Türk şirketlerinden Gürcistan'a 2 milyar dolarlık HES yatırımı!

Anadolu Grubu'ndan, Limak'a, Kolin'den, Sabancı'ya, Ağaoğlu'na kadar pek çok şirket, bugüne kadar yaklaşık bin megawatlık HES yatırımına soyundu. Gürcistan'da Türk firmalarının toplam yatırım tutarının 2 milyar dolara ulaştığı hesaplıyor.

Son yıllarda gözde yatırım alanlarından biri haline gelen enerji sektöründe şirketler kabına sığmadı ve enerjisini yurt dışına taşıdı. Türkiye'nin artan cari açığının en büyük tetikleyicisi olan enerjideki yüksek ithalat rakamlarıyla yeni yatırımlara girişen Türk yatırımcılar, Türkiye'yi enerji koridoru yapacak girişimlerini sürdürüyor. Bu noktada en gözde ülke, su kaynağı zengini ve son dönemde liberal politikalarla öne geçen Gürcistan oldu. şžu ana kadar ülkede 1000 megawatlık HES santrali için yaklaşık 2 milyar dolarlık bir yatırıma imza atan Türk şirketlerinin yatırımları en erken 2013 yılında tamamlanacak.

Sahip olduğu potansiyelle HES santrallerinin yeni adresi olan Gürcistan pazarında yatırım karan alan 6 firma var. Ağaoğlu Grubu, önceki hafta sonu 3 HES projesi için imza attı. Yakın zamanda yeni isimlerin de bu listeye eklemesi bekleniyor. Anadolu Grubu, Enerjisa, Nurol, Ağaoğlu, Limak ve Kolin İnşaat'ın girdiği Gürcistan pazarına, son olarak Cengiz Holding ve IC Holding'in de ilgi duyduğu ifade ediliyor.

Cengiz Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ekrem Cengiz, Türkiye'ye ihracat yapma olasılığı ve potansiyeli nedeniyle Gürcistan pazarının dikkatlerini çektiğini, incelemelerinin sürdüğünü dile getiriyor. Enerji alanında önemli yatınmları olan IC Holding'in Yönetim Kurulu Üyesi Murat çeçen de Gürcistan pazarına dönük düşünce aşamasında olduklarını söylüyor.

Potansiyel 20 bin MW

Gürcistan pazarına ilgi duyan firmaların görüşmeleri sürerken, imzaları Santral yatırımı için ilk olarak Anadolu Grubu kazmayı vururken, Kolin inşaat ile ortak adım atan Limak Holding, fizibilite çalışmaları için mühendis ve haritacılarını ülkeye gönderdi. Ağaoğlu Grubu ise Paravani Nehri üzerinde şantiye kurup, nisan ayında inşaata başlayacak.

Geçen yıl Gürcistan hükümetine enerji piyasasındaki liberalleşme ve yatırımlar konusunda danışmanlık hizmet vermeye başlayan eski EPDK'mn eski başkanı Yusuf Günay, ülkedeki Türk yatırımlarının 1000 megawatı bulduğunu söylüyor. Gürcistan'da şu an yatırıma hazır 5 bin megawatlık bir potansiyel daha olduğunu aktaran Günay, 'Türkiye'nin kurulu gücü şu an 16 bin megawat. Ancak Gürcistan'ın potansiyeli 20 bin megawat. Su debisi ve nehirlerin verimliliği düşünüldüğünde Gürcistan Türk yatırımcılar için çok cazip bir pazar' diyor. Mevcut yaünmlarla Gürcistan piyasası Türkiye'ye bağlanmış olacak. Günay, çalışmaların sürdüğü iletim hatlarıyla Türkiye üzerinden ihracatın da mümkün olacağını söylüyor.

İlk adım Anadolu'dan

İçecek fabrikasıyla Gürcistan pazarına bundan 5 yıl önce giren Anadolu Grubu, ülkeye enerji alanında da ilk adım atan şirkederden biri oldu. Parava-ni Nehri üzerinde şu an için 260 çalışanla santral inşaatına başlayan Anadolu Grubu, bu projenin hayata geçmesiyle ilk etapta 409 milyon kilowatsaadik üretim yapacak. Gürcistan hükümeti ile Türkiye'ye iletim konusunda uluslararası bir anlaşma imzalayan ilk firma olduklarını söyleyen Anadolu Grubu Enerji Sektörü Koordinatörü Tuğban İzzet Aksoy, 'imzalanan anlaşma ile Gürcistan'da üretilen enerjiyi, inşası süren iletim hatlarıyla Türkiye'ye ve diğer ülkelere ihraç etme imkanı olacak. Bu Cumhuriyet tarihinde bile bir ilk olacak. Projeyi 2013 yılında tamamlayacağız' diye konuşuyor.

