Türk şirketler Avrupa'da çelik fabrikası topluyor!
Türkiye, küresel ham çelik üretiminde geçen sene yüzde 6 oranında büyüyerek 35.8 milyon tonluk üretim yaptı. Çelik sektöründe faaliyet gösteren Türk firmaları, yerli yatırımlarını hızlandırırken bir taraftan da yurt dışında yeni yatırımlarını hayata geçiriyor.
Dünya Gazetesi köşe yazarı Kerim Ülker bugünkü köşesinde Türk çelik şirketlerinin imza attığı yeni yatırımları kaleme aldı.
İşte Kerim Ülker'in 'Türkler Avrupa’da çelik fabrikası topluyor' başlıklı yazısı...
Türkiye, küresel ham çelik üretiminde geçen sene yüzde 6 oranında büyüyerek 35.8 milyon tonluk üretim yaptı. Brüksel merkezli Dünya Çelik Birliği (Worldsteel) verilerine göre ise bu büyüme, Türkiye'nin 8’inci sıradan 7’nci sıraya yükseltti. Türk firmaları Türkiye’deki üretimlerine hız verirken, bir taraftan da yurt dışında yeni yatırımları hayata geçiriyor, firmaları bünyesine dahil ediyor. Erdemir, Kurum Holding, Tosyalı, Borusan gibi Türkiye’nin önde gelen sanayi devlerinin başlattığı bu satın alma ve yatırım atağına, isminin çok fazla duyulmadığ firmalar da dahil oluyor.
Türk çelik şirketlerinin gözde pazarı Avrupa oldu. Son birkaç senedir Avrupa’nın doğusunda, bir çoğu ülke ve bölgesinin ilk sanayi tesislerinden olan şirketleri bünyesine dahil etmek amacıyla harekete geçen Türk firmaları, kıtanın batısı ve kuzeyinde de yeni yatırımlar hayata geçiriyor. Bu yatırımlara son dahil olan ülke ise Letonya oldu.
Eyüpoğlu Ailesi’ne ait olan Epaş Grubu’na bağlı Türk şirket Aslanlı Metalürji’nin geçtiğimiz hafta Letonya’nın en ünlü metal şirketlerinden olan KVV Liepajas Metalurgs Steelworks'ü sataldı ve Türk firması Aslanlı Metalürji, Letonya’nın ilk, Baltık Bölgesi’nin ise tek demir-çelik fabrikasını bünyesine dahil etti. Aslanlı Metalürji’nin CEO’su Alaeddin Eyüpoğlu, uzun süredir görüşmeler yaptıkları Letonya makamlarının onayını aldıklarına dikkat çekti. Konuya ilişkin açıklamalar yapan Eyüpoğlu, “Birkaç alıcının katılımıyla şirket için düzenlenen bir ihalede en yüksek fiyatı sunduk. Ardından resmi bir anlaşma imzaladık ve anlaşma Letonya Hükümeti tarafından onaylandı. Önümüzdeki birkaç ay içerisinde üretime başlayacağız” diye konuştu. Eyüpoğlu, AB üyesi Letonya’da üretimin bu pazarda kota sorununu da engelleyeceğine, buradaki tesisten diğer Türk üreticilere de kütük tedarik edebileceklerine vurgu yaptı.
Peki Türk firmaları, Avrupa’da hangi ülkelerde şirket aldı, yatırım gerçekleştirdi ve üretim yapıyor?
LETONYA: Letonya’nın batısında bulunan Liepajas kentinde yer alan KVV Liepajas Metalurgs, hem Baltık hem de Letonya tarihi açısından önem arz eden şirketlerden. Baltıklar ve Letonya’nın ilk ve tek demir-çelik tesisi olan Liepajas Metalurgs, 1882'de kuruldu. Letonya’nın ilk sanayi şirketi olarak da bilinen Liepajas Metalurgs, beton yapıların güçlendirilmesi için çelik haddelenmiş çubukların üretimini yapıyor. Çelik şirketi, Letonya liginin en ünlü takımlarından olan FK Liepajas Metalurgs’un da sahibi. 2016'da kriz yaşayan şirket iflas etti. 2018 yılında Letonyalı şirketi İngiliz çelik devi British Steel dahil birçok Avrupalı firma satın almayı istedi fakat Letonya makamları, yalnızca satış yapılmasını değil, Liepajas Metalurgs’un yeniden ayağa kaldırılmasını koşulunu koyuyor. Letonyalı Liepajas Metalurgs’u devralan Epaş Grup ise, Dursun Ali Eyüboğlu tarafından kuruldu. 1962'de Karabük’te demir çelik ticareti için harekete geçen Eyüboğlu, 1967'de Karabük’te ilk haddehanesini, 1977'de Gebze’de ikinci haddehanesini hayata geçirdi.
