açtığı davayı görüşen Trabzon İdare Mahkemesi, çimento fabrikası projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verdiği Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararını iptal etti.
BİLİRKİŞİ SEYRİ DEĞİŞTİRDİ
Fabrikanın temiz ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını ihlal edeceği, mera ve ormanlara zarar vereceği, inşaat sırasında yaklaşık 104 bin ağacın kesileceği, su kaynaklarının kirleneceği ve geleneksel geçim yöntemleri olan tarım ile hayvancılığın olumsuz etkileneceği gerekçesiyle, Tonya ve Çayırbağı sakinleri proje hakkında ÇED Olumlu kararı veren Çevre ve Şehircilik Bakanlığına dava açtılar. Açılan dava kapsamında üç uzmandan oluşan bilirkişi heyeti, 31 Ekim 2013 tarihinde alanda incelemelerde bulundular ve ÇED Olumlu kararı verilen raporu değerlendirdiler.
Yargılamaya en kritik etkiyi yapan da, keşfin ardından mahkemeye teslim edilen bilirkişi raporu oldu. Bilirkişi raporunda, Bakanlık tarafından ÇED Olumlu kararı verilen rapor ve çimento fabrikası projesiyle ilgili şu unsurlar öne çıktı: Geleneksel yaşamla uyumlu değil: Kirlilik vasfı yüksek endüstri tesislerinin başında çimento üretim sektörü geliyor, dolayısıyla yatırım bölgenin mevcut geçim kaynakları olan tarım ve hayvancılıkla uyumlu değil.
ÇED raporu usul yönünden hatalı: Malzeme ocaklarının sınırında bulunan Kaleönü, Karaçoban ve Kastan derelerinin çevresel açıdan nasıl etkileneceği ÇED Raporunda belirtilmiyor.
Kullanılacak kömür miktarı yanlış: Raporda kullanılacak kömür miktarı hesaplanırken, yıllık üretimin yüzde 15'i baz alınmış. Bilirkişi heyeti niçin bu oranın referans alındığını anlayamadıklarını hazırladıkları raporda belirtmişler. Ayrıca ÇED raporunda fabrikada yakıt olarak linyit kömürü kullanılacağı belirtilmesine karşın bazı yerlerde petrokok yakılacağının söylenmesi tehlikeli atıkların ek yakıt olarak kullanılmasınınsa ucunun açık bırakılması bilirkişilerce eleştirildi.
Emisyon belli değil: Atmosfere verilecek kükürtdioksit miktarı konusunda bilimsel değerlendirmeler yapılmadı. Ne kadarlık bir kükürtdioksit emisyonu olacağı ve nitrojen oksit gazlarından hangi miktarda salınacağı raporda yazmıyor. Bilirkişiler, ÇED raporunda fabrikada yakılacak kömürün kükürt miktarının yüzde 5'i geçmeyeceği vurgulanmasına karşın, raporun çeşitli yerlerinde yüzde 6,52 oranda kükürt içeren kömürlerin yakılacağı ifadelerine dikkati çekiyorlar.
Ehliyetsiz kişiler rapor hazırladı: ÇED Raporu kapsamındaki akustik raporu hazırlayan kişilerin gerekli sertifikalara sahip olmadığını belirten bilirkişi raporuna göre, akustik rapordaki sayısal değerler de yanlış hesaplanmış.
Toz miktarı yanlış: Gerçekte oluşacak toz miktarının, yanlış birimler kullanılarak çok daha az hesaplandığı ve eksik gösterildiği bilirkişi raporuna girdi. Altyapı yetersiz: Karayoluyla getirilecek malzemelerin ÇED Raporuna göre karayoluna yüzde 13, Trabzon limanınaysa yüzde 10 yük getirileceğini söyleniyor ancak bilirkişiler bu hesaba katılmıyor. Bilirkişilere göre karayoluna en az yüzde 20, limana ise yüzde 12 ek yük binecek. Kamyonların fabrikadan dönüşü de hesaplandığında ek yük oranı yüzde 30 ve yüzde 20'ye çıkacak. Yani bilirkişiye göre bölgedeki ulaşım altyapısı fabrikaya uygun değil.
Turizme darbe: Özellikle Doğankaya ve Gülcana mahallelerine yakın kireçtaşı ocaklarının, Ceneviz Kalesi ve Çal Mağarası gibi turistik alanların yakınında olduğu, buralarda yapılacak kazma ve patlatmaların turizmi olumsuz etkileyeceği bilirkişi raporuna girdi.
BİLİRKİŞİ RAPORU DİKKATE ALINDI
Bilirkişi raporunda geçen bu değerlendirmeleri dikkate alan Trabzon İdare Mahkemesi, ÇED Raporunun hukuka aykırı olduğuna karar verdi. Mahkeme ÇED Olumlu kararını iptal ederken, toplam 2 bin 883 TL'lik yargılama giderlerinin de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile davanın müdahili EMBA Trabzon Çimento A.Ş. tarafından ödenmesine hükmetti. Karar 17 Temmuz tarihinde, oybirliğiyle alındı.
Birgün