şžu an inşaatı süren santralin tamamlanmasıyla 90 megawatlık bir kurulu güce ulaşacaklarını söyleyen Aksoy, yatırımın 150 milyon doları bulduğunu kaydediyor. Gürcistan'da orta vadede kurulu güçlerinin 500 megawata kadar çıkabileceğinin sinyalini veren Aksoy, Gürcistan pazarının yüksek debisi ve bakir olması nedeniyle kendileri için çekici olduğunu ifade ediyor. Aksoy, kış aylarında üç ay gibi bir süre Gürcistan'ın enerji ihtiyacının hat safhaya ulaştığını Türkiye'nin ise yazlarında ihtiyacının artmasının üretici için bir avantaj olduğunu kaydediyor.

Ağaoğlu da sırada

Gürcistan'da yatırım için en son imzayı atan firma ise Ağaoğlu şžirketler Grubu oldu. Bakan Taner Yıldız'ın da katıldığı bir törenle Gürcistan'da üç HES yatırımı için imzayı geçtiğimiz günlerde atan Ağaoğlu, inşaat çalışmalarına ise bir an önce başlamayı istiyor. Paravani Nehri üzerinde yıllık toplam 277 milyon kilowatsaat üretim gerçekleştirecek üç HES için 110 milyon dolarlık bir yatırım yapacaklarını açıklayan Ağaoğlu şžirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu, projenin 4 yılda tamamlanacağını söylüyor.

Santral inşaatı için Gürcistan'da nisan ayı gibi şantiyeleri kuracaklarını anlatan Ağaoğlu, 'Bu pazara bir ortakla değil, tek başıma girdim' diyor. Gürcistan ile Türkiye arasında bin megawadık bir ileti hattı olduğunu ve Gürcistan'ın ihtiyacının üstünde yapılacak üretimi Türkiye'ye ihraç etme niyetinde olduklarını aktaran Ağaoğlu, bu yatırımdan iyi sonuçlar almayı beklediklerini dile getiriyor.

Limak 4 santral kuracak

Türkiye'de inşaatı devam eden yatırımlarla birlikte 431 megawatlık bir HES yatırım olan Limak Holding de Gürcistan'a yatırım yapan şirketlerden.

Limak Holding, Kolin İnşaat ile birlikte Tekhuri Nehri üzerinde 105 megawatlık bir HES projesi için imzaları geçen ay attı. Anlaşmayı imzaladıktan sonra santral inşaatına başlamak için önlerinde 9 aylık bir süreç olduğunu ve 2014 yılında projenin tamamlanacağını aktaran Limak Holding Enerjiden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Batuhan Özdemir, buranın 550 milyon kilowathk bir enerji üretebileceğini ifade ediyor.

şžuan fizibilite çalışmaları için mühendis ve haritacıları ülkeye gönderme hazırlığında olduklarını anlatan Özdemir, burada peş peşe dört santral kurma planları olduğunu ifade ediyor. Anlaşma gereği kış aylarında enerji açığı artan Gürcistan'da, üç ay enerji satmak durumunda olduklarını kaydeden Özdemir, Gürcistan'a aylık ortalama 100 milyon kilovvatlık satış yapacaklarını söylüyor. Türkiye'nin artık bu işi öğrendiğini de sözlerine ekleyen Ozdemir, ' Hangi alanlara, nasıl yaürımlar yapılacağı biliniyor. Bu doğrultuda çevre kaynakların kullanılması güzel bir şey. Türkiye'nin enerji koridoru olduğunu söylüyoruz. Dolayısıyla oradaki imkanları değerlendirecek yatırımlar yapmak önemli. Madem enerji koridoruyuz, enerjiyi Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşımak da bizim görevimiz' diyor.

Zorlu, temkinli

Türkiye dışında Pakistan'da önemli enerji yatırımları bulunan Zorlu Grubu Gürcistan'a yaürım konusunda ise temkinli. Geçtiğimiz yıl Gürcistan'dan yetkililerin geldiğini ve görüşmelerle yaptıklarını açıklayan Zorlu Enerji Grubu Başkanı Murat Sungur Bursalı, pazarın cazip imkanları olduğunu fakat, o kadar fazla Türk firmasının olması ve istikrar gibi unsurlar nedeniyle pazara temkinli yaklaştıklarını söylüyor. Kendileri için Gürcistan'ın yeni gelişim ülkesi olmadığını ifade eden Bursalı, 'Yurt dışına gidip bir ülkede ticaret yapmak farklı, enerji yatırımı yapmak farklı. Vestel'in televizyon için yeni ülkeleri ihracat listesine eklemesinden çok daha farklı bir şey enerji yatırımı yapmak. Gittiğinizde 20 yıllık bir öngörünüz olmalı. O ülkede olası siyasi dalgalanmaları, ekonomik gelişimi öngörebilmelisiniz. Beklenmedik olaylarla uykularınızı kaçıracak yatırımlar olmamalı' diyor.
Ekonomist/Sibel Atik