ARNAVUTLUK: Avrupa’daki ilk çelik yatırımı Kürüm Holding tarafından yapıldı. 1998 yılında Arnavutluk’ta vitrine çıkarılan demir-çelik fabrikasını satın alan Kürüm Holding, Balkanların en büyük entegre demir-çelik fabrikasının işletmelerinden birini alan Kürüm International, son açıklanan rakamlara göre 303 bin ton sıcak haddelenmiş inşaat demiri ve 443 bin ton sıvı çeliğin üretimini yapıyor.
İTALYA: Avrupa’nın bir diğer Türk çelik üreticisi de Borusan Holding. Alman devi Mannessman ile işbirliği gerçekleştiren Borusan Holding, İtalya’nın Vobarno kentinde bulunan tesisi 2001'de devraldı. BM Vabarno ismiyle üretimde bulunan tesisin kapasitesi yıllık 25 bin ton oluyor. Soğuk boru çekme alanında faaliyette bulunan bu tesis, 19 bin metrekare büyüklüğünde bir alanda konumlanıyor. Başta otomotiv sektörüne yönelik üretim gerçekleştiren bu tesisin ana pazarı İtalya’daki üreticiler oldu.
ROMANYA: Avrupa’daki en hızlı oyuncu ise Erdemir’in yöneticisi Oyak Grubu. Erdemir, 2002 yılında senede 108 bin ton üretim kapasitesi bulunan Romanya’daki silisyumlu yassı çelik Laminorul De Benzi Electrotehnice (LBE) tesisini satın aldı. Bu tesiste elektrik motorları, jeneratör ve transformatör gibi ürünlerin ana girdisi olan elektrik çeliği üretilip ve üretilen ürünlerin dünyanın birçok ülkesine gönderiliyor.
FİNLANDİYA: Türkiye’nin en büyük demir-çelik üreticisi olan OYAK son yatırımını Finlandiya'ya yaptı. OYAK’ın iştiraklerinden Ataer Holding, Avrupa’nın sayılı demir-çelik şirketlerinden biri olan Miilux Oy’a 2019 yılında ortak oldu. Savunma sanayisine yönelik zırh çeliği olarak bilinen malzeme üreten Miilux’ta, OYAK Grubu'nun yüzde 70 oranında payı bulunuyor. Hatırlanacağı üzere, OYAK’ın adı ayrıca 2019 yılında satışta olan dünyanın en önemli çelik firmalarından olan British Steel ile bir araya gelmişti. OYAK, son anda görüşmelerden çekildi ve İngiliz devi Çinliler tarafından alındı.
KARADAĞ: Afrika’da olduğu gibi Avrupa’da da Tosyalı Holding’in fabrikası mevcut. Eski Yugoslavya'nın en önemli çelik fabrikalarından biri olan Karadağ'ın Nikşiç kentinde yer alan 'Zeljezara Çelik'i 2012 yılında satın alan Tosyalı Holding, mühendislik çelikleri alanındaki pazara da üretimde bulunabilecek gücü kazanmış oldu. Fabrikada modernizasyon yatırımlarını 2016 yılında bitiren Tosyalı, burada da senede 200 bin tonluk kapasiteyi buldu. 1950’li yıllarda efsane devlet adamı Mareşal Tito’nun kurduğu Zeljezara Niksic, bir dönem Güney Avrupa’da oldukça güçlüydü. 1980'li yıllarda 22 bin çalışanı istihdam eden fabrika, krizlerle sarsıldı ve bu rakam 2012 yılında 320’ye kadar geriledi. O sene, Türk şirket Tosyalı Holding, Zeljezara Niksic adlı tesisi 15 milyon Euro’ya satın aldı ve Tosçelik Niksiç ismini verdi.
