Tripoli Uluslararası Havalimanı projesinin inşaatında son durum ne?
Türk müteahhitlik tarihindeki en önemli projelerden biri Libya’da başkent Tripoli’de yapılacak havalimanıydı. Peki projede neler oldu? Tripoli Uluslararası Havalimanı projesinin inşaatında son durum ne?
Dünya Gazetesi köşe yazarı Kerim Ülker bugünkü köşesinde Libya’da başkent Tripoli’de yapılacak havalimanını kaleme aldı.
İşte Kerim Ülker'in 'Albayrak, Libya’nın en önemli havalimanıyla ilgileniyor' başlıklı yazısı...
Türk müteahhitlik tarihindeki en önemli projelerden biri Libya’da başkent Tripoli’de yapılacak havalimanıydı. 2007'de Türk inşaat şirketi TAV’ın yanı sıra Brezilyalı Odebrecht ve Lübnanlı CCC’nin kurduğu konsorsiyum projeyi 3 milyar dolara almıştı. Kaddafi döneminin de en önemli projelerinden olan Tripoli Uluslararası Havalimanı için 14 sene önce ilk adım atıldı ve uzay üssü görüntüsü veren tasarım için start verildi.
Toplam 350 bin metrekare alanlı yapılması planlanan terminal projesinin, Afrika kıtasının da en modern havalimanı olması hedefleniyırdu. 20 milyon yolcu kapasitesi bulunan terminal binasının yanı sıra, 4 bin 400 araç kapasiteli otoparka sahip projenin bir kısım iş gücü ise Türkiye’den giderildi. Proje sürerken, Arap Baharı’nın da etkisiyle 2011'de Libya’da iç karışıklıklar yaşandı.
TAV İnşaat, havalimanındaki çalışanlarını güvenlik endişesiyle ülkeden aldı ve tahliye etti. Havalimanı önce radikal İslamcı grubun, sonrasındaysa ismine Libya Ulusal Ordusu denilen güçlerin komutanı olan General Hafter yönetimine geçti.
Geçtiğimiz sene Haziran'da yine el değiştiren havalimanının kontrolü ise şu anda BM tarafından tanınan ve Türkiye’nin desteklediği Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne bağlı Libya ordusuna geçti. Geçen seneden bu güne kontrol edilen Libya’nın dünyaya açılan kapısı Tripoli Uluslararası Havalimanı için merkezi hükümet yeniden onarım çalışmalarını başlattı.
ÖNCE RÖNESANS’IN ADI GEÇTİ
Havalimanının kaldığı yerden devam etmesi amacıyla Libya Yönetimi, TAV İnşaat’ın yerine ise 2 Türk firması ile temas kurdu. Bunlardan ilki Rönesans Holding oldu. Nisan'da Ankara’da gerçekleştirilen törende Rönesans ve Libyalı temsilciler arasında imzalanan mutabakat zaptı ile Tripoli Havalimanı terminalinin yapılmasına ilişkin görüşme resmiyete döküldü. Fakat geçen hafta ilginç bir gelişme meydana geldi ve proje için devreye Albayrak Holding girdi. Libya Ulaştırma Bakanlığı, Tripoli Uluslararası Havalimanı Yolcu Terminali inşaatının bitirilmesi için için Albayrak Grubu ile 1 Ağustos tarihinde görüştü.
Toplantıya Albayrak Grubu yöneticilerinin yanı sıra Libya Ulaştırma Bakanı Mohammed Al-Shoubi, Deniz Ulaştırma İşleri Müsteşarı Wissam Al-Idrisi, Havalimanları ve Hava Ulaştırma İşleri Müsteşarı, Hava Meydanları İşletmesi Başkanı Khaled Souissi, Ulaştırma Projeleri Yürütme Kurumu Başkanı Muhammed Bait Al-Mal katılım gösterdi.
Albayrak Holding’in Libya’da görüşme yaptığı ilk proje bu değil. Temmuz'da Albayrak Holding üst yönetimi, Misrata Serbest Bölgesi’nde yatırım gerçekleştirmek amacıyla görüşme yaptı. Bu görüşmede ayrıca Albayrak Holding, Misrata Havalimanı’nın yeniden inşaatı ve büyüme projesinde olmak amacıyla Libya Havalimanları Kurumu’ndan (LLA) gereken onayı da gündeme getirmişti.
80 MİLYON DOLAR KAZANDI, LİBYA ÖDEMEDİ
Rönesans ve Albayrak Grubu’nun ilgi gösterdiği Tripoli Uluslararası Havalimanı projesinin yargısal bir tarafı bulunuyor. 2007'de start verilen ve 4 senede bitilmesi öngörülen proje 2011'de meydana gelen Arap Baharı ile beraber büyük darbeyle karşılaştı. Çatışmaların ortasında kalan havalimanı, modern görüntüsünü bir anda yitirdi ve deyim yerindeyse harabe haline geldi. Bu süreçte TAV ve konsorsiyum üyelerine de hak edişlerinin ödemeleri yapılması. Birçok Türk firmasının alacağı bulunan Libya, TAV İnşaat’a ödemelerini gerçekleştirmediği için olay uluslararası tahkime taşındı. Türkiye’nin de üye olduğu Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Paris’teki tahkim mahkemesindeki davanın kazananı 2019'da TAV İnşaat oldu. 80 milyon dolarlık alacağın ödemesi ise o tarihten bu yana yapılmadı.
