Türk inşaatçılar yurt dışında 9 bin 700 proje yaptı!

Türk inşaat sektörü Cumhuriyet sonrası Türkiye'nin inşasında ortaya koyduğu performansı 1970lerden sonra ülke dışın taşımaya başladı. 1972 yılında STFA'nın girişimiyle Libya ile başlayan üretim yolculuğu, Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, Yunanistan ve İran'da devam etti. Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarlarına 1980'lerde Rusya Federasyonu ve BDT ülkeleri eklendi, ilerleyen yıllarda yeni ülkelerin sayısı artarken, yurt dışında üstlenilen işlerin hacmi ve gelir miktarı da büyümeye başladı.

47 YILIN BİLANÇOSU: 123 ÜLKE, 382 MİLYAR DOLAR

TOKİ Dergi'de yer alan habere göre; 2002 yılında 4,4 milyar dolar düzeyinde olar yurt dışı müteahhitlik hizmetleri, 2018'de 20 milyar dolara ulaştı. Yurt dışında dünya inşaat sektörünün parlayan yıldızı hâ line gelen Türk müteahhitleri, en verimli dönemini yıllık 30 milyar dolar değerinde projeyle 2012-2015 aralığında yakaladı.

Müteahhitlerin ilk kez yurt dışına çıktığı 1972 yılından bugüne 47 yılda 123 ülkede 9 bin 700 projeye imza atıldı. Bu projelerin karşılığı olarak ülkeye kazandırılan meblağ ise 382 milyar dolara ulaştı. Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Müteahhidi listesinde yer alan Türk firması sayısı 46'ya yükselirken, sektör Çin'in ardından dünya İkincisi oldu. Türk inşaat sektörünü 36 firma ile ABD izledi.

EN ÖNEMLİ PAZARLAR AVRASYA'DA

Türk müteahhitlerin dünyaya açılma serüveninin başladığı Orta Doğu ve Kuzey Afrika, sektörün en önemli pazarları oldu. TMB'nin verilerine göre bugüne kadarki iş hacminin yaklaşık yarısı (yüzde 46) Asya ve Avrupa'yı kapsayan Avrasya bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi Orta Doğu (yüzde 26), Afrika (yüzde 18), Avrupa (yüzde 6), Güney Asya ve Uzak Doğu (yüzde 3,2) ile Amerika (yüzde 0,6) izliyor.

Ülke bazında baktığımızda müteahhitlerimizin 2018 yılında ilk üç pazarının Rusya Federasyonu (3,9 milyar dolar), Suudi Arabistan (3 milyar dolar) ve Katar (2 milyar dolar) olduğu görülüyor. "Türk Müteahhitlerin ilk 10 Pazarı” tablosu, Rusya ve Suudi Arabistan'ın 2016 ve 2017 yıllarında da ilk üçte bulunduğunu gösteriyor.

1972-2012 dönemini baz aldığımızda en çok iş üstlenilen ülkeler Rusya Federasyonu (yüzde 17,2), Türkmenistan (yüzde 12,1), Libya (yüzde 11,3), Irak (yüzde 7,2), Kazakistan (yüzde 6,5), Katar (yüzde 5,2) ve Suudi Arabistan (yüzde 5,1) olarak sıralanıyor. Orta Doğu'daki karışıklıklar öncelikle Libya ve Irak pazarını olumsuz etkiledi. Müteahhitler de son yıllarda yeni pazarlara açıldı. 2012 yılında ilk kez Kolombiya, Papua Yeni Gine, Somali ve Peru'da proje alındı. Hâkim coğrafyadan yeni pazar arayışına giren müteahhitler rotalarını Afrika, Güney Amerika ve Uzak Doğu'ya çevirdi.

SAHRA ALTI AFRİKA'NIN PAYI YÜKSELİYOR

Afrika kıtasında 54 ülke bulunuyor. Kuzey Afrika ülkeleri Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır, Türkiye ile uzun yıllardır yakın ilişkisi olan ülkeler. Büyük Sahra Çölü'nün güneyindeki ülkeleri kapsayan Sahra Altı Afrika'da ise 850 milyonun üzerinde nüfusa sahip 49 ülke bulunuyor.

Türk müteahhitler, Sahra Altı Afrika'da 1990'ların ortalarından itibaren başta Etiyopya, Nijerya, Sudan, Kamerun, Kongo, Gana, Mali ve Senegal olmak üzere önemli projeler üstlenmeye başladı. 2017 yılında müteahhitlerin en çok iş yaptığı ülke, toplam 2,5 milyar dolar ile Tanzanya oldu. Son 3 yıla baktığımızda Senegal, Nijerya ve Sudan'ın da ilk 10'da bulunduğu dikkat çekiyor.

YURT DIŞINDA EN ÇOK KONUT, YOL, KÖPRÜ VE TÜNEL YAPIYORUZ

Yurt dışında müteahhitlerimizce üstlenilen projelerin iş türlerine göre dağılımı ağırlıklarına göre sırasıyla konut (yüzde 13), yol-köprü-tünel (yüzde 12,9), iş merkezi (yüzde 8), enerji santrali (yüzde 7,2), havaalanı (yüzde 6,9), endüstriyel tesis (yüzde 6,5), demir yolu (yüzde 5,1), sosyal-kültürel tesis (yüzde 4,9), turizm tesisi (yüzde 4,2) ve petrokimya tesisi (yüzde 4,2) olarak sıralanıyor.

PRESTİJLİ PROJELER

Yurt dışında küçük ölçekli altyapı projeleriyle faaliyetlerine başlayan Türk müteahhitlerinin bugün metrodan havalimanına, yol projelerinden enerji santrallerine kadar büyük projelerin altında imzası bulunuyor.

2018 yılında üstlenilen büyük çaplı projeler arasında, 1,1 milyar dolar proje değerine sahip Sudan Hartum Havalimanı öne çıkıyor. Rusya'da 1,6 milyar dolar tutarında Amur doğal gaz işleme tesisi ile Habarovsk ve Çelyabinsk Havalimanları da yine dikkat çeken projeler arasında yer alıyor.

Hollanda'daki 1,1 milyar dolar tutarındaki Blankenburg bağlantı yolu ve Schiphol Havalimanı ek terminal binası yapımı, Ro-manya-Bükreş'te yaklaşık 480 milyon dolar değerindeki A1-A2 otoyollarını bağlayan yol yapım işi de Avrupa'da yakın zamanda başlayan ve devam eden işlerden dikkat çekenleri.

Yurt dışındaki 47 yıllık birikimi ve dünya ikinciliği payesiyle pek çok ülkede alt ve üst yapı inşasını sürdüren Türk inşaat sektörünün yakın hedefi; geliştirdiği 9 bin 700 proje sayısını kısa sürede 10 bine yükseltmek.