Türkiye'deki çatılar kara dayanamadı!
Ülkenin büyük bölümünü etkisi altına alan kar yağışıyla birlikte Bartın’dan Sinop’a, Zonguldak’tan Muş’a kadar birçok şehirde çatılar çöktü, ciddi tehlikeler ucuz atlatıldı.
ÇATIDER Yönetim Kurulu Başkanı M. Nazım Yavuz, Türkiye’de standartlardan uzak milyonlarca çatı bulunduğunu belirterek, “Geleneksel yöntemlerle yapılmış çatılar, kar yağışıyla çöküyor, fırtınayla uçuyor. Her zaman böyle şanslı olmayabiliriz. Standartlara uygun olmayan çatıları güvenli hale getirmezsek üzücü kayıplar yaşayabiliriz. Büyük yapıların kar temizlenme planı olmalı, yoğun kar olan bölgelerde çatı eğimleri artırılmalıdır” dedi.
Yoğun kar yağışı sonucu Bartın Devlet Hastanesi’nde ambulans garajının çatısı çökerken, aynı şehirde iki kapalı halı sahanın çatısı yıkıldı. Sinop’ta Organize Sanayi Bölgesi’nde 7 iş yerinin çatısı çöktü. Muş’ta bir halı sahanın çatısı biriken kar nedeniyle yıkıldı. Siirt’te birçok dükkanın, Zonguldak’ta bir dükkanın, Samsun’da bir benzin istasyonunun, Trabzon’da ise bir ahırın çatısı çöktü.
“Milyonlarca riskli çatı var”
ÇATIDER Yönetim Kurulu Başkanı M.Nazım Yavuz, her şiddetli kar yağışı ve fırtınada çok büyük tehlikeler atlatıldığını belirterek şunları söyledi:
“Ülke genelinde geleneksel yöntemlerle, projesiz, hesapsız ve kontrolsüz yapılmış milyonlarca çatı var. Her kar yağışında çatı çökme haberlerine alıştık ancak bu normal bir durum değil. Çok geniş açıklıklı çelik konstrüksiyon çatılara sahip spor tesislerinde, depo türü endüstri ve hal yapılarında, garajlarda bu olaylar daha çok yaşanıyor. Makas, kiriş, aşık gibi çatı elemanları, şiddetli kar yağışı, çatı üzerindeki karın birikmesi, çatıdaki karın rüzgarla sürüklenerek belirli bir bölgede yığılması veya kar üzerine yağan aşırı yağmurun kar yoğunluğunu artırması gibi nedenlerle tasarımlarında kullanılan çatı kar yüklerinden fazla yüklere maruz kalır. Bu unsurlar, istenmeyen kazalara yol açıyor.”
“Doğru malzeme, doğru proje ve uzman gerekiyor“
Yavuz, ideal çatı için doğru malzeme kullanılması, sistemine uygun projelendirilmesi ve uzman kişiler tarafından yaptırılması gerektiğini vurgulayarak, “Sabit yükleri tasarım yüklerinden çok az olan çelik çatılar düşük emniyet katsayılarına göre tasarlandıklarından aşırı yüklere direnemezler. Bu nedenle bu tür yapıların tasarımında kullanılacak çatı kar yüklerinin, azami hassasiyet gösterilerek belirlenmesi gerekiyor. Çatılarda doğru uygulama ve doğru ürün kullanımı ayrılmaz bir bütündür. Çatılar yağmur, kar, rüzgar gibi dış etkenler ile ilk karşılaşan ve onlara karşı koyan en önemli yapı kabuğunu oluşturuyor” dedi.
“Büyük yapılarda kar temizleme planı yapılmalı”
Yavuz, büyük yapılar için kapsamlı projeler hazırlanması gerektiğini hatırlatarak, “Büyük alanları kapatan pazar yeri, hangar, spor, sergi, kongre salonu, AVM gibi yapıların çatıları kar yüküne karşı duyarlıdır. Kar kalınlığının 15-20 cm yi aşması durumunda mutlaka temizlenmelidir. Bu tür yapıların proje aşamasında kar temizleme planları da hazırlanmalıdır” diye konuştu.
“Kar yağışının fazla olduğu bölgelerde çatı eğimi artırılmalıdır”
Çok dik çatılarda karın tutunamayacağını kaydeden Yavuz, sözlerini şöyle tamamladı:
“Dik çatılarda kar rüzgâr ile savrulur veya kayar. Dolayısıyla kar yükü çatı eğimine bağlıdır. Şiddetli esen rüzgâr, karın esinti yönünde yer değiştirip, bazı çatı bölümlerinin aşırı yüklenmesine neden olur. Bu durumda eğimli yüzey üzerinde eşit olarak dağılmayan kar yükünün çatı taşıyıcı sistemi üzerinde hasar oluşturması kaçınılmazdır. Özellikle kar yağışının fazla olduğu bölgelerde çatı eğiminin artırılması alınacak ilk önlemlerden biridir. Çatı eğiminin artırılması ile çatıda biriken kar yükü, zemindeki kar yükünün yüzde30-50’sini geçmeyecektir. Ayrıca çatılarda buzlanmayı engellemek için, çatı sıcaklığının dış hava sıcaklığına eşit olması sağlanmalıdır. Bunun için hatasız ve eksiksiz uygulanan ısı yalıtımı ve su yalıtımı ile birlikte çatıda uygun bir havalandırma oluşturulmalıdır. Kar yağışının etkili olduğu bölgelerde uygulanan eğimli çatılarda, kar etkeninin ortaya çıkarabileceği buz bentleri oluşmasının önüne geçilmesi, yağış sularının yapı içine girmesi ve taşıyıcı sistemde hasar oluşumunun engellenmesi için çatı boşluklarında ve çatı kesitlerinde havalandırma düzenlemenin önemi büyüktür.”
