Şimdi moda kat karşılığı
Taşı toprağı altın olan İstanbul'da arsa değerleri son günlerin yükselen değeri altınla özdeyişine yakışacak şekilde rekabet ediyor. Uzun zamandır arsalarla ilgilenmemiştim. Son günlerdeki ilgim sonucunda gözüm korktu. İnşaat firmalarının işi gerçekten zo
1.5 yıldır daralan gayrimenkul talebi ve belli seyirde izleyen gayrimenkul fiyatları arsa fiyatlarını hiç etkilememiş. Aksine inşaatın ana hammaddesi arsa sürekli değer kazanmış. Bu değer artışının kesilmesini beklemek "imkansızı istemek" ile eş değer gözüküyor. Son günlerdeki deneyimim İstanbul'da arsa konusunda ciddi problemler olduğunu göstermektedir. Bu problemlerden bazıları:
* İstanbul'da belli bir ölçekte gayrimenkul projesi geliştirilebilecek imarlı ve ayni yerde 50 dönümün üzerinde şahıs ve kurumların ellerindeki arsa stoku yok denecek kadar azdır.
* Sürekli krizlerle bugünlere gelen ülke ekonomimizin doğal sonucu olarak üzerinde ipotek, haciz vb. gibi şerh, takyidat olmayan arsa stoku enderdir.
* Problemsiz arsa stoğu TOKİ, Kiptaş gibi kurumların gayrimenkul portföylerinde önemli yer tutmaktadır.
* Yabancı fonlar ve kurumların son yıllardaki arsa yatırımları ve arayışları, yerli taleple birleştiğinde arsa gündemi hep sıcak ve sürekli yükselen değer ifade etmektedir.
* İnşaat firmalarının kuruluş amacı inşaat yapmaktır, ana hammadesi arsa olmadan ise inşaat yapılamayacaktır. Bugünkü rekabet ortamında inşaat firmaları düşük kárla veya bugünü kurtarmak için yüksek değerli arsa maliyetlerine katlanmaktadır.
Kıtlık arsa sahiplerine yarıyor
İstanbul'un bir ucu Silivri'den; diğer ucu Gebze'ye son yıllarda arsa fiyatları 2-3 katına çıkmış. Bu değer merkezi noktalarda artık katI ile ifade edilemez hal almış. Arsalar artık karşılaştırılmalı yakın çevresindeki metrekare değerlerine göre değil, ikame değerlerine göre belirlenmeye başlanmış.
Şehir merkezine doğru yüzde 70'ler seviyesine ulaşan, kat karşılığı oranları dün değerlendirmeye bile almadığınız bölgelerde yüzde 35'lerden başlıyor. Bu durumda özel sektörün ucuz konut üretmesi ve dar gelirlilere konut üretmesi zor gibi gözüküyor.
Bu ortamdan arsa sahipleri kárlı çıkıyor, yıllarca beklemiş, bekçiliğini yapmış bugün keyfini çıkarmak istiyor. Elindeki değeri satmaktansa, rantından en yüksek oranda istifade etmek istiyor. Bu durumda katkarşılığı vermeyi tercih ediyor. Çünkü arsasının emsaline göre elde edeceği kat karşılığı oranından hissesine düşen payın satışından çok daha yüksek değerlere erişebiliyor.
İstanbul'da arsa fiyatları ve dolaysı ile kat karşılığı oranlarının istikameti belli, gayrimenkulü yatırım veya oturum için almayı planlayanlara tavsiyem rotasını arayan gayrimenkul piyasada bugünün koşullarını değerlendirmeleridir.
BİLGE ÖZDEMİR/HÜRRİYET
