Türkiye depreme hazır değil

Dış basında "Felaketini bekleyen şehir" olarak anılan İstanbul, yürütülen projelere rağmen hala depreme karşı ciddi bir önlem almış durumda değil. Depremi bekleyen 4 yıldır yürütülen en önemli deprem projesi İSMEP (İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi) çalışmalarına karşı İstanbul'un okul, hastane ve kamu binalarının büyük bir kısmı olası bir depremde yıkılma ya da ağır hasar görme riskiyle karşı karşıya. 3 Şubat 2006'ta başlayan projenin 300 milyonu Dünya Bankası'ndan, 310 milyonu ise Avrupa Yatırım Bankası'ndan gelen 610 milyon Avro'luk bütçesi bulunuyor. Proje kapsamında şu ana kadar güçlerdirilen ya da yenilen yapılan binalar ile acil durum hazırlık kapasitesinin arttırılması için yaklaşık 260 milyon Avro harcandı.

"500 okul bekliyor"

VATAN'a konuşan İstanbul'un okulları, kamu binaları, hastane ve öğrenci yurtlarının güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden yapılmasını amaçlayan İSMEP Koordinatörü Gökhan Elgin, "Olası bir depreme karşı hazırlıklıyız diyemeyiz. Depreme hazırlık orta ve uzun vadeli bir süreçtir. Projeye başlayalı 4 yıl oldu. Nispeten bir noktaya geldik demek mümkün. Bu süreçte yaklaşık 500 bin öğrencinin daha güvenli okullarda eğitim görmesine olanak sağladık. Şu ana kadar İstanbul'da 45 okulu yıkıp yeniden yaptık. 315 okulda da güçlendirme çalışmasını tamamladık. Ancak İstanbul'da güçlendirme ve yeniden yapımı bekleyen daha 500 okul bulunuyor. 1 Haziran 2010 itibariyle 100 okulda güçlendirme ve 100 okulda da yıkıp yeniden yapma çalışmalarına başlayacağız. Şimdi yıkacağımız okullarda çoğunun ya arsası müsait olduğu için yeni bir proje yapıyoruz ya da güçlendirmesinin ekonomik maliyeti yıkılıp yeniden yapım maliyetinin yüzde 40'ını geçtiği için yeniden inşaa ediyoruz" dedi.

30 bin bina yıkılır en az 30 BİN KİŞİ ÖLÜR

İstanbul'da meydana gelmesi beklenen deprem hakkında VATAN'a konuşan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik, depremde 30 bin civarında kişinin hayatını kaybedeceğini söyledi: "Olası bir İstanbul depreminde bin kişiden 3'ü hayatını kaybedecek. 10-11 milyon kişinin direkt depremden etkileneceğini düşünürsek, ölü sayısı 30 bin civarında olacak. Tamamen yıkılacak binaların oranı ise yüzde 2-3 civarında olacak. Şehirde 1 milyon 200 bin bina var. Depremden etkilenecek bina sayısını 1 milyon olarak düşünürsek, 30 bin civarında bina da ağır etkilenecek. Ayrıca, şu ana kadar 350 okul güçlendirildi. Toplamda 3 bin okul var. Yüzde 50'sinin güçlendirilmesi gerekiyor. Biz şu ana kadar güçlendirilmesi gerekenlerin yüzde 20'sini yapabildik"

Şili'de meydana gelen deprem ile Marmara depremini NTV'de katıldığı bir programda karşılaştıran İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Okan Tüysüz ise şunları kaydetti: "Şili'de meydana gelen 8.8 şiddetinde bir deprem çok büyük bir deprem. Dünya tarihinde seyrek görülen depremlerden bir tanesi. Ama Şili buna alışkın bir ülke. Burada önemle üzerinde durulması gereken şey, 8.8 büyüklüğüne oranla hasarın çok fazla olmadığı.

"Marmara depremi daha şiddetliydi"

Dolayısıyla şiddet ve büyüklük diye iki kavram ortaya çıkıyor. Şiddet hem depremin niteliğine hem de meydana geldiği yere bağlı olarak gerçekleşen bir kavram. Şili'deki depremin yüzeyde yarattığı şiddet de 7 ile 8 civarında. 17 Ağustos Marmara depremine baktığımızda, depremin şiddetinin 11'lere kadar ulaştığını biliyoruz. Dolayısıyla 17 Ağustos'taki kadar şiddet yaratamadığını söyleyebiliriz."

Okmeydanı ve Kartal hastaneleri yıkılacak

- Güçlendirme çalışması bekleyen 50 hastane ve 100 poliklinik var.

- Okmeydanı ve Kartal Eğitim ve Araştırma Hastaneleri'ni ise önümüzdeki süreçte yıkıp buralara 800'er yataklı yeni hastane yapılacak.

- Kamuda 800 riskli bina belirlendi. 348 kamu binasında güçlendirme çalışmaları bitmek üzere.

- 3 yurt ve 5 sosyal hizmet binasının güçlendirmesini tamamlandı. 4 yurt ve 1 hizmet binasında çalışma devam ediyor.

- Proje kapsamında Beşiktaş'ta bulunan Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü Binası güçlendirlidi. 10 idari binada güçlendirme sürüyor.

- Kültürel miras kapsamında yürütülen çalışmalarda İstanbul'da kültürel miras kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı sorumluluğunda yer alan 26 tarihi ve kültürel yapının envanter, çoklu afet ve deprem performans değerlendirmesi çalışmaları tamamlandı.

Bu binalardan örnek olarak seçilen Topkapı Sarayı içindeki ahşap Mecidiye Köşkü, betonarme Arkeoloji Müzesi Binası ve yığma yapı olan Aya İrini'nin detaylı restorasyon planları, deprem performansı değerlendirmesi ve depreme karşı yapısal güçlendirme projeleri hazırlanıp bakanlığa teslim edildi.
Kemal Butakın/Vatan