Türkmenistan´daki inşaatların yüzde 90´ını Türk müteahhitlerin!

Ponza taşının değerinin düşük olduğunu, sınır dışından akaryakıt getirmek isteyen bazı art niyetli kişilerin ponza taşı götürüp, depo dolusu akaryakıtla döndüğünü belirten Bakan Çağlayan, haksız rekabete ve vergi geliri kaybına neden olan bu durumu önlemek için ponza taşı ihracatına yasak getirdiklerini kaydetti.

Aşkabat´ta Türkiye Büyükelçiliği Rezidansında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Bakan Çağlayan, ponza taşının kot taşlamasında ve bir yapı elemanı olan bims üretiminde kullanıldığını ve daha çok Doğu ve Güneydoğu´dan ihraç edildiğini belirterek, şu bilgiyi verdi:

"Bu taş hammade olarak çok ucuza ihraç edilirken, bu taştan üretilen bims ihracatında ithalatçı ülkeler yüksek vergi alıyordu. Biz de katma değeri yüksek ürün ihracatını istiyoruz. Kot taşlamasında da bu taş kullanılıyor. Ucuz olduğu için ponza taşı ihracatı bahanesiyle çıkan kamyonlar, dışarıdan ucuz akaryakıt alıp dönüyordu. Bu hem diğer taşımacılık yapan firmalar açısından haksız rekabete neden oluyordu hem de vergi geliri kaybı yaşanıyordu. Ticareti doğru yapanların başımızın üzerinde yeri var. İhracat amacı dışına çıkmıştı. Bu durumları önlemek için ponza taşı ihracatını yasakladık."

Bu arada, Zafer Çağlayan´ın Türkmenistan´da iş yapan Türk işadamları ile yaptığı toplantıda, taşımacılık yapan bir firmanın sahibi de konuyu gündeme getirdi. Özellikle Iğdır plakalı araçlara Dilucu kapısında farklı muamele edildiğini, Ankara, İstanbul plakalı kamyonlara 550 litreden fazla akaryakıt için giriş izni verilmezken, Iğdır plakalı araçların bin litre akaryakıt sokabildiğini öne süren işadamı, şöyle konuştu: "Ponza taşı ihracatı gerekçesiyle çıkan bu kamyonlar bin litre motorin ile giriş yapabiliyorlar. Özellikle, Ankara, İstanbul plakalı kamyonlara sorun çıkartıyorlar. Bu kamyonlar, akaryakıtı bizden ucuza aldıkları için taşımacılıkta bizden ucuza teklif veriyorlar. Hem haksız yere para kazanıyorlar hem de haksız rekabete neden oluyorlar."

Bakan Çağlayan, gümrüklerde plakaya göre farklı uygulama olamayacağını, kamyonlarda akaryakıt limitinin 550 litre olduğunu, akaryakıt kaçakçılığını önlemek için ponza taşı ihracatını yasakladıklarını yineledi.

Çağlayan, bir firmanın ürettiği sandalye nedeniyle Alman şirketi ile patent sorunu yaşadıklarını söylemesi üzerine, işadamlarına, patent ve fikri mülkiyet hakları konusunda dikkatli davranmaları uyarısında bulundu.

-TÜRKMENİSTAN, GENELLİKLE TÜRK MÜTEAHHİTLERİNE İŞ VERİYOR-

Türkmenistan´daki temaslarını da değerlendiren Bakan Çağlayan, Türkmenistan ile Ankara´da yatırım konseyi ve iş konseyi toplantısı yapılmasını istediklerini, yatırımları artırmak için de ortak yatırım alanlarının belirlenmesini öngördüklerini söyledi.

Türkmenistan´daki inşaatların yüzde 90´ını Türk müteahhitlerinin yaptığını, bunun Türkiye´den inşaat malzemeleri ihracatını da artırdığını anlatan Çağlayan, bu ülkede sorun yaşayan firmaların sayısının bir elin parmaklarını geçmeyeceğini belirterek, şöyle devam etti: "Türkmenistan´da 1992´den bugüne kadar 17 milyar dolarlık iş alınmış. Şimdiye kadar 80 ülkede toplam 170 milyar dolar iş alındığı düşünülürse, yüzde 10´u Türkmenistan´da alınmış. Son iki yıldır en fazla iş alınan ülke yine Türkmenistan. Gecen yıl 2,5 milyar dolar değerinde 64 proje alınırken, bu yılın ilk 7 ayında 1,5 milyar dolarlık yeni iş bağlantısı yapıldı. Alınan işler arasında, elektrik santralları, altyapı yatırımları, konutlar, oteller ve havalimanları bulunuyor. 2009´da da 20 milyar dolarlık iş alındığı dikkate alınırsa, yine yüzde 10´u Türkmenistan´da alınmış. Avaza´da önemli yatırımlar yapılmış, turizm merkezi haline getirilmeye çalışılıyor. Müteahhitlerin teminat mektubu sorununu ilettik. Kanunları gereği bazı Avrupa bankalarından kontrgaranti istiyorlar. Türk bankalarının da iyi durumda olduğunu ilettim.

Vize konusunda Cumhurbaşkanımızın veya Başbakanımızın ziyaretinde iyi bir şeyler olabilir. Türk işçilerinin çalıştırılması konusunda kanunlardan kaynaklanan bazı kısıtlamalar var.

Bazı Türk firmaları, işlerin kalitesinden değil, işlerin zamanında bitirilememesinden dolayı sorun yaşayabiliyor. İşler üstlenilirken bazı avans ödemeleri yapılıyor. Eğer yapılan iş yapılan avans ödemesini karşılamıyorsa, bu müteahhitlerin yurtdışına çıkmasına izin verilmiyor. İşini iyi yapanın hiçbir problemi yok. Bir ülke inşaat yatırımlarının yüzde 90´ını Türkiye´ye veriyorsa, Türkiye´ye karşı ciddi manada iyi niyet vardır. Yöneticilerine bu konuda teşekkür ediyoruz. 200´ün üzerinde Türk firması var. Türkmenistan´da yaptığı işler nedeniyle dünyanın en büyük inşaat firmaları listesine giren Türk firmaları bulunuyor. Milyar dolarlık iş alıyorlar. Birkaç tane arızi durum var. Ancak Devlet Başkanı, zamanında yetişmeyen hiçbir işi Türk firmasından alıp başka bir ülke firmasına vermediklerini, yine Türk firmasına verdiklerini söyledi. Birkaç firma çeşitli nedenlerle mahkemelik olmuş. haklı veya haksız yere mahkemeye düşebiliyor. Vergi sorunlarından dolayı olabiliyor. Bu yüzden mahkum olan birkaç kişi konusunda Cumhurbaşkanı devreye girdi ve 2-3 kişiye af çıktı. Vergi borcundan tutuklu olan yoktur. Ancak Türkmenistan´da sorun yaşayan müteahhit sayısı, bir elin parmaklarını geçmez. "

İki ülke arasında ticari konularda yaşanan sorunların mahkeme aşamasına düşmeden, kangren olmadan çözümü için ortak komisyon oluşturulmasını önerdiklerini açıklayan Bakan Çağlayan, Devlet Başkanı Yardımcısı Hocamuhammet Muhammedov´un bu konuyu değerlendireceğini ifade ettiğini aktardı.

Çağlayan´ın verdiği bilgiye göre, Türk müteahhitlik firmaları, Türkmenistan´da 2002´de 387 milyon dolar, 2006´da 545 milyon dolar, 2007´de 2,7 milyar dolar, 2008´de 3,8 milyar dolar, 2009´da 3,5 milyar dolar, bu yılın 7 aylık döneminde de 1,5 milyar dolarlık iş aldı.

-TÜRKMENİSTAN DEVLET BAŞKANI İLE GÖRÜŞME-

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Türkmenistan´ın Türkiye ile ilişkilere verdiği öneme dikkati çekerken, Türk İhraç Ürünleri Fuarına Devlet Başkanı Yardımcısı yanında 20 bakan ve çok sayıda üst düzey bürokratın katıldığına işaret etti. Devlet Başkanı Yardımcısı Hocamuhammet Muhammedov´un, fuarın açılışı sırasında kendisine Devlet Başkanı Berdimuhammedov´un hem mesajını hem selamını ilettiğini belirten Bakan Çağlayan, "Devlet Başkanı Sayın Berdimuhammedov genellikle kabullerini sabah yapıyormuş. Öğleden sonra da inşaatları, okulları, tarlaları bizzat denetliyormuş. Bugün de öğleden sonra pamuk tarlalarını geziyormuş, bu nedenle görüşmemiz olmadı"´ dedi.

Bu arada, heyette bulunan TİM Başkan Vekili Ahmet Akbalık, Türkmenistan´da bir çimento fabrikası yatırımı ile ilgilendiklerini, ancak mevzuat nedeniyle bu konuda henüz olumlu yanıt almadıklarını söyledi.

Bakan Çağlayan, firmaların fuara çok az sayıda ziyaretçi geldiği yönündeki şikayetlerinin hatırlatılması üzerine, "Onlar bu coğrafyayı bilmiyorlar ondan. Bu tür ülkelerdeki müşteriler yine burada yatırım yapan firmalarıdır, Türk şirketleridir, kamu kuruluşlarıdır. Onlar mal alır" dedi.

Bu arada, fuarda standı bulunan panel ve elektrik sistemi satan bazı firmaların Aşkabat belediyesi´ne davet edildiği, bizzat belediye başkanının firma yetkilileri ile görüştüğü öğrenildi.

Okullar için masa sıra , tahta üreten bir firmaya da okullardan çok fazla talep geldiği, firmanın önemli bağlantılar yaptığı kaydedildi.

Bakan Çağlayan, ticaret müşavirliklerinin Türk işadamlarının her türlü sorunu ile ilgilenmesi gerektiğini, sayılarının gelecek yıl sonuna kadar 250´ye çıkarılacağını, ayrıca ticaret müşavirliklerinde Türkçe bilen yerel personel çalışma olanağı getireceklerini, bu kapsamda bin ersonel alınabileceğini anlattı.

Bir Türk işadamının Türkmenistan´da et kombinası kurmak için girişimde bulunduğunu, 75 milyon dolarlık yatırım için devletten kontrgaranti istediğini, ancak bu konuda bir gelişme olmadığını belirten Çağlayan, Türkmenistan´ın ihraç ürünlerini çeşitlendirmesi gerektiğini, bu tesisin kurulması halinde hem Türkmenistan için üretim yapılacağını hem de Türkiye ve çevre ülkelere ihracat yapılabileceğini söyledi.

Çağlayan, IPC model ortaklık toplantısı için 19 Ekim´de ABD´ye gideceğini de kaydetti.

Bu arada, Aşkabat, son yıllarda yapılan ve dış yüzeyi tamamen beyaz mermer kaplı süslemeli çok sayıda dev bina ile dikkat çekiyor. Mermerlerin büyük bölümünün Türkiye´den ithal edildiği ve kentin beyaz binalar yüzünden "Akşehir" olarak anıldığı belirtiliyor.

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, görüşmelerden sonra, dün gece özel uçakla Türkiye´ye dönmüştü.
AA