Üniversiteler online oldu, İstanbul'da kiralık evler boş kaldı!
Üniversitelerin uzaktan eğitim kararı alması ile özellikle öğrencilerin yoğun olduğu şehirlerde kiralık evler boş kaldı. Türkiye genelinde öğrenciler tarafından her yıl 100-150 bine yakın ev kiralanırken, şimdi sadece İstanbul’da 50 bin evin kiralanamadığı ifade ediliyor.
Üniversitelerin online eğitime geçme kararı Ağustos - Eylül aylarında öğrenci bölgelerinde kiralama hareketliliğini düşürdü. Bu sebeple sadece İstanbul’da 50 bin evin kiralanamadığı belirtilirken, emlakçıların elinde kiralık ev biriktiği kaydedildi. Dünya'dan Leyla İlhan'ın haberine göre; öğrencilerin gelmeyişinden en fazla etkilenen ilçelerin başında ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy ve Avcılar yer aldı. Bu yıl İstanbul genelinde evlerde kira artışları yüzde 15’lere ulaşırken, Beşiktaş’ta artış oranı yüzde 4,84, Şişli’de yüzde 7,74, Avcılar’da yüzde 12,64 Kadıköy’de yüzde 13,14 olarak kaydedildi. Konuyla ilgili konuşan İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa, Kovid-19'un yarattığı ekonomik koşullara ek olarak üniversitelerin online eğitime geçmesinin de evlerde kiralama hareketliliğini çok fazla azalttığını ifade etti.
Emlakçıların elinde kiralık emlak birikti
Sadece öğrencilerden dolayı her yıl 100 bin ila 150 bine yakın evde kiralama hareketi yaşandığına dikkat çeken Aşa, bu yıl online eğitimden dolayı en az 50 bin evin bundan olumsuz etkilendiğini belirtti. Özellikle öğrencilerin yoğun olduğu Beşiktaş, Fatih, Avcılar ve Kadıköy bölgelerde talebin düşmesi sebebiyle kiraların düştüğünü dile getiren Aşa, “Eskiden Beşiktaş’ta 3 bin TL ile 3 bin 500 TL aralığında kiralanan bir evin kira fiyatı şimdilerde 2 bin 500 TL ile 3 bin TL’ye düştü” diye konuştu. Normalde emlakçılar için en yoğun dönem olan Ağustos-Eylül aylarının şimdilerde çok sakin geçtiğini dile getiren Aşa, “Emlakçıların elinde hiç olmadığı kadar kiralık ev birikti. Kimi emlakçıların elindeki ev sayısı 10 ila15’i buldu” dedi. Aşa, halihazırda süren kiralamaların ise ağırlıkla depremden dolayı yeni konuta taşınma ve pandemi nedeniyle bahçeli ve balkonlu evlere taşınmadan kaynaklandığına vurgu yaptı.
Öğrenci gelmeyince kiralamalar azaldı
2 milyon öğrenciye ev sahipliği yapan kentin üniversitelerin online eğitime geçmesinden olumsuz etkilendiğini vurgulayan Turyap Kurumsal Satış Pazarlama Müdürü Alper Perçin, “İstanbul, Türkiye’deki üniversitelerin yüzde 29,61’ine ev sahipliği yapmakta. Dolayısıyla öğrenci hareketliliğinin azalması geçen yıla göre İstanbul genelinde ağustos- eylül aylarında kiralama hareketliliğini de yavaşlattı. Her yıl alışık olduğumuz hareket gelmeyince konut kiralamaları geçen yıllara oranla azaldı” açıklamasında bulundu.
Artan gayrimenkul fiyatları, kiraları da artırdı
2020’nin Temmuz ayında emlak fiyatlarının önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25.8 arttığına dikkat çeken Alper Perçin, gayrimenkuldeki bu fiyat artışlarının kiralara da yansıdığını dile getirdi. Bu sebeple İstanbul’da kiralama fiyatlarındaki artışların yüzde 15’leri bulduğunu kaydeden Perçin, “Ayrıca mart ayından itibaren korana dönemiyle birlikte insanların evlerinde daha çok zaman harcamaları, ev kiralayanların kiralama alışkanlıklarını da değiştirdi. Balkonlu, bahçeli ya da müstakil özellikteki evler daha fazla talep gördü. Bu talep de kiralama fiyatlarındaki artışa sebep oldu” diye konuştu. Bu sebeple Anadolu Yakası’nda en çok Beykoz ve Şile ilçelerinde, Avrupa Yakasında ise en çok Arnavutköy ilçesinde kira artışları yaşandığının altını çizen Perçin, Şişli’nin ise artış oranının en az yaşandığı ilçe olduğunu aktardı.
Nüfus yoğunluğu olan illerde artış sürdü
Gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi platformu Endeksa.com’un ağustos ayı verilerine göre konut kiraları son bir yılda Türkiye genelinde yüzde 12 arttı. Endeksa Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, “İstanbul’da bu oran yüzde 7,28 artarken, İstanbul’da ortalama metrekare kira fiyatı 16 TL, ortalama kira ise 1.589 TL oldu” diye konuştu. İstanbul’da kira artışının en fazla olduğu bölgelerin şehir merkezinden ziyade Başakşehir, Esenyurt, Beylikdüzü gibi yeni gelişmekte olan bölgeler olduğuna dikkat çeken Öğüt, gelişen ulaşım olanaklarının özellikle bu bölgelerdeki kira bedellerini hızlıca yükselttiğini belirtti.
Antalya’da kiraları iç göç ve yabancılar artırıyor
Antalya Emlakçılar Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Tat, Antalya’da kira bedellerinin çok yüksek olmasının turizm bölgesi olması ve devletin aldığı vergilerden kaynaklandığını açıkladı. “Turizm bölgesi olduğu için yabancılar çok konut satın alıyor ve kiralıyor. Yabancıların mülk alması kolaylaştırılınca başta Ruslar olmak üzere birçok yabancı Antalya’dan konut aldı. Ayrıca Güneydoğu illeri başta olmak üzere içerden çok göç alıyor” diyen Tat, “Bunun yanı sıra kira artışlarında ve fiyatlarda İstanbul, Ankara, İzmir gibi iller emsal alınıyor. Böylece Antalya’da eskiden yüzde 10 civarında artan fiyatlar son 2-3 yıldan bu yana yüzde 15-20 gidiyor” şeklinde konuştu.
Öğrenci evleri davalık oldu
Nizamettin Aşa, üniversitelerin ilk yarıya kadar online eğitime geçmesi nedeniyle birçok öğrencinin memleketlerine döndüğünü belirtti. Bu nedenle kiraladıkları evlerden kontrat süresinden önce çıkışlar yapıldığını vurgulayan Aşa, "Bu durum da ev sahipleriyle öğrenciler arasında davalara konu olmaya başladı. Mahkemelere taşınmaya başlayan bu icra davalarıyla ilgili olarak her iki tarafa da sağduyu çağrısında bulunuyoruz. Ayrıca mutlaka kontrattaki tahliye koşullarına bakmalarını öneriyoruz” dedi.
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Avukat Elvan Kakıcı Şimşek de Türk Borçlar Kanunu’na göre kiracının 15 gün önceden kiraya verene haber vermek koşuluyla konutu boşaltabileceğini vurgulayarak, "Evin boşaltıldığı andan itibaren yeni bir kiracının o evi tutması için geçecek olan süre kadar kira bedeli ödenmek durumunda. Bu bedeli ödemek istemeyen kiracı, yerine kiracı bulabilir” diye konuştu.
İzmir'de yazlıklar kiraları yükseltti
Gayrimenkul sektöründe uzun bir süre hem satış hem de kira fiyatlarının durağan gittiğine dikkat çeken Müteahhitler Federasyonu Genel Sekreteri ve İzmir Ticaret Odası İnşaat Komitesi Başkanı Barış Öncü, "Bu nedenle fiyatlar dip yapmıştı. Ev sahipleri de, müteahhitler de maliyet hesabı yapmadan fiyat belirliyorlardı. Ağustos ayında konut kredi faizlerinin yüzde 0.64’e gerilemesiyle daire fiyatları yükselerek normal düzeyini gördü, kiralar da yeni fiyatlar üzerinden belirlendi” şeklinde konuştu.
Bunun dışında İzmir’de kiraların biraz daha fazla artmasının iki sebebi daha olduğunu dile getiren Öncü, şunları kaydetti:
"Şu an Türkiye’de kime sorarsanız sorun, çok büyük bir kısmı "hangi ilde yaşamak istersiniz?" sorusuna "İzmir" yanıtını veriyor. Üstelik imkanı olanlar bunu hayata da geçiriyor. Bu da kira fiyatlarına yansıyor. İkinci neden ise insanların pandemi sürecinde tatillerini oteller yerine kiralık evlerde geçirmek istemeleri. Yazlık bölgelerde kısa süreli kiralamalarda fiyatlarda çok büyük bir artış oldu. Şehir merkezinde çok yüksek artış olmamasına karşın, yazlık kiralarındaki artış genel kiralara yansıdı. Şu an ise piyasa çok durgun."
İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Mesut Güleroğlu da Ağustos'ta kredi faizlerinin çok fazla düşmesinin piyasayı genel olarak hareketlendirdiğine vurgu yaptı. "Kredi faiz oranlarının yükselmesiyle de piyasada durulma başladı" diyen Güleroğlu, "Şu anda hem üniversitelerin açılmaması hem de tayinlerin olmaması nedeniyle bu durgunluk sürüyor. Çok sayıda boş daire var. Özellikle Buca ve Bornova gibi üniversite öğrencilerinin yoğun olduğu ilçelerde bu durum daha belirgin" dedi.
Yazlık bölgelere kayış Antalya’yı öne çıkardı
Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu şehirler içinde kira artışının en yüksek olan illerin sırasıyla Antalya, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Adana olduğunu dile getiren Öğüt, “Antalya’da bir yıllık kira artışı yüzde 26,02, Şanlıurfa’da yüzde 18,74, Gaziantep’te yüzde18,39, Diyarbakır’da yüzde 17,99, Adana’da ise yüzde 15,97 seviyesinde oldu” diye konuştu.
Ögüt, artışlarının nedenini şu şekilde açıkladı:
“Son 4 yıldır konut satış ve kira fiyatlarında sürekli artış gösteren Antalya, pandeminin etkisiyle yazlık bölgelere olan konut talebinin artması ile daha da öne çıktı ve kira değeri en fazla artış gösteren il oldu. Antalya’dan sonra en fazla değer artışı, uzun süredir değer artışı görülmeyen Şanlıurfa ise tarihi ve kültürel mirasının yanı sıra sanayi, ticaret ve turizm alanındaki gelişmişliğiyle öne çıkarken, Gaziantep ise kentsel dönüşüm kapsamındaki projeleri ile dikkat çekti.”